Nergens is amateurvoetbal zó groot als in de Bollenstreek

Posted on January 13, 2025 by admin

Honderden leden van Quick Boys laten zich donderdagavond geselen door hagel en wind. Binnen, in het clubgebouw van de Katwijkse club, rekenen medewerkers op vijf pinapparaatjes kaartje na kaartje af voor het KNVB-bekerduel tegen Heerenveen. Ruim een uur na de start van de voorverkoop staat er nog een rij vanaf de poort van het sportcomplex Nieuw Zuid, over de lengte van een voetbalveld. „Ik denk dat we vanavond nog los gaan”, voorspelt teammanager Stefan van Rijn.

Vrijwel nergens in Nederland leeft amateurvoetbal zo sterk als hier in de Bollenstreek, zeker niet in een week als deze. Van de acht duels in het landelijke bekertoernooi vinden er deze week drie plaats rond Katwijk. Op dinsdag speelt VV Noordwijk tegen Barendrecht, Rijnsburgse Boys ontvangt Feyenoord woensdagavond en Quick Boys treft een dag later Heerenveen. Respectievelijk Willem II, FC Volendam en Fortuna Sittard werden in de vorige ronde uitgeschakeld door de drie stuntploegen.

Het zegt alles over het niveau in de regio. In een gebied van amper tien bij tien kilometer spelen immers nóg vier clubs in de tweede en derde divisie, de hoogste twee amateurdivisies. Zo is er VV Katwijk, dat het in de vorige ronde net aflegde tegen FC Twente (3-2). VVSB uit Noordwijkerhout, dat in 2016 zelfs de halve finale van de landelijke beker haalde. En het iets kleinere FC Rijnvogels uit Katwijk en FC Lisse. Tot 2023 waren het er acht, voordat Ter Leede uit Sassenheim degradeerde.

Rob Zandbergen noemt zichzelf eerder semi-prof dan amateur. Met een laptoptasje aan de hand komt de linker centrale verdediger op de fiets van werk naar sportcomplex Middelmors in Rijnsburg, een buurdorp van Katwijk. Overdag zit hij in de inkoop van bloemen, in de avond is hij basisspeler bij Rijnsburgse Boys. „De Uien” worden ze genoemd, naar de groente die veel rond het dorp werd verbouwd, voor de bloementeelt het gebied overnam.

Supporters van de Katwijkse club Quick Boys staan in de rij om een kaartje te kopen voor de wedstrijd tegen SC Heerenveen.

Foto’s: Bram Petraeus

„Ik leef niet als een prof”, zegt Zandbergen, „maar alles om mij heen hier is wel van professioneel niveau.” In het kleedkamergebouw onder de tribune staan een ijsbad, krachthonk, hartslagmeters en er is begeleiding van een inspanningsfysioloog. Faciliteiten die beter zijn dan bij sommige van de mindere clubs in de professionele Keuken Kampioen Divisie.

Het verschil met de profs is dat het blijft bij drie keer trainen per week. Maar die drie trainingsavonden, zegt Zandbergen, „worden wel opgerekt”. Videoanalyses van de tegenstander, individuele fysieke programma’s. „Ik ben nu ook 33, dus lig ik wat langer op de massagetafel.” Voor jongere spelers die nog dromen van een profcarrière is er begeleiding op mentaal, fysiek en voedingsgebied. Voor Zandbergen hoeft dat allemaal niet zo nodig.

Duwtje op de trap

De verdediger kent de andere clubs in de regio goed. Bij Quick Boys genoot hij zijn jeugdopleiding, daarna ging hij via Rijnsburgse Boys, FC Rijnvogels, Ter Leede en een (corona)jaartje VVSB terug naar de club van zijn woonplaats. Op zijn werk zijn veel collega’s voor Quick Boys, dat voor veel clubs in de regio dé grote rivaal is. Vooral rond derbydagen nemen de grappen toe, zegt hij. „Of ik even vooruit wil lopen de trap af, zodat ze me een duwtje kunnen geven.” Maar nu Rijnsburg met Feyenoord het mooiste bekeraffiche heeft, vragen ze hem opeens allemaal om kaartjes.

