Nederland betaalde verdachte stichting in corruptieschandaal Europees Parlement

Corruptieschandaal Nederland heeft een stichting gefinancierd die mogelijk een rol speelt in het corruptieschandaal rond het Europees Parlement.


Illustratie Dewi van der Meulen

Een mensenrechtenorganisatie die wordt onderzocht vanwege corruptie in het Europees Parlement, blijkt mede door Nederland gefinancierd. De Nederlandse regering keerde vorig jaar een half miljoen euro uit aan de verdachte stichting ‘No Peace Without Justice’. Dat bevestigt het ministerie van Buitenlandse Zaken aan NRC.

In het Brusselse corruptieschandaal worden meerdere Europarlementariërs ervan verdacht steekpenningen te hebben aangenomen van onder meer Qatar. De Golfstaat probeerde zo politieke en economische besluiten van het parlement te beïnvloeden. Behalve politici zouden ook mensenrechtenorganisaties hierbij zijn ingezet, waaronder No Peace Without Justice. Directeur Niccolò Figà-Talamanca kwam onlangs vrij na drie maanden voorarrest. Vorige week vond een doorzoeking plaats in het hoofdkwartier van No Peace Without Justice in Rome.

De ngo ontving een deel van haar budget uit Nederland: vorig jaar ging een half miljoen euro naar een onbekend Afghaans project. Het ministerie van Buitenlandse Zaken zegt niets over het project te kunnen vertellen, omdat dit „personen in Afghanistan in een kwetsbare situatie kan brengen”. Volgens de ngo zelf ging het om subsidie „ter ondersteuning van mensenrechtenadvocaten en leiders van het maatschappelijk middenveld in Afghanistan”. Vooralsnog plaatst het ministerie geen vraagtekens bij de subsidie; er zou „naar gemaakte afspraken geleverd” zijn. De steun is inmiddels wel gestopt, omdat de organisatie opduikt in het Brusselse omkoopschandaal.

Omkoping

In die affaire spelen tot nu toe twee ngo’s een rol. No Peace Without Justice, een relatief grote mensenrechtenorganisatie van Italiaanse oorsprong, en Fight Impunity, een in 2019 opgerichte stichting van hoofdverdachte en oud-Europarlementatiër Pier Antonio Panzeri. De twee ngo’s zijn op hetzelfde adres in Brussel gevestigd en organiseerden de afgelopen jaren samen activiteiten.

Volgens gelekte bekentenissen van Panzeri waaruit Belgische media afgelopen weekend citeerden, lieten hij en zijn assistent zich in 2018 omkopen door de huidige Qatarese minister van Arbeid, Ali bin Samikh Al Marri. Ze sluiten dat jaar een deal om Qatar te steunen via ‘soft power’-activiteiten. Het vormt de start voor een reeks bijeenkomsten met Qatar, waar ook No Peace Without Justice aan meedoet.

Nederland stopte met de steun toen de ngo opdook in het omkoopschandaal

Zo wordt begin 2019 een hoorzitting in het Europees Parlement georganiseerd, voorgezeten door Panzeri, over „de mensenrechtensituatie op het Arabisch schiereiland” – maar in het bijzonder over het isoleren van Qatar door zijn buurlanden. Terwijl deze buurlanden stevig worden bekritiseerd, mag een Qatari tijdens de hoorzitting, gepromoot door No Peace Without Justice, haar beklag doen over de blokkade.

In april dat jaar reist directeur Figà-Talamanca van No Peace Without Justice af naar Doha, om als dagvoorzitter een conferentie te leiden die Panzeri heeft georganiseerd. De ngo-baas zou daar Qatar hebben geroemd om zijn goede mensenrechtensituatie, volgens een verslag in de Gulf Times. Ook prees hij de lokale mensenrechtenraad, een orgaan dat in Qatar fungeert als verlengstuk van de regering, en misstanden met WK-arbeiders bagatelliseerde. Maar Figà-Talamanca noemt het orgaan volgens het verslag de „enige” in de regio die „werkelijk onafhankelijk” zou zijn.

