Nederlands internationale klimaatstrategie is een doekje voor het bloeden

Posted on February 14, 2023 by admin

N.B. Het kan zijn dat elementen ontbreken aan deze printversie.

Internationale betrekkingen Klimaatbeleid dat zich op het buitenland richt, gaat te weinig over veiligheid, schrijft Louise van Schaik.

14 februari 2023 om 16:30

Leestijd 3 minuten

Een doekje voor het bloeden. Zo zou je kunnen aankijken tegen de internationale klimaatstrategie van het kabinet die deze woensdag in de Tweede Kamer wordt besproken. Nederland spreekt veel goede intenties uit, laat zien te willen bijdragen, maar neemt niet echt de verantwoordelijkheid voor haar bijdrage aan het probleem. De strategie erkent dat klimaatverandering arme landen harder raakt dan ons eigen land, dat ook best kwetsbaar is met de zeespiegelstijging, rivieren die soms overlopen en drogere zomers. Vervolgens komt de worsteling met wat dit dan betekent voor beleid en middelen.

Een aantal dilemma’s wordt niet benoemd. Ten eerste de lastige vraag of Nederland zijn verantwoordelijkheid voor klimaatschade echt wil erkennen, net zoals we dat onlangs hebben gedaan voor het slavernijverleden. Al jarenlang stoot de gemiddelde Nederlander ongeveer twee keer zoveel broeikasgassen uit als de gemiddelde wereldburger, terwijl we weten dat dit klimaatverandering veroorzaakt. Voelen wij ons verantwoordelijk en betekent schuld bekennen ook betalen? Degenen die hard geraakt worden door klimaatverandering leven nu; Nederland lijkt hen (nog) niet te willen compenseren.

Ten tweede: kan verwacht worden dat Nederland als klein land evenveel, of zelfs meer, doet dan andere rijke landen en rijke mensen in arme landen? Nederland behoort tot een groep van zeven landen die volgens internationale normen voldoen aan hun minimale financiële bijdrage aan internationaal klimaatbeleid, in ons geval ongeveer 1,25 miljard euro per jaar. Daarbij worden middelen gericht ingezet in een beperkt aantal kwetsbare landen en met acties op terreinen waar Nederland zelf veel ervaring heeft (de water- en voedselsector). Ook is in deze strategie voor het eerst meer aandacht voor de energietransitie.

Deze focus oogt plausibel, maar de bijdrage staat nog steeds in schril contrast met de opgave en de landenkeuze is arbitrair. Nederland richt zich vooral op de Sahel in West-Afrika en op Oost-Afrika. Dit zijn regio’s waar de afgelopen jaren al veel is geïnvesteerd in de water- en voedselsector en die mede door klimaatverandering steeds instabieler worden. De keuze betekent dat vele andere kwetsbare regio’s, zoals het Midden-Oosten en Zuidoost-Azië, minder op Nederlandse klimaatfinanciering hoeven te rekenen.

Verantwoorde besteding

En, derde vraag, komt het geld wel goed terecht? Klimaatfinanciering neemt flink toe. Maar aan wie wordt eigenlijk geld overgemaakt en is de verantwoording op orde? Kan het geld überhaupt wel goed worden besteed in onveilige gebieden? Voor een adequate besteding van middelen zijn betrouwbare samenwerkingspartners nodig met de juiste expertise. De neiging bestaat dan ook om voor eigen ontwikkelingsorganisaties en de VN te kiezen. Maar samenwerking met lokale partners wordt ook belangrijk gevonden. Een specifieke uitdaging is dat klimaathulp in sommige regio’s vooral bij bepaalde groepen terecht komt en niet bij de tegenstander. Het kabinet erkent klimaatgerelateerde veiligheidsrisico’s, maar een analyse van hoe geld onderlinge verhoudingen beïnvloedt is zeker nog geen standaard onderdeel van klimaatprogramma’s. Dit geldt overigens ook voor de programma’s die Nederland mede financiert via de EU en VN.

Een vierde vraag is of klimaat consequent wordt meegenomen in het buitenlandbeleid en in de keuze voor samenwerkingspartners. Er zijn nog steeds veel internationale activiteiten waarbij klimaatdoelstellingen nauwelijks worden meegenomen, zoals bij internationale handel. In Nederland gevestigde bedrijven morren over duurzaamheidseisen of vertrekken zelfs uit ons land. Het wordt niet duidelijk of Nederland ook met dat soort bedrijven wil blijven samenwerken in het buitenland.

Lees ook: Hét thema van de klimaattop in Egypte: geld

Ook defensie op de groene agenda

Ten slotte valt op dat defensie ontbreekt. In internationaal opzicht gaat het vooral om de extra inzet van defensie bij extreem weer in het buitenland, klimaatgerelateerde conflicten en de uitstoot van oorlog. Een gevoelig onderwerp, want we willen ons wel goed kunnen verdedigen tegen landen die ons of onze bondgenoten aanvallen en elektrische tanks of straaljagers zijn nog niet voorhanden. Terwijl defensie dit zelf erkent, staat het onderwerp nog amper op de radar bij klimaatexperts. Militaire inzet kan op termijn veel groener. Het niet meenemen van deze sector in internationaal klimaatbeleid staat op gespannen voet met de doelstelling om in 2050 klimaatneutraal te zijn.