Zijn verhaal als dorpeling in het eerste van de plaatselijke trots is onweerstaanbaar. Ook voor sportzender ESPN, die hem deze donderdag op zijn werk heeft gevolgd. Zeker ook omdat hij werkt in een van de sectoren waar de regio bekend om staat: tot voor kort stond Zandbergen geregeld om 4 uur op, voor zijn baan op de bloemenveiling. Tegelijkertijd is hij een uitzondering, weet Zandbergen. Van zijn teamgenoten komt vrijwel niemand uit het dorp.

Dat was vroeger wel anders. Spelers van Quick Boys kwamen uit Katwijk, zoals bij Noordwijk iedereen gewoon uit Noordwijk kwam. De spelers op oude elftalfoto’s van Quick Boys dreunt Johan Zuijderduijn van de supportersvereniging moeiteloos op. Onverzettelijke gasten tegen een achtergrond van duintoppen. „Dat is Cor, die heeft hier zojuist nog de lijnen gekrijt”, zegt Zuijderduijn. „En dat is Huug Aandewiel, de broer van Gert”, oud-prof en momenteel KNVB-coach. De hoofdtribune is vernoemd naar Dirk Kuijt, de succesvolste van allemaal.

Quick Boys komt vaker ver in het bekertoernooi. In 2024 had AZ in eigen stadion het tot de laatste minuten van de verlenging loodzwaar tegen de Katwijkers. Donderdag, precies een jaar later, speelt Quick Boys tegen Heerenveen – ditmaal in eigen huis.

Dat is veranderd toen „de guldens zijn gaan rollen”, zegt Quick Boys-omroeper Jan Guijt. Rijnsburgse Boys was eind jaren zeventig de eerste die spelers buiten de regio ging halen. Want het is gemakkelijk om het voetbalsucces van de regio te romantiseren, alsof er iets in het duinwater zit waardoor de aannames net wat beter zijn, de schoten nét iets strakker. Maar de werkelijke verklaring is een stuk simpeler, weten ook de mannen aan tafel in de commissiekamer bij Quick Boys: geld.

Er kwam een spits helemaal uit ’s-Gravenzande in het Westland naar Rijnsburgse Boys. En Huug Aandewiel vertrok naar de Uien, in 1983. „Wij hebben de indruk”, zei een bestuurder van Quick Boys destijds in de krant, „dat hij met medewerking van het Rijnsburgse bestuur een woning kan gaan betrekken.” Aandewiel deed daar niet moeilijk over in hetzelfde artikel. „Inderdaad.” Maar er was meer. „M’n meisje komt er ook vandaan.”

Goedgevulde envelop

Andere clubs in de regio begonnen dat model te kopiëren. Zo was VV Katwijk lang een club waar je heen ging „als je wou lachen”, zegt Guijt. Maar sinds een groep spelers en een belangrijke sponsor in de jaren tachtig naar sportpark De Krom vertrokken, is het bloedserieus. De rivaliteit is intens. Bij Quick Boys werd de Speler van het Jaar 2016/2017 weggekrast van de Hall of Fame in de kantine nadat hij naar Katwijk was ‘overgelopen’. Supportersgroepen bestoken elkaar fanatiek, terwijl ze de dag erop elkaar gebroederlijk treffen op de veiling of de visafslag.

Zoals overal ging die spelershandel aanvankelijk vooral zwart, zegt Gerben Oostdam, oprichter en tot vorige zomer hoofdredacteur van platform Voetbalindebollenstreek.nl. Spelers kregen een goedgevulde envelop onder tafel, of een leaseauto. Of een baan bij een bedrijf in de regio, waar ze vervolgens amper hoefden te werken. Maar zo gaat het al decennia niet meer, aldus Oostdam. Clubs moeten volgens de licentie-reglementen spelers contracteren, wat transparantie en professionalisering in de hand werkt.