Gevraagd naar zijn uitspraken, ontkent Figà-Talamanca via zijn advocaat Qatar te hebben geprezen om zijn mensenrechtensituatie. Maar de uitspraken over de mensenrechtenraad worden niet ontkend; in plaats daarvan wijst de advocaat op verslagen die de vermeende onafhankelijkheid van dit comité zouden onderstrepen.


Lees ook: Hoe Marokko het Europees Parlement wist te beïnvloeden – en nu de spil is in een omkoopschandaal

Uitbuiting

In 2022 reist Figà-Talamanca weer af naar Qatar, om er workshops te leiden die voortkomen uit de deal die Panzeri sloot. Weer looft hij daar volgens verslagen de Golfstaat voor het eerbiedigen van mensenrechten, terwijl er dan al jaren onthullingen zijn over uitbuiting bij de bouw van WK-stadions. Volgens Figà-Talamanca heeft Qatar „enorme vooruitgang” geboekt als het gaat om de rechten van arbeiders, stelt hij volgens een verslag van de Qatarese mensenrechtenraad. Figà-Talamanca ontkent tegen NRC deze uitspraak gedaan te hebben. Hij zou juist hebben aangedrongen op meer rechten voor arbeiders.

De stellingname over Qatar verschilt met hoe No Peace Without Justice in Brussel campagne voert tegen mensenrechtenschendingen gepleegd door andere Arabische landen. Zo organiseerde de ngo in november 2022 nog een briefing in het Europees Parlement, specifiek gericht tegen Saoedi-Arabië, Egypte en de Verenigde Arabische Emiraten.

In mei 2022 trok de pr-manager van No Peace Without Justice de aandacht door via een andere ngo een rapport te lanceren over de machtige lobby van de Emiraten in Brussel. No Peace Without Justice droeg bij aan dit rapport, bevestigt een woordvoerder. In een vergadering in het Europees Parlement lichtte de pr-manager zijn bevindingen toe, maar kon de commissieleden niet helder uitleggen waarom hij alléén de lobby van de Emiraten had belicht, en niet die van andere landen. Ook wilde hij na vragen vanuit commissie niet zeggen wie het rapport had gefinancierd.


Lees ook dit profiel over de voorzitter van het Europees Parlement, Roberta Metsola

Dubbele standaard?

Hanteerde de mensenrechtenorganisatie een dubbele standaard, door Qatar te ontzien van kritiek en vergelijkbare landen in de regio juist aan te pakken? Nee, zegt de advocaat van Figà-Talamanca. „Zijn positie is consistent: schendingen van mensenrechten moeten worden veroordeeld, waar zij ook plaatsvinden”.

Inmiddels is uit de gelekte bekentenissen duidelijk geworden dat er ook met het Noord-Afrikaanse land Mauritanië afspraken waren over betalingen in ruil voor invloed. Panzeri en zijn assistent kregen ieder 100.000 euro om ervoor te zorgen dat in het Europees Parlement in plaats van kritiek „een positieve belangstelling voor het land” zou ontstaan, zo citeert het Belgische weekblad Knack uit de bekentenissen. In juni 2022 zou die overeenkomst zijn voortgezet, op een conferentie die Panzeri organiseerde in Mauritanië. Medeorganisator: No Peace Without Justice.

De operationeel directeur van No Peace Without Justice, Gianluca Eramo, zegt dat de conferentie in Mauritanië draaide om de bevordering van mensenrechten. Ook zegt hij geen weet te hebben van „activiteiten anders dan strikt gerelateerd aan de conferentie”. Er is in totaal twee keer samengewerkt met Panzeri’s Fight Impunity. Maar, benadrukt Gianluca Eramo: „No Peace Without Justice heeft nooit geld ontvangen van Qatar.”