Kortom, er zijn nog de nodige uitdagingen. Hopelijk komt er meer aandacht voor de klimaatgerelateerde veiligheidsrisico’s. Nederland gaat de internationale klimaatcrisis niet oplossen, maar laten we wel goed nadenken over waarom we bijdragen aan klimaatactie in andere landen, hoe we dit doen en of we daarmee ook bijdragen aan een stabielere en veiligere wereld.

Een versie van
dit artikel
verscheen ook in

de krant
van 15 februari 2023

Pro-Palestijns protest op Mediapark, omdat NOS ‘Israëlisch frame’ zou overnemen

admin
November 26, 2024
0

Actiegroep XR Justice Now, een tak van klimaatgroep Extinction Rebellion, protesteert dinsdagochtend bij het NOS-gebouw op het Mediapark in Hilversum. Ongeveer twintig demonstranten, sommigen gehuld in witte pakken met afdrukken van rode handen erop, scanderen „NOS, schande, bloed aan je handen”. Ook hebben ze spandoeken aan het gebouw opgehangen met de leuzen „NOS stop legitimatie van genocide” en „Taal is niet neutraal”. Drie aan elkaar vastgeketende actievoerders met gezichtsbedekking liggen voor de ingang.

De actiegroep vindt dat de publieke omroep geweld en genocide „legitimeert”, omdat het „klakkeloos” de „Israëlische framing” zou overnemen, zo is te lezen in een verklaring op de Instagram-pagina van de groep. XR Justice Now geeft in de verklaring geen voorbeelden van de gehekelde berichtgeving.

NOS ontstemt

De demonstranten roepen de NOS op om „haar plicht” na te komen door op een „onbevooroordeelde en waarheidsgetrouwe” manier verslag te doen van de situatie in het Midden-Oosten. Ze vinden dat de woordkeuze van NOS-journalisten „direct invloed” heeft op de werkelijkheid.

De NOS is niet te spreken over de actie. “Over onze journalistieke keuzes of ons woordgebruik gaan we altijd graag met iedereen in gesprek. Dit is alleen niet de manier”, laat Giselle van Cann, hoofdredacteur van NOS Nieuws weten. „Ik vind het onaanvaardbaar dat deze demonstranten de toegang tot onze redactie vanochtend blokkeren, en dat mijn collega’s zich onveilig voelen,” zegt ze.

Politie aanwezig

De politie is aanwezig, maar grijpt vooralsnog niet in, schrijft de NOS. Volgens een woordvoerder van de publieke omroep heeft het protest geen invloed op de programmering.

De subgroep van Extinction Rebellion zegt ook de aandacht te willen vestigen op de „systematische Israëlische aanvallen” op journalisten die volgens de actiegroep als „oorlogsmisdaden” moeten worden bestempeld. XR Justice Now had het protest live uitgezonden op Instagram en trok zo’n twintig kijkers.

Politie op twee gevallen na tevreden over optreden tijdens pro-Palestijnse studentenprotesten UvA

admin
November 26, 2024
0

De politie heeft tijdens de studentenprotesten op campussen van de Universiteit van Amsterdam (UvA) afgelopen voorjaar in twee gevallen buitenproportioneel geweld gebruikt tegen pro-Palestijnse demonstranten. Dat concludeert de politie op basis van een intern onderzoek. In het algemeen zou het geweld „goed toegepast” en „uitlegbaar” zijn geweest, schrijft de politie.

In navolging van grootschalige studentenprotesten op campussen in de Verenigde Staten, organiseerden Nederlandse pro-Palestijnse actiegroepen afgelopen voorjaar ook demonstraties in Amsterdam. Zowel op de Roeterseilandcampus als bij Oudemanhuispoort, twee locaties van de UvA, kwamen honderden demonstranten samen met de intentie om daar te overnachten. Ze zetten tenten op, brachten eten mee en wierpen barricades op om de politie tegen te houden. Op beide locaties gebruikte de politie geweld om de demonstranten uiteindelijk weg te krijgen.

‚Naar de grond gewerkt’

In één geval zou een politiemedewerker zijn uitgescholden voor „vuile kankerlijer”, waarna de agent de persoon „naar de grond werkte”. Dat had niet mogen gebeuren, stelt de politie. In het andere geval zou een agent van de Mobiele Eenheid (ME) meermaals een demonstrant hebben geslagen met de wapenstok terwijl die geen kant op kon en geen gevaar vormde. Ook dit vond niet „binnen het wettelijk kader” plaats, oordeelde de hulpofficier van justitie.

In totaal hebben 59 mensen klachten ingediend vanwege het politieoptreden bij de UvA-protesten. In meer dan de helft van de gevallen kwamen die van mensen die de demonstraties niet zelf hadden bijgewoond maar filmpjes hadden gezien. Met die klachten doet de politie niets. De overige klachten, van mensen die fysieke of emotionele schade zeggen te hebben opgelopen, leidden uiteindelijk tot vier aangiften, die het OM nog moet wegen.