Tegenwoordig goed gerunde bedrijven, zegt hij, met een enorme lijst sponsoren. Op de sportparken hangen de reclameborden soms drie, vier rijen hoog. Beide topclubs in Katwijk, VV Katwijk en Quick Boys, worden sinds 2011 gesponsord door visverwerker Ouwehand. Een dochterbedrijf van de internationale rederij Parlevliet & Van der Plas (‘PP’), met een jaaromzet van 1,6 miljard euro en Quote 500-noteringen voor de topmannen. Jan van der Plas is voor Quick Boys, Diek Parlevliet een Katwijk-man. Maar zijn dochters en een zoon zijn dan weer voor Quick Boys.

In de kantine van VV Noordwijk prijkt de beeltenis van aanvoerder Emiel Wendt achter de tap. Noordwijk staat dinsdag in de achtste finale van de KNVB Beker tegenover Barendrecht, de vierde amateurclub die nog actief is. Foto’s Bram Petraeus

De lokale bedrijvigheid concentreert zich rond de clubs met een stevige identiteit en aanhang. Wat helpt is dat in de wijde omtrek geen profclub is die sponsors wegtrekt. Bij Rijnsburgse Boys helt het sponsorbestand over naar de (sier)bloementeelt, in Katwijk domineert de visserij. VV Noordwijk heeft horecagroothandel Horesca al 25 jaar als hoofdsponsor. Die hangt overigens ook in Rijnsburg en Katwijk, het sponsoren van twee rivalen is geen probleem.

Hoe sterk de steun vanuit het bedrijfsleven is, blijkt ook in de businesslounges die veel clubs inmiddels hebben. Rijnsburgse Boys zette ook daar de trend: bijna de helft van de zitplaatsen op de tribune zijn bedrijfsstoeltjes. Maar Quick Boys spant inmiddels alweer jaren de kroon met een bar in de vorm van een ‘bomschuit’, waarmee de Katwijkse kustvissers de Noordzee op gingen. „Het is daar allemaal groter”, zegt Rijnsburgse Boys-verdediger Zandbergen. „Extremer.”

Het gevolg is dat clubs hun selecties stevig kunnen betalen. Topspelers komen ruim boven een modaal jaarsalaris uit, bovenop hun baan in het dagelijks leven. Dat maakt spelen voor clubs als Quick Boys en Katwijk financieel aantrekkelijker dan een profcontract in het rechter rijtje van de Keuken Kampioen Divisie. Daar komt de beleving bij, zegt voetbalvolger Oostdam. De vele lokale derby’s, waar soms net zo veel toeschouwers staan als bij een gemiddelde wedstrijd in de eerste divisie.

Intense voetbalbeleving

Wie de sfeerbeelden van die wedstrijden op zaterdagmiddag ziet, begrijpt ook wel waarom tot ver buiten de Bollenstreek de spelers in de rij staan om hier te spelen. Op een levensgrote foto in de businesslounge van VV Noordwijk is te zien hoe supporters in 2010 het veld betreden na de beslissingswedstrijd om het kampioenschap in de hoofdklasse. VV Noordwijk won, thuis, na verlenging van Quick Boys: 1-0. Oud-bestuurder Leo Kruithof wijst rechts onderin: daar ligt huilend Stefan Mertens, die in de verlenging het enige doelpunt maakte.

Toch is de beleving in Noordwijk anders dan in Katwijk, zegt Kruithof. Noordwijk is het sjieke dorp, een Buitenbeentje aan Zee. Met „allemaal nette mensen” een brede boulevard, die met het overdadige Hotel Huis ter Duin een mondaine uitstraling heeft. Voetbal leeft er, maar lang niet bij iedereen. In ‘Kattuk’ met zijn sobere, dorpse aanblik zijn veel meer mensen met hun clubs begaan. Het volk is er rauwer, de blik „meer in zichzelf gekeerd”, zegt Kruithof.

VV Noordwijk verslaat Scheveningen, een belangrijke overwinning om lijfsbehoud in de tweede divisie.

Foto’s: Bram Petraeus

Maar wat Noordwijk voor heeft op zijn buurdorp, is het aantal eigen jongens, zegt Emiel Wendt. Drie spelen er in de basis. Hijzelf is er één van: zijn hele leven speelde de aanvoerder voor de club, ondanks interesse van buitenaf. De lokale grootheid is hij nu, bezig aan zijn laatste seizoen. Met een goal en een assist was de spits en aanvoerder eind december verantwoordelijk voor de uitschakeling van Willem II. Tegen FC Twente maakte hij er in 2018 zelfs twee.

Toch is Wendt vijf dagen voor de bekerwedstrijd nog niet echt bezig met Barendrecht, zegt hij. Scheveningen thuis, op zaterdag voor de competitie, vraagt eerst alle aandacht. Dat is „een concurrent om de laatste plaatsen” in de tweede divisie. Een overwinning kan het verschil maken tussen lijfsbehoud en degradatie (Noordwijk wint met 2-0, Wendt scoort).

Datzelfde gevoel overheerst ook in Rijnsburg, dat tweede staat in de competitie en zaterdag nog uit tegen Jong Almere City speelt (2-3 winst). Verdediger Rob Zandbergen hoorde onlangs dat het gevaar van puntverlies het grootst is in de wedstrijden voor en na een bekerduel. Dus: natuurlijk is een bekerstunt tegen Feyenoord mooier dan winnen van Jong Almere. „Maar vraag je me te kiezen tussen winnen van Feyenoord of kampioen worden, dan zeg ik: kampioen.”

Wat vindt NRC | De schaamte voorbijgaan vanuit de ‘female gaze’

admin
January 15, 2025
0

Bevrijd worden van de male gaze, daar was het regisseur Halina Reijn met de film Babygirl deels om te doen, legde ze in meerdere interviews uit. Vanaf augustus werd de campagnetrein ingezet om haar derde film – over de succesvolle zakenvrouw Romy Mathis (Nicole Kidman) die alles onder controle heeft en heerst over een robot-automatiseringsbedrijf, maar in haar seksleven juist gedomineerd wil worden – richting een Oscarnominatie te krijgen. Er is redelijk veel om te doen: vrouwen die een orgasme faken, daddyporn kijken, knielen voor een stagiair en melk drinken vanaf een schoteltje omdat een man dat zegt: dat roept zowel enthousiasme als teleurstelling op. En vooral de vraag: is de film nu feministisch of juist niet?

Het is ongetwijfeld een teken des tijds dat er in vrij korte tijd drie opvallende films uitkwamen die iets zeggen over vrouwelijke seksualiteit. Naast Babygirl was dat bijvoorbeeld The Substance, waarin een vrouw na een ongeluk een nieuw product uitprobeert om een betere versie van zichzelf te worden. In Poor Things geniet een vrouw volkomen onbekommerd van seks; wat opvalt aan haar is dat ze het lichaam van een volwassene heeft, waarin het brein van een kleuter is getransplanteerd. En bij alle drie de films werd de vraag gesteld: is dit nu feministisch of juist niet?

The Substance was volgens sommigen antifeministisch omdat hier de horror van ouder worden werd getoond, maar anderzijds kon je hem ook zien als kritiek op botox. Bij Poor Things – van deze drie de enige film die door een man werd geregisseerd – werd de mogelijkheid geopperd of een jonge vrouw die seks als een spelletje bedrijft, niet eerder een mannelijke fantasie is in plaats van een verbeelding van de bevrijding van vrouwelijke seksualiteit.

Is de vraag of deze films nu wel of niet feministisch zijn wel het interessantste wat er over te zeggen valt? Wat namelijk ook opvalt is dat alle drie de films in meer of mindere mate het pad van realisme verlaten. Een futuristisch goedje in The Substance, een operatief aangebracht kinderbrein in Poor Things, of het optreden van de hond in Babygirl: de male gaze wordt onschadelijk gemaakt met een verbeelding die aan het fantastische grenst. Is het vrouwelijke perspectief zo afwijkend dat het een absurdistische laag nodig heeft?

Dat Babygirl een maatschappelijke discussie losmaakt, is natuurlijk goed nieuws en een van de bestaansredenen voor kunst. De film van Halina Reijn heeft tot gevolg dat er nagedacht en geschreven wordt over de positie van de vrouw, zowel in professionele, maatschappelijke als seksuele relaties. Daarbij zegt de aard van die discussies ook iets over de maatschappij. In Amerika wordt het bevrijdende karakter vaak benadrukt, als een film die de orgasmekloof onder de aandacht brengt. In de Nederlandse discussie staat de vraag centraal: waar staat de film als je hem legt langs de feministische meetlat?

