Naar een museum? Dit zijn de beste exposities die je nu kunt zien

Posted on February 2, 2023 by admin

N.B. Het kan zijn dat elementen ontbreken aan deze printversie.

Nu in het museum Iedere maand openen er nieuwe exposities in de Nederlandse musea. Welke zijn de moeite waard? NRC selecteert tien tentoonstellingen die we je van harte aanraden. (bijgewerkt op 19 mei 2023)

Toef Jaeger

Leestijd 5 minuten

1 Vincent van Gogh De laatste maanden in Auvers

Op de tentoonstelling Van Gogh in Auvers. Zijn laatste maanden hangen 46 schilderijen en ongeveer 30 tekeningen die Vincent van Gogh tijdens zijn laatste levensmaanden maakte. Het was de tijd nadat hij was teruggekomen uit een gesloten instelling en nauwelijks contact had gehad met de buitenwereld. In zijn nieuwe omgeving probeerde hij met man en macht zijn neerwaartse gevoelens en gedachten, het gevoel van falen, zoveel mogelijk te onderdrukken. Of de psychische nood aan de schilderijen is af te lezen, is aan de bezoeker.

Lees hier het interview over de tentoonstelling: Wat Van Gogh schilderde in de laatste fase van zijn leven

Van Gogh in Auvers. Zijn laatste maanden is t/m 3 sept te zien in het Van Gogh Museum, Amsterdam
Informatie: vangoghmuseum.nl

2 Futurisme Machinekunst voor heel Europa

Bij de oprichting van de stroming futurisme was voorman Marinetti niet iemand die misverstanden liet bestaan: in zijn ultranationalistische, oorlog en geweld verheerlijkende Futuristisch manifest de geboorteakte van het futurisme, moest alles was naar verleden rook vernietigd worden, er moest op alle facetten in de samenleving een nieuwe wereld geschapen worden, oude kunst moest plaats maken voor machinekunst, moralisme en feminisme moesten bestreden worden en Italië moest worden verlost van de „kanker van professoren, archeologen, reisgidsen en antiekhandelaren”. In het Kröller Müller Museum wordt het futurisme gekoppeld aan de andere avantgardistische stromingen in de eerste helft van de 20e eeuw, die behoorlijk wat invloed van Marinetti en de zijnen had ondergaan.

Lees hier futurisme 1: Na de oorlog bleven de futuristen voor agressie, en tegen vrouwen en moraal

Lees hier Futurisme 2: De onderwerping van al het leven aan de kunst

Het futurisme & Europa. De esthetiek van een nieuwe wereld is t/m 3 september in Kröller-Müller Museum, Otterlo
Informatie: krollermuller.nl

3 General Idea LOVE werd AIDS

‘Culturele criminelen’ en ‘media parasieten’. Zo omschreef General Idea zich, een groep vrienden die in 1970 in Toronto een kunstenaarstrio vormden. Vaaf het begin speelden ze een satirisch spel met de kunst en was vooral geïnteresseerd in hoe glamour en persoonsbekendheid gecreëerd worden door televisie en reclame. De persoon van de kunstenaar was het eigenlijke ‘merk’, en die was belangrijker dan het kunstwerk zelf. General Idea kwam ten einde in 1994, toen Partz en Zontal overleden aan aids.

Lees hier de recensie: Canadees trio General Idea speelde een indrukwekkend satirisch spel met de kunstwereld

General Idea is t//m 16/7 te zien in het Stedelijk Museum, Amsterdam.
Informatie: stedelijk.nl/nl

4 Henry Moore Golvende beelden

Beeldhouwer Henry Moore was gefascineerd door de spanning die zich onder het oppervlak kan voordoen. Hij probeerde in zijn sculpturen de spanning tussen groei en oppervlak zo hoog mogelijk op te voeren. Een fascinatie voor de dynamiek tussen schil of huid en dat wat daaronder zit, verklaart ook hoe Moore ertoe kwam om grote gaten en openingen in zijn beelden te maken. De holtes zijn bij hem niet een leegte of afwezigheid van iets, maar juist een áánwezigheid. Moores worsteling met de materie en zijn pogingen om een steen of vorm te bezielen met leven, maken hem tot een van de laatste belangrijke vertegenwoordigers van een duizenden jaren oude traditie van beeldhouwkunst.

