Het Spaanse dorp Letur in de provincie Albacete is onherkenbaar. Het historische centrum werd dinsdag overspoeld door een razendsnelle modderstroom, die verscheidene huizen meenam. De schade is gigantisch, vertelt de Nederlandse Cecille Veerman (58) telefonisch. Zij verhuisde in 2010 vanuit Schijndel met haar man en drie kinderen naar Spanje, waar zij een bed & breakfast runt. „Eén persoon is helaas niet meer levend teruggevonden. Nog steeds zijn er vijf mensen vermist”, zegt ze hoorbaar aangedaan. „Voor een klein dorp van negenhonderd inwoners is dit gewoon heel heftig. Iedereen kent elkaar.” Onder de vermisten is een jong stel, hun huis stortte in door de modder. Hun kinderen zaten op school in een hoger gelegen gedeelte en zijn ongedeerd.
Het water dat door het idyllische centrum loopt, met een natuurzwembad en waterval, is normaal gesproken een trekpleister voor toeristen. Maar nu is het een spookdorp, zegt Veerman. Alle bewoners werden geëvacueerd, sommigen hingen aan balustraden te wachten op hulp. Twee oudere mensen besloten te blijven, omdat ze op die plek geen gevaar lopen. Zij krijgen voedsel van de autoriteiten.
In het zuidoosten van Spanje zijn zeker 158 mensen om het leven gekomen als gevolg van het noodweer van eerder deze week, volgens het Spaanse persbureau EFE. Met name de regio Valencia is zwaar getroffen. Onder de slachtoffers zijn ook kinderen en baby’s. De regen werd veroorzaakt door een weerfenomeen dat ontstaat wanneer koude lucht over het warme water van de Middellandse Zee waait. Zware regen is om die reden normaal in de regio in de herfst. Dit jaar is de regenval plaatselijk extreem zwaar.
:format(webp)/s3/static.nrc.nl/wp-content/uploads/2024/10/31165130/data123809697-615783.jpg)
Zonnige stad
Als reisgids vertelt Rick Treffers (57) aan toeristen die hij rondleidt in de stad Valencia hoe onverwacht het weer in de regio kan omslaan. Afgelopen maandag nog, toen hij met een groep toeristen door een zonnige stad wandelde. Hij wist toen nog niet dat een etmaal later noodweer grote delen van de provincie zou treffen.
Dinsdagmiddag dronk hij met een vriendin wat in de stad. Pas om 20.12 uur kwam een waarschuwings-sms met de mededeling dat iedereen binnen moest blijven, vertelt hij. Dat bleek te laat. Op dat moment was het gebied net ten zuiden van Valencia al getroffen door overstromingen.
De oude afwateringsrivier loopt dwars door Valencia, vertelt Treffers. Die is drooggelegd na een grote overstroming in 1957 en vormt nu het beroemde negen kilometer lange stadspark Turia. Langs de zuidrand van Valencia kwam het alternatief: een nieuw kanaal dat vaak droog staat maar nu tot de rand toe is gevuld. Treffers: „Dorpen ten zuiden van dat kanaal werden weggevaagd, terwijl wij drie kilometer verderop niets in de gaten hadden en mensen liepen te winkelen.” Al snel druppelden de berichten binnen en werd de omvang van de ellende ook in de stad steeds duidelijker. Snelwegen en bruggen waren weggespoeld, het water sleurde auto’s met zich mee.
Lees ook
Na overstromingen in de regio Valencia is de verwoesting enorm
Inmiddels houdt de stad de adem in: evenementen en concerten zijn afgelast, zegt Treffers die ook muzikant en liedjesschrijver is. Scholen en universiteiten zijn enkele dagen gesloten. Woensdag kwam het bericht dat het kraanwater zou worden afgesloten, waarna er een jacht op flessenwater ontstond. En passant ook op wc-papier en etenswaren. Het bleek een nepbericht.
Het is om moedeloos van te worden, zegt tolk-vertaler Saskia Osinga (53) die met haar gezin sinds 1998 in Valencia woont. „Je hebt de neiging in de auto te springen en te gaan helpen, want het getroffen gebied is tien minuten rijden. Maar de autoriteiten vragen om thuis te blijven.” De wegen moeten vrij blijven. Voor hulpdiensten en voor een eventueel ongeluk is er geen hulpverlener of ambulance beschikbaar. Dus zit er voor Osinga niets anders op dan dekens, handdoeken en eten te brengen naar de inzamelingspunten in de stad, waar de zon donderdagmiddag weer uitbundig schijnt en de lucht blauw is.
:format(webp)/s3/static.nrc.nl/wp-content/uploads/2024/10/31165132/data123809781-d56e4f.jpg)
Machteloos
Tegelijkertijd, zegt ze, is in de rechtbank van Valencia een ruimte vrijgemaakt om lichamen te verzamelen. En krijgt ze een onophoudelijke stroom filmpjes en foto’s binnen op haar telefoon van hartverscheurende taferelen: stapels auto’s, gebarsten wegen en kinderen die wachten op ouders die niet meer thuiskomen. „Dan kan je niet in de zon gaan zitten. Je voelt je machteloos.”
Familieleden en vrienden kregen woensdag moeizaam contact met getroffenen in het gebied. Internet- en telefoonverbindingen werkten niet en ook de elektriciteit viel af en toe uit. Het Nederlandse ministerie van Buitenlandse Zaken ontving woensdag zo’n tiental telefoontjes van mensen die zich zorgen maken om bekenden, aldus een woordvoerder. Inmiddels zou er weer contact zijn. Nederland hielp bij eerdere overstromingen in Duitsland en Frankrijk met het leveren van pompen. Spanje heeft volgens het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat nog niet zo’n verzoek gedaan.
Vrijwel alle autowegen in de overspoelde gebieden zijn afgesloten. Met helikopters zoeken reddingswerkers in Letur naar overlevenden. „Ze zoeken slechts in een straal van vijf kilometer”, zegt Cecille Veerman. Haar huis en bed & breakfast liggen op een wat hoger gedeelte buiten het centrum en werden niet geraakt door de modderstroom. „Als de vermisten zijn meegesleurd heb ik er een hard hoofd in dat ze allemaal gevonden worden. Maar we houden hoop dat mensen deze ramp goed kunnen afsluiten, want als de slachtoffers niet gevonden worden lijkt me dat erg moeilijk.”