Wat Reijn in interviews ook benadrukt, is dat ze „voorbij de schaamte wil gaan, zonder te shamen”. Of dat nou feministisch is of niet, daar gaat het dus niet om, het gaat erom dat je je niet hoeft te schamen voor dingen die je zelf misschien schaamtevol zou vinden. Daarmee lijkt ze zich aan te sluiten bij Gisèle Pelicot, de vrouw die door haar man en zijn vrienden in bewusteloze toestand werd verkracht. Die verklaarde voor de rechtbank dat de schaamte over haar misbruik niet bij de vrouw hoort. Hoewel Reijns hoofdpersoon absoluut geen slachtoffer is in de zin van Pelicot, hebben ze een ding gemeen: ze hebben geen behoefte aan een man om te bepalen hoe de rol van de vrouw zou moeten zijn.

‘Kathedraal’ voor duurzaamheid moet miljoen bezoekers trekken

admin
January 14, 2025
0

Iconische gebouwen zijn altijd symbolen van een bepaalde tijdgeest. De Eiffeltoren werd hét ijzeren icoon van de Industriële Revolutie, zoals de kathedralen van vroeger uitdrukten hoe belangrijk religie was in de samenlevingen die ze bouwden. Het fossiele kapitalisme culmineerde voorlopig in de Burj Khalifa in Dubai, een superdeluxe, glimmende wolkenkrabber van ruim 800 meter hoog.

„Maar waar blijft het iconische gebouw voor de nieuwe, duurzame samenleving van de toekomst?”, vraagt Don Ritzen (41) zich hardop af, terwijl hij met een muntthee in de hand uitkijkt over het Amsterdamse IJ vanuit de 100 meter hoge A’DAM Toren. „Terwijl dat wel de shift is die we nu toch echt moeten maken. Hoe krachtig, qua symboliek, kan het zijn als je daar een iconische plek voor creëert die per jaar meer dan een miljoen bezoekers trekt?”

Waar is het gebouw dat tot in de puntjes zo duurzaam is gebouwd dat het een voorbeeld wordt voor de rest van de wereld, vraagt hij zich af. Een gebouw waar mensen massaal naartoe komen om geïnspireerd te raken voor andere, groenere, planeetvriendelijker manieren van leven en werken?

Ja, je hebt natuurlijk groene gebouwen met zelfs bomen en planten op balkons en aan gevels, zoals de ‘verticale bossen’ die de laatste jaren in steden als Milaan, Utrecht en Eindhoven verrijzen. Maar als je goed kijkt naar hoe die worden gebouwd – nog steeds met veel cement en glas – is vooral de buitenkant groen, zegt Ritzen. „En hoewel ze mooi zijn, zijn het geen bezoekersattracties maar woontorens, en kan alleen een selecte groep het zich veroorloven er te wonen.”

Dat moet anders kunnen, dacht hij. Daarom werkte hij de afgelopen vier jaar een plan uit om dan zelf maar zo’n iconisch gebouw voor een duurzame toekomst neer te zetten. Niet dat hij architect is. Of projectontwikkelaar. Of überhaupt ervaring heeft met vastgoed. En, oh ja, hij weet ook nog niet waar het nieuwe gebouw komt te staan, behalve ‘in een grote Nederlandse stad’. „We zijn in gesprek met een aantal steden, waaronder Rotterdam en Zaandam.”

Hoe het eruit komt te zien dan? Dat laat hij bewust open, zodat architecten met een visie kunnen komen.

Rijke families

Tot nu toe haalde hij met zijn onderneming Shift 1,5 miljoen euro op bij investeerders en rijke families. Dat geld gebruikt hij nu onder meer om een wedstrijd onder architecten uit te schrijven, die deze woensdag van start gaat. Met een prijzenpot van 250.000 euro hoopt hij dat de creatiefste gebouwenmakers zich melden. Voor de jury strikte hij al grote namen uit de Nederlandse architectuur, zoals ster-architect Ben van Berkel en de directeur van architectuurmuseum Het Nieuwe Instituut, Aric Chen.

Ritzen zelf maakte de laatste jaren naam als mede-oprichter van de succesvolle start-upincubator Rockstart. Zijn netwerk van financiers en ondernemers gebruikt hij nu om geld op te halen voor zijn plan. Hij verwacht dat pand en inrichting zo’n 250 miljoen euro kosten, en zijn ambitie is dat het gebouw er in 2030 staat. Uiteindelijk wil Shift wereldwijd meer gebouwen neerzetten.

Niet om meteen cynisch te doen, maar is het niet altijd duurzamer om géén nieuw gebouw te bouwen?

„Hoe ga je mensen helpen om in beweging te komen voor een duurzamere wereld? Hoe inspireer je ze tot betere keuzes? Ik geloof heel erg dat een fysieke plek de energie kan geven om dat voor elkaar te krijgen. Een ontmoetingsplek.”

Waarom moet dat een iconisch landmark zijn?

„De klimaattransitie is nogal ingewikkeld: je hebt de energietransitie, plastic, natuur, noem maar op. Om al die onderwerpen een plek te bieden, heb je veel ruimte nodig, en veel mogelijkheden voor inspiratie. Als je serieuze impact wilt maken, moet je zoveel mogelijk mensen inspireren. Laten we beginnen met een miljoen mensen per jaar. Dat kan met een bijzonder gebouw.”

Het gebouw hoeft niet hoog te worden om toch heel iconisch te zijn

Iconische gebouwen staan vaak ook symbool voor macht, groei: meer, meer, meer, hoger, hoger, hoger – niet per se duurzaam.

„Dat is een heel goed punt. Daar hebben we veel discussie over gevoerd, ook met experts en de jury van de competitie. In eerdere presentaties stonden veel plaatjes van bijzonder uitziende torens. Daarmee krijg je de indruk dat het gebouw ook een toren moet worden. We hebben er heel bewust voor gekozen al die plaatjes weg te halen. Want als je een hele hoge toren bouwt à la de Burj Khalifa, is dat totaal niet duurzaam. Als je boven 150 meter komt, gaat de mogelijkheid om duurzaam te bouwen sowieso heel hard omlaag – omdat je dan alleen met staal en cement de constructie goed krijgt. Het gebouw hoeft niet hoog te worden om toch heel iconisch te zijn. Het kunnen één of meer gebouwen zijn, dat staat nog helemaal niet vast. Ik hoop juist op veel creativiteit van de architecten.”

Hoe kun je het geld verdienen dat voor bouw en onderhoud nodig is?

„Er komen als het aan mij ligt géén appartementen en géén kantoren in. Op het moment dat je dat doet, is je prikkel eigenlijk direct om het gebouw te verkopen of verhuren aan de hoogste bieder. Terwijl ik juist wil dat zoveel mogelijk mensen gebruik kunnen maken van die plek – ter inspiratie. Inkomsten moeten van bezoekers komen, en investeerders die het om de impact te doen is, niet om een snelle exit.

„We kunnen toegangsgeld vragen, zoals bij veel andere iconische gebouwen gebeurt. Op het dak van deze A’DAM Toren staat bijvoorbeeld een grote schommel die veel bezoek trekt – het hoeft echt niet moeilijk te zijn. Ik hoop ook op het Bilbao-effect: de bouw van het iconische Guggenheimmuseum leverde die stad en de omgeving uiteindelijk vele malen meer op dan het kostte.

„Er komen ook exposities, over de schoonheid van de aarde, en manieren om ons leven duurzaam in te richten. Het gebouw gaat verhalen vertellen hoe het anders kan: over ondernemers, activisten, mensen die eigenlijk al bezig zijn met een missie die inspireert. En je kan er bijvoorbeeld tijdens je bezoek een carbon footprint-tracker laten uitzoeken wat je eigen aandeel is in de CO₂-uitstoot en wat je er zelf aan kan doen.”