Lees hier de recensie: Henry Moore zocht naar wat zich onder de ‘huid’ van zijn beelden afspeelde

Henry Moore: Vorm & Materiaal is t/m 22 oktober te zien in Museum Beelden aan Zee, Den Haag
Informatie: beeldenaanzee.nl

5 Rijk worden Tentoonstelling over geld

In de tentoonstelling Someone is Getting Rich in het Tropenmuseum koppelen hedendaagse kunstenaars en kunstcollectieven het financiële gewin aan kolonialisme. Dat gebeurt in opvallende wandkleden, video’s, foto’s, beelden en tekeningen. De titel van de expositie is ontleend aan graffiti op een muur in New Orleans na de orkaan Katrina. Ze was bedoeld als kritiek op de manier waarop het geld werd besteed: wijken bleven onbewoonbaar, maar ‘iemand werd rijk’. Een cab de aanwezige kunstenaars is ook Hew Locke, die gevraagd is de kroning van King Charles van commentaar te voorzien door middel van een kunstwerk – commemorating heet zo’n opdracht.

Lees hier de recensie: ‘Iemand wordt hier rijk van’: zo maak van je van je aandelen kunst

Someone is getting rich is t/m 7/1/24 te zien in het Tropenmuseum, Amsterdam
Informatie: tropenmuseum.nl

6 Raphaela Vogel De wereld als zieke penis

Tien giraffen trekken een hangende penis voort. Hij hangt er sneu bij, ondanks het enorme formaat, en hij oogt ziek. Deze manshoge penis, een uitvergrote versie van het soort dat je in anatomische modellen aantreft, is door de Duitse kunstenaar Raphaela Vogel (1988) op een karretje geplaatst en wordt voortgetrokken door giraffen van wit polypropyleen. Dat de giraffen daarbij hologige, uitgemergelde beesten zijn, draagt niet bij aan de vreugde. Met deze installatie Müssen und Können opent haar overzichtstentoonstelling Kraaan in Museum De Pont in Tilburg. Hierin draait het om de machtssymbolen die hun beste tijd hebben gehad. Zoals deze penis vol genitale wratten en gezwellen. Eten of gegeten worden, dat is waar het bij haar om draait.

Lees hier de recensie: Kunstenaar Raphaela Vogel brengt de wereld terug tot een machteloze, zieke penis

Raphaela Vogel, Kraaan is t/m 27/8 te zien in Museum De Pont in Tilburg.
Informatie: depont.nl

7 Tekenkunst 17e-eeuwse oefeningen

Tekeningen vormden het kapitaal van de zeventiende-eeuwse schilder. Uitgewerkte, soms gekleurde bladen konden worden verkocht aan verzamelaars. Maar vooral ook bouwde een kunstenaar door het maken van tekeningen een reservoir op van indrukken, figuren, motieven of landschappen. Ze werden bewaard in het atelier om vroeg of laat te worden gebruikt in geschilderde composities. En tekeningen dienden natuurlijk ook om te leren en te oefenen. Het Rembrandthuis toont een mooie selectie van ruim zeventig bladen van de Peck-collectie, waaronder werken van Jacob van Ruisdael en Jan van Goyen en vier door Rembrandt.

Lees hier de recensie: In 17de-eeuwse tekeningen leerde je een ‘kakker’ of een ooievaar vakkundig neer te zetten

The Peck Collection, Ackland Art Museum is t/m 11/6 te zien in het Rembrandthuis, Amsterdam.
Informatie: rembrandthuis.nl

8Alex Webb Straatfotografie Magnum-fotograaf

‘Wat doet een straatfotograaf anders dan lopen en kijken en wachten en praten, en dan kijken en nog wat wachten, in het vertrouwen dat het onverwachte, het onbekende of het geheime het hart van het bekende wacht om de hoek?’ Zo omschreef Magnum-fotograaf Alex Webb (1952) zijn werk ooit. Hij maakt deel uit van de tweede generatie pioniers van de kleurenfotografie. Geïnspireerd op Graham Greenes boek The Comedians in Haïti reisde hij af naar de Cariben waarna hij overging op kleurenfotografie. In zijn foto’s zie je niet alleen het straatleven, maar voel je ook de sociaal-politieke problemen, de clash of cultures.

Bekijk hier alvast enkele foto’s: De beroemde foto’s van Alex Webb vertellen vaak meer dan één verhaal

Alex Webb Errand and Epiphany, photographs 1978-2022 is t/m 24 september te zien in Museum Helmond.
Informatie: museumhelmond.nl

9 Jacobus Vrel Voorloper van Vermeer

Een geheimtip onder liefhebbers van zeventiende-eeuwse schilderkunst is een klein schilderij van een kamer met daarin een vrouw op een stoel die door een binnenraam tuurt. De voorstelling van het nog geen halve meter hoge schilderij is aantrekkelijk en raadselachtig tegelijk. De vrouw, met een donkere rok en witte omslagdoek, zit op het puntje van de houten zetel die daardoor omhoog wipt. Opvallend genoeg zien we haar op de rug gezien terwijl ze haar aandacht richt op een kind, van wie alleen het wazig weergegeven hoofd zichtbaar is achter een ruitjesraam dat bijna de gehele achtergrond beslaat. De maker van het schilderijtje is Jacobus Vrel. Een expositie in het Mauritshuis besteedt voor het eerst uitvoerig aandacht besteedt aan de schilderen die ook wel de voorloper van Vermeer wordt genoemd.

