Nederland koploper ‘ontkenningsland’?

Er is geen rechtvaardige, zuivere reden om het noodrecht te gebruiken voor asielbeleid. Het feit alleen al dat er al weken moet worden gezocht naar een „dragende motivering” om zo’n staatsrechtelijke sprong in het duister te maken, zegt alles. Die motivering is er niet. Het noodrecht is bedoeld voor rampen, oorlogen, pandemieën, extreme situaties. De gebrekkige opvang van asielzoekers is schrijnend en getuigt van politiek falen, misschien wel politiek cynisme. Maar om opvangproblemen is het verantwoordelijk minister Marjolein Faber (Asiel en Migratie, PVV) niet te doen, daar is ze transparant over. Ze wil beleidsmatige shocktherapie toepassen om de grenzen zoveel mogelijk te sluiten. Daarvoor acht ze het nodig de parlementaire controle tijdelijk buitenspel te zetten. Ideaal voor bestuurders die alles op hun eigen manier willen, maar hier is het staatsrecht niet voor bedoeld.

Bovendien: de procedure verloopt rommelig en weinig doordacht. Er ligt geen plan, geen argumentatie. Faber zei deze week dat haar ministerie klaar is met de ‘dragende motivering’ en dat de vier Kamerfracties (PVV, VVD, NSC en BBB) erover aan het onderhandelen zijn. Die bleken van niets te weten. Wat al wél bekend is, is dat ambtenaren van onder meer Binnenlandse Zaken niets heel lieten van de plannen. Dat werd duidelijk toen het kabinet onderliggende adviezen openbaar maakte. De Eerste Kamer heeft zich al tegen het staatsnoodrecht uitgesproken, en de kans is groot dat de Raad van State dat ook zal doen.

De vraag is, kortom: wie houdt wie voor de gek? Als het de PVV en Marjolein Faber er echt om te doen is dat er snel iets gebeurt aan het aantal asielzoekers dat zich in Nederland meldt, dan zijn daar allerlei parlementaire manieren voor. Maar het is allang duidelijk dat er geen noodwet voor asiel komt, en toch worden er maanden verspild aan het verkennen van deze route. Er is geen sprake van een asielcrisis, alleen een opvangcrisis. Maar áls die asielcrisis er al zou zijn, quod non, dan mag je van bestuurders verwachten dat ze écht beleid verzinnen, geen symboolpolitiek. Door het staatsnoodrecht door te drukken houdt het kabinet iedereen, onder wie de eigen kiezers, een illusie voor. Ten eerste dat er sprake is van een crisis, ten tweede dat democratische middelen opzij mogen worden geschoven, ten derde dat er iets krachtdadigs gebeurt. Dat is drie keer kwalijk.

Dat coalitiepartijen VVD en NSC dit allemaal laten gebeuren, is eveneens kwalijk. De VVD is de enige regeringspartij met bestuurlijke ervaring en zou beter moeten weten. NSC werd groot met de belofte van ‘goed bestuur’. Het verzet tegen de noodwet is op zichzelf te prijzen. NSC heeft de eis van dragende motivering in het hoofdlijnenakkoord weten te krijgen. Maar door de samenwerking met de PVV aan te gaan én in te stemmen met het principe van staatsnoodrecht voor asiel, hebben ze de democratische rechtsstaat al in de gevarenzone gebracht. Niet omdat er echt een noodwet gaat komen, maar omdat het nonchalante gebruik van het staatsnoodrecht, als fastfood uit de muur van de Febo, opeens politiek geaccepteerd lijkt. Natuurlijk, de instituties houden wel stand, de Raad van State, de ambtenarij en eventueel de rechter zullen misbruik niet toestaan. Maar tijdens de formatie ging NSC met het principe akkoord. Mogelijk komt er snel een compromis tussen PVV en NSC, waarbij de scherpe kantjes van de plannen zullen zijn afgevijld. Maar als de vette handen van de politiek aan het staatsrecht komen, blijven er altijd vlekken achter.

Delen

Mail de redactie

„Surreële momenten zijn Donald Trump niet vreemd, maar dit optreden was het vreemdste van zijn hele carrière”, vatte het Amerikaanse tijdschrift The Atlantic de verkiezingsbijeenkomst van Donald Trump in het noordwesten van Philadelphia samen. Maandagavond was Trump in de swingstate Pennsylvania om kiezers te winnen, maar hij raakte afgeleid.

Er was iemand in het publiek onwel geworden en toen die werd weggedragen, stelde Trump voor om ‘Ave Maria’ te draaien. Nadat nog iemand onwel werd, wilde hij de aria nog een keer horen, maar dan in de uitvoering van Luciano Pavarotti, de beroemde Italiaanse tenor met wie Donald Trump in 2017 nog aangaf bevriend mee te zijn terwijl de tenor toen al tien jaar dood was. Voordat ‘Ave Maria’ voor de tweede keer werd gespeeld, wilde hij weten of er nog meer mensen „wilden flauwvallen”. Het was wat hem betreft mooi geweest en tijd voor nog meer muziek in plaats van een gesprek.