Zit daar niet nog een paradox? Mensen moeten naar het gebouw reizen, en dat doen ze voorlopig niet op de lucht.

„Dat is waar, maar alleen een fysieke plek kan de energie, een gedeelde ervaring en het enthousiasme creëren voor de versnelling die nodig is. En als het goed is, is het eindresultaat van dit bezoek bij de bezoeker dan: holy fuck, er is écht iets aan de hand. En : oké, ik wil wat doen, ik ga aan de slag.

„Als een bezoek leidt tot positiviteit, hoop, energie, en ook wel het besef dat het klimaatvraagstuk reëel en urgent is, kan dat veel goeds in gang zetten. Het draait ook om het creëren van verwondering over wat allemaal mogelijk is, om inspiratie door mensen die het al anders doen, en om hoe mooi de natuur en de aarde eigenlijk zijn.”

Doen musea als Nemo of Naturalis dat niet al een beetje? Die mikken ook op verwondering, ervaring, experiment. Gaat het daarop lijken?

„Misschien tot op bepaalde hoogte wel. De directeur van Nemo zit om die reden ook in onze jury. Maar het wordt wel anders. Het gaat er ook om dat je een beleving hebt van wat iemand drijft, een pionier als Boyan Slat bijvoorbeeld, van The Ocean Cleanup. Hij probeert al het plastic uit de oceanen te halen. Wat voor dingen kun je zelf doen die aansluiten bij de visie van Boyan, zodat je daar onderdeel van kan worden?

„Het gebouw moet mensen in alle aspecten uitnodigen om te denken: wat interesseert mij? Wat doet mij nu het meest? Waar kan ík de meeste impact mee maken? Voor de een zal dat zijn dat hij werk maakt van energie besparen in zijn huis. Voor de ander is dat ontspullen. Of voor weer iemand anders dat hij op zijn werk veel meer bezig wil zijn met duurzaamheid. Het gebouw moet in alles mensen aantrekken, inspireren, aan het denken en aan het werk zetten.

„We lanceren ook een online-platform om verbinding te leggen tussen bijvoorbeeld iemand die best geïnteresseerd is om anders te gaan eten met iemand die waanzinnig vegetarisch kan koken. Of zodat iemand die een regeneratieve boerderij heeft anderen bevlogen kan vertellen hoe je beter zorgt voor de natuur en de bodem.”

We moeten iets geheel nieuws verzinnen, een voorbeeld voor de wereld

Welke reacties krijg je als je een iconisch gebouw wilt bouwen in Nederland in 2025?

„Veel mensen betwijfelen of het me snel gaat lukken. Die zeggen: als het al lukt, duurt het minstens tien jaar. Maar ik denk dan: waarom kan het in godsnaam niet sneller? Daarom gaan we tot nu toe ook buiten traditionele vastgoedbedrijven om. Veel investeerders willen vooral snel hun geld terugverdienen. Ons doel is zo veel mogelijk impact creëren en een bescheiden rendement – dus het geld ophalen kostte me ook meer moeite dan ik had gehoopt. Een deel van de financiering doen we met crowdfunding, waardoor iedereen mede-eigenaar kan worden van het gebouw.

„Je hebt natuurlijk ook een stikstofuitdaging als je nu in Nederland iets wil bouwen. Maar omdat we juist een duurzaam icoon willen maken, wordt dat voor ons geen probleem. We moeten verder denken dan de huidige standaarden voor duurzame gebouwen. Daarom hebben we de jurycriteria op dit gebied opengelaten, zodat architecten er zelf invulling aan kunnen geven. We moeten iets geheel nieuws verzinnen, een voorbeeld voor de wereld, om een beweging te creëren die wél de goede kant op gaat.”