Lees hier de recensie: Schilder Jacob Vrel laat zich even moeilijk kennen als zijn personages

En lees hier de column van Joyce Roodnat over Vrel en de kindergezichten: Een vrouw kukelt bijna van haar stoel – waarom?

Vrel, voorloper van Vermeer is t/m 29/5 te zien Mauritshuis, Den Haag
Informatie: mauritshuis.nl

10 David Bailly Inzoomen op ijdelheid

Op een voorbeeldige tentoonstelling in De Lakenhal over de populaire David Bailly – een veelgevraagd portretschilders in het Leiden van zijn tijd en een enthousiast zelfportrettist – staat zijn beste en meest raadselachtige schilderij centraal: Vanitasstilleven met portret van een jonge schilder (1651). Wat betekenen die zeepbellen daarop, wie is die jonge schilder links, waarom ligt die pijp op tafel? Alles is ijdelheid.

Lees hier de recensie: Dit raadselachtige schilderij van David Bailly nodigt uit om in te zoomen op elk detail

David Bailly. – Tijd, dood en ijdelheid. T/m 2 juli in Museum De Lakenhal, Leiden.
Informatie: lakenhal.nl

Expres niet zoals Charles Dickens het bedoelde, maar wel vrolijk en lekker suikerzoet

admin
November 24, 2024
0

Zul je net zien: Kerst staat voor de deur – een afschuwelijke feestdag voor afschuwelijke mensen – en dan klieft je domme zusje ook nog eens haar hoofd in tweeën op de rand van haar badkuip. Het overkomt Carola (Nandi van Beurden), eigenaar van Carola’s Christmas Shop, voorheen Carels Christmas Shop. Rechtstreeks naar de hemel kan zusje Christel (Suzan Seegers) niet: ze moet zich eerst nog een laatste keer tegen Carola aan bemoeien.

Op Kerstavond meldt Christels spook zich daarom bij haar grote zus in huis om daar te verkondigen dat Carola bezocht zal worden door drie geesten. Die ervaring zal haar ervan moeten overtuigen haar leven te beteren. Daar zal wel een hoop overtuigingskracht voor nodig zijn, want Carola lijkt niet meteen onder de indruk van Christels spookverschijning. Al zal ze haar zusje (tevens haar werknemer) wel missen in de winkel. Carola: „Niemand maakt zo’n goede cappuccino als jij.”

In kerstmusical A XXXmas Carola is Carola een botte, gierige, ijskoude zakenvrouw met een hekel aan Kerst. Dat maakt haar de vrouwelijke tegenhanger van Ebenezer Scrooge, de hoofdpersoon van Charles Dickens’ A Christmas Carol, het verhaal waar A XXXmas Carola op is geïnspireerd. Wel kreeg de musical de ondertitel Precies zoals Dickens het nooit bedoeld heeft mee, dus verwacht geen adaptatie die al te loyaal blijft aan het bronmateriaal.

Sterrencast

Wat je wél van A XXXmas Carola kunt verwachten is een vijfkoppige sterrencast (naast Van Beurden en Seegers zijn ook Jeremy Baker, Thomas Cammaert en Luuk Haaze van de partij) die uitblinkt in vrolijke, meerstemmige nummers, waaronder veel bewerkingen van bekende kerstliedjes. Zowel de nummers als de grapjes volgen elkaar in rap tempo op in het script van Allard Blom. In de eerste scènes is het wel even wennen aan de dik aangezette humor, met een hoofdpersoon die veel weg heeft van een snauwerige Disneyfilm-slechterik. Carola lijkt zelfs te zijn vormgegeven als Cruella de Vil, geheel in het zwart-wit, terwijl de overige personages zich hullen in rood-groene sjaals en truien.

Naarmate Carola’s voorgeschiedenis wordt onthuld, wordt het personage minder eendimensionaal. Dat wil niet zeggen dat A XXXmas Carola een bijzonder gelaagd geheel is – qua plot en sentimentaliteitsgehalte komt het verhaal vrij dicht in de buurt van de Hallmark-films die deze maanden iedere avond op ‘Christmas Channel’ RTL8 te zien zijn. Al Carola’s herinneringen, trauma’s en dromen draaien om mannen. Maar op vrijwel alle andere vlakken dan het plot is de musical origineel en creatief; van de bij vlagen harde humor tot de catchy liedteksten. Ook naar de muziek van Sam Verhoeven kun je blijven luisteren. Vooral de kerstrevue, een jaarlijkse traditie van Carola’s vader, zit zo goed in elkaar dat het jammer is dat hij maar een paar minuten duurt. Het decor – dat bestaat uit huisjes op kniehoogte die regelmatig van plaats wisselen of eventjes in de lucht zweven – zorgt intussen voor een sprookjesachtige sfeer.