De Amsterdamse politiechef Peter Holla schrijft in een brief naar de veiligheidsdriehoek dat hij het betreurt als mensen nog steeds last hebben van het politiegeweld. Hij vraagt ook om begrip voor de agenten. „Agenten zijn bekogeld met stenen en zwaar vuurwerk, werden met brandblussers in hun gezicht gespoten en werden zelfs aangevallen met ammonia.” Tien agenten zijn gewond geraakt, van wie één blijvende tinnitus heeft opgelopen.

Tv-recensie | Laat quizmarathondeelnemers af en toe even op hun rug liggen en naar de wolken kijken

admin
November 26, 2024
0

„Laat de mensen maar leven, als ze dat willen, en daarna doodgaan, ieder op zijn beurt”, schreef Wisława Szymborska in 2002. „Zij, de wolken, hebben met heel dat vreemde gedoe niets te maken.” De woorden van de Poolse dichteres stonden aan het eind van Even lucht (EO) in de wolken geschreven, als een wijsheid die de korte documentaire in perspectief moest plaatsen. De afgelopen twintig minuten waren gevuld geweest met beelden van mensen die op hun rug in de achtertuin, op een grasveld of naast een kippenhok lagen. Op verzoek van de documentairemakers namen ze daar de tijd om midden op de dag hun blik omhoog te keren. Met hun ogen op de wolken vertelden ze waar hun gedachten nu naartoe gingen.

Bij de jonge deelnemers richtten die gedachten zich vooral op de toekomst en alle angsten en verlangens die daarbij kwamen kijken, terwijl de oudere deelnemers veelal terugblikten op het verleden: soms tevreden, soms met spijt. De thema’s die de wolkenkijkers bezighielden varieerden van behapbaar en concreet tot beangstigend groot. Latrelaties en terminale ziektes, vliegvakanties en klimaatverandering. Ik kwam er niet over uit of ik dat troostrijk of juist beangstigend vond: het idee dat je die dromen en zorgen met zo veel mensen deelt. En dat het de wolken die aan je voorbijtrekken uiteindelijk worst zal wezen hoe veel van je dromen en nachtmerries werkelijkheid worden.

Omdat maandag me wat vroeg leek voor een existentiële crisis ruilde ik de wolken in voor SBS6 (in jargon noemen we dit ook wel een ‘vibe shift’). Daar is sinds vorige week iedere avond Lotto De Quizmarathon (Talpa) te zien – of, in de woorden van presentator Rob Kamphues: „Het grootste quizevenement uit de Nederlandse tv-geschiedenis”, bestaande uit „zo’n 32 uur lang alleen maar quizen, quizen en nog eens quizen, met een selectie van de meest fanatieke quizfanaten .” Die quizfanaten nemen de uitdaging ontroerend serieus en worden behandeld als ware artiesten. Niet alleen kunnen ze backstage gebruikmaken van „speciale faciliteiten”, waaronder een ijsbad, een hometrainer en een doos Trivial Pursuit; ze mochten van tevoren ook een rider (wensenlijst) inleveren met „etenswaar die goed is om supergefocust de 32 uur durende marathon door te komen.” Zo kan het dat ze tussen de quizrondes door met een verhit hoofd de coulissen inlopen terwijl ze dingen zeggen als: „Het is nu tijd voor de hummus.”

Spijtig is het wel dat de marathon is opgeknipt en uitgesmeerd over meerdere weken. Dat geeft je als kijker de gelegenheid om je avond na avond iets slechter te voelen over je groeiende ongeduld. Want geef toe: je kijkt niet voor de triviafeitjes. Je kijkt omdat je wil zien hoe lang het duurt voor de hummus uitwerkt en de eerste uitgeputte quizfanaat van de hometrainer dondert.

Slaaptekort

Misschien dat de bedenkers van het format voorvoelden dat veel kijkers om die reden pas bij de laatste afleveringen aanhaken, als het slaaptekort van de kandidaten het best zichtbaar wordt. Dat dat de reden is voor het extra drama-element dat ze hebben toegevoegd: de kandidaten delen zich steeds op in twee teams, en aan het eind van elke ronde stemt het verliezende team een van de eigen leden weg. Het weggestemde lid mag dan weer zelf een ander teamlid aanwijzen om het tegen op te nemen in een duel. Wie verliest, vertrekt.

Al dat gehannes met messen in ruggen leidde in aflevering één al tot betraande oogjes bij de weggestemde deelnemer. Zo’n deelnemer zou je eigenlijk ook even buiten op zijn rug moeten leggen, vind ik. Voor een beetje perspectief. „Laat de mensen maar quizzen, als ze dat willen”, zou je tegen hem moeten zeggen; „en daarna weggestemd worden, ieder op zijn beurt. Zij, de wolken, hebben met dat hele vreemde gedoe niets te maken.”