Column | Bent u al naar ‘No Other Land’ geweest?

admin
January 14, 2025
0

Bent u al naar No Other Land geweest? Bekroonde documentaire, op de shortlist voor een Oscar, vijf ballen in NRC, over de nog doorgaande Israëlische sloop, stukje bij beetje, van een groep Palestijnse dorpjes in het gebied van Masafer Yatta op de bezette Westelijke Jordaanoever ten zuiden van Hebron. Oftewel Schietzone 918 van het Israëlische leger. Ik heb er al eerder over geschreven, laatstelijk twee jaar geleden, maar toen had ik er nog alleen over gelezen. No Other Land, voor het belangrijkste deel het werk van een lokale Palestijnse burgerjournalist en een bevriende Israëlische journalist, laat het zien. En dat maakt een stuk meer indruk, op mij althans, het maakte mij woest: de kwaadaardigheid waarmee een waterput wordt dichtgegooid of een schooltje gesloopt. De algehele kwaadaardigheid eigenlijk.

Alle legers oefenen maar schietzones zoals 918 zijn begin jaren tachtig door toenmalig minister van Landbouw Ariel Sharon voor iets anders bedoeld, namelijk om land te reserveren voor Israëlische nederzettingen. Ze beslaan nu 18 procent van de Westelijke Jordaanoever. De duizend bewoners van Masafer Yatta hebben jarenlang geprocedeerd maar in mei 2022 besloot het Hooggerechtshof dat het welletjes was; ze moesten weg. Ook al betoogden ze dat ze er al sinds eind 19de eeuw hadden geleefd. En ook al zijn schietzones in bezet gebied illegaal onder internationaal recht.

Dat was mijn bruggetje naar Donald Trump. Het Internationaal Gerechtshof heeft vorig jaar juli bepaald dat de hele bezetting onwettig is. Maar ja. Trump treedt in minder dan een week aan in Washington, en volgens Israëlische media hoopt premier Benjamin Netanyahu op zijn zegen voor officiële annexatie van de Westelijke Jordaanoever en de Gazastrook. Niet langer dat internationale gedram over een tweestatenoplossing of lokaal gedoe over schietzones, maar gewoon het Bijbelse Land van Israël.

De voortekenen lijken goed: in zijn eerste termijn heeft Trump al de Israëlische annexatie van de Syrische Golan erkend en hij heeft een uitgesproken voorstander van annexatie, Mike Huckabee, genomineerd als ambassadeur in Jeruzalem. En ik zag een foto van Netanyahu’s vrouw Sara en zoon Yair in Florida aan de eettafel naast een breed grijnzende Trump.

En toch, en toch. Het zou me ook niet verbazen als Trump een andere weg inslaat. Hij is vast zijn Akkoord van de Eeuw niet vergeten, dat hij in januari 2020 presenteerde. „Een realistische tweestatenoplossing”, noemde hij het met Netanyahu naast zich. „Een win-winkans voor beide zijden.” Palestijnen waren nauwelijks geraadpleegd, en niet uitgenodigd voor de plechtigheid. Wat is hun win-win? De Palestijnse staat die Trump voor ogen staat is niet meer dan het kliekje dat overblijft als je de nederzettingen, de wegen daartussen en de Jordaanvallei aftrekt. En de schietzones.

Netanyahu en de zijnen willen niks van een Palestijnse staat weten, en sinds Hamas’ bloedbad op 7 oktober 2023 al helemaal niet – een Palestijnse terreurstaat naast Israël zeker! Maar er is een krachtig lokaas: normalisering met Saoedi-Arabië. Nu met de verwoesting van de Gazastrook, die ook door de Saoedische kroonprins genocide is genoemd, eisen de Saoediërs in ruil voor hun gunsten ten minste een „pad naar een Palestijnse staat”. Is Trumps „realistische tweestatenoplossing” niet dat pad naar een Palestijnse staat voor een prins die zaken wil doen met Israël?

Als Saoedi-Arabië normaliseert met Israël kan Trump de status opeisen van de meester-dealmaker die hij zo graag is. Het zou Netanyahu promoveren van corrupte veelschender van het internationaal recht tot staatsman die een nieuw Midden-Oosten produceert. Westerse ministers en pleitbezorgers van een tweestatenoplossing zoals de Nederlandse kunnen zich verheugen op een dode mus. Alleen de Palestijnen niet blij, maar die doen er in de wereldpolitiek niet toe. De sloop van Masafer Yatta gaat intussen gewoon door.

Carolien Roelants is Midden-Oostenexpert.