Het maakt dat je je gewillig overgeeft aan het suikerzoete einde waar A XXXmas Carola onvermijdelijk op afstevent. Zo’n suikerzoet einde is ook best lekker. Af en toe. Met Kerst, bijvoorbeeld.

Rijke landen spelen op de klimaattop in Bakoe hoog spel, en verliezen

admin
November 24, 2024
0

Na een chaotische zaterdag waarop conferentievoorzitter Azerbeidzjan langzaam de greep op de onderhandelingen verloor, is er op de klimaattop in Bakoe, in de nacht naar zondag toch nog een akkoord bereikt. Rijke landen zijn bereid in 2035 „ten minste een bedrag van 300 miljard dollar per jaar” beschikbaar te stellen voor klimaatbeleid in ontwikkelingslanden. Dat is het drievoudige van wat er nu jaarlijks wordt betaald. Het is het compromis waartoe de rijke landen nog net bereid waren, en dat voor de arme landen nog net niet voelde als een totale mislukking.

De onderhandelingen over de hoogte van dit bedrag kwamen uiteindelijk pas vrijdagmiddag om 16.00 uur, twee uur voor het formele einde van de top, op gang. Toen kwam de voorzitter met een serieuze onderhandelingstekst over klimaatfinanciering, hét onderwerp van deze 29ste klimaatconferentie (COP29).

Twaalf dagen lang deden allerlei ontwerpteksten de ronde, maar die waren voor niemand erg geloofwaardig. De rijke, geïndustrialiseerde landen hielden, tot frustratie van de ontwikkelingslanden, hun financiële kaarten stevig tegen de borst.

1.300 en 250 miljard dollar

Vrijdagmiddag stonden er dan toch concrete bedragen voor hulp aan arme landen in de ontwerptekst. Twee, om precies te zijn. Het hoofdstuk over het financieringsdoel begon met een bedrag van 1.300 miljard dollar per jaar vanaf 2035. Dit is wat ontwikkelingslanden volgens de meeste experts over tien jaar ongeveer nodig hebben voor hun klimaatbeleid. In de tekst worden alle landen opgeroepen ervoor te zorgen dat dit geld beschikbaar komt. Zo’n vrijblijvende ‘oproep’ aan iedereen betekent in VN-taal zoiets als: dat gaat niet gebeuren.

De volgende paragraaf was daarom veel belangrijker. Hier was sprake van een „besluit”: in 2035 zal jaarlijks 250 miljard dollar beschikbaar komen voor klimaatactie in ontwikkelingslanden. In een bijzin staat dat rijke landen daarbij het voortouw nemen. Het geld mag overal vandaan komen, uit publieke of private middelen, via bilaterale of multilaterale afspraken, in de vorm van leningen, met hulp van ontwikkelingsbanken of uit „alternatieve bronnen”.

Volgens de Panamese hoofdonderhandelaar leek het wel of ‘de ontwikkelde wereld wil dat de planeet verbrandt’

Ontwikkelingslanden vonden die 250 miljard „een belediging” en onacceptabel, zij eisten ten minste 500 miljard per jaar. Volgens de Panamese hoofdonderhandelaar leek het wel of „de ontwikkelde wereld wil dat de planeet verbrandt”. Ook de vele westerse klimaatactiegroepen die zoals altijd op klimaattoppen in groten getale aanwezig zijn, spraken er schande van. Met aftrek van de inflatie was dit nauwelijks meer (en misschien zelfs minder) dan de 100 miljard die arme landen nu jaarlijks ontvangen. Terwijl al lang duidelijk is dat de schadelijke gevolgen van klimaatverandering alleen maar toenemen en dat vooral ontwikkelingslanden daar de dupe van zijn.

Riskante strategie

Rijke landen hadden een riskante strategie gekozen door pas zo laat in de onderhandelingen met een geldbedrag te komen. Hun argument was steeds dat het noemen daarvan de aandacht zou afleiden van thema’s die voor hen juist heel belangrijk waren. Zij wilden eerst meer duidelijkheid over de ‘architectuur’ van de mondiale klimaatfinanciering, er moest meer transparantie komen over de hoogte van de bedragen. En hun belangrijkste punt: wie gaan er allemaal bijdragen. Formeel gelden bijvoorbeeld China, olielanden als Saoedi-Arabië en de Emiraten, en andere opkomende economieën in de mondiale klimaatdiscussie nog steeds