Nieuw is het niet dat een politicus zijn liefde voor cultuur wil tonen door mensen deelgenoot te maken van wat hij graag leest, kijkt of luistert. Ook dansen is niet uitzonderlijk, maar bij Trump was iets anders aan de hand. Hier stond een man die, zoals veel media de dag erna stelden, geen idee leek te hebben waar hij was. „Elk weldenkend mens kan na Trumps optreden alleen maar concluderen dat hij niet meer in staat is de loodzware taken te vervullen die de leider van het belangrijkste land ter wereld moet vervullen, en ook niet om een economische crisis het hoofd te bieden of tegenspel te bieden aan vijandige mogendheden”, vatte The Atlantic samen.

De krant The Washington Post zag een presidentskandidaat die er geen zin meer in had, en die de rest van de bijeenkomst besloot te dansen – „of zwaaien” – tot de avond erop zat. Op tv-zender MSNBC wond politiek commentator Lawrence O’Donnell zich op, niet zozeer „over het bewegen, dat op geen enkele manier iets met dansen heeft te maken”, maar vanwege het feit dat hier iemand stond die mentaal niet in orde is.

‘Macho man’

Grappen te over uiteraard, maar Tim Walz, de vicepresidentskandidaat van Kamala Harris, merkte op: „Het zou grappig zijn als deze man niet voor het presidentschap zou opgaan.” Democratische presidentskandidaat Harris zelf postte op X: „Ik hoop dat hij oké is”.

Daar leek het volgens sommigen niet op. Niet alleen liet hij twee keer ‘Ave Maria’ horen – waarmee hij haast de spot leek te drijven met de onwel wordende toeschouwer – maar het was een merkwaardige verzameling hits en klassiekers. Natuurlijk ontbrak zijn geliefde ‘YMCA’ van Village People niet. Daarnaast ‘draaide’ hij ‘Nothing Compares 2 U’ van Sinéad O’Connor, ‘Hallelujah’ van Rufus Wainwright, ‘November Rain’ van Guns N’ Roses en ‘Memory’ uit de musical Cats.

Aanhangers van de Republikeinse presidentskandidaat Donald Trump voorafgaand aan de campagnebijeenkomst waar Trump liever danste dan vragen beantwoordde.

Een lijn valt in deze keuze niet echt te vinden: naar teksten lijkt hij niet te luisteren, en ook de culturele achtergrond interesseert hem niet werkelijk, zo lijkt het. Zou hij anders echt talloze campagnebijeenkomsten afsluiten met ‘YMCA’, hét lhbti-volkslied van de jaren tachtig?

De associatie lijkt vaak niet verder te gaan dan die titel: ‘This is a Man’s World’ (James Brown); ‘I’m Still Standing’ (Elton John), ‘Macho Man’ (Village People), of ‘Here Comes the Sun’ van The Beatles.

Trumps muzieksmaak lijkt die van een melancholieke zeventigplusser die goede herinneringen heeft aan de jaren van de vorige eeuw, voor Trump de periode dat hij zijn gloriejaren in New York beleefde, toen popsterren hem nog waardeerden. De tijd dat hij een frequent bezoeker was van de New Yorkse nachtclub Studio 54. Ian Schrager, de oprichter van die club, vertelde in The Guardian dat Trump toen nooit danste en ook weinig met de muziek die er gedraaid werd op had.

Ook aan film en musical ontleent Trump zijn favorieten. Leonard Cohen’s ‘Hallelujah’ werd pas wereldwijd beroemd toen in de tekenfilm Shrek de versie werd gebruikt van Wainwright. Die tekende overigens onmiddellijk fel protest aan bij Trumps campagneteam. Dat is een andere rode draad in de muziekkeuze van Trump: de meeste artiesten moeten er niets van hebben dat een van hun nummers is gedraaid bij een campagnebijeenkomst en protesteren dan ook. Het is gebruikelijk dat er eerst toestemming wordt gevraagd aan de artiest of nabestaanden of een nummer gedraaid mag worden. Niet alleen vanwege het copyright, maar ook omdat een nummer daarna met de campagne wordt geassocieerd.

Het campagneteam van Trump doet dat niet. Wainwright wil – net als onder meer Taylor Swift, Adele, Beyoncé, Bruce Springsteen, de twee nog levende Beatles en de nabestaanden van Luciano Pavarotti – niet dat zijn nummer gedraaid wordt. Niet dat dit veel uitmaakt: Guns N’ Roses gaf al meermaals aan dat hun  muziek niet gedraaid mag worden bij Trumps rally’s, maar maandagavond was in Pennsylvania toch ‘November Rain’ weer te horen.

De Democratische oud-president Barack Obama gebruikte zijn playlists om de waarde en verbindende kracht van muziek te tonen, en zorgde er altijd voor ook enkele witte sterren op zijn lijst te zetten. Harris is minstens zo’n grote muziekliefhebber, vooral van jazz, soul en hiphop. Wat dat betreft is Trumps keuze voor ‘Hallelujah’ wel gepast, immers, dat nummer begint met de volgende regels: „Ik hoorde dat er een geheim akkoord was / Dat David speelde, en dat de Heer behaagde / Maar jij geeft niet echt iets om muziek, of wel?”

Delen

Mail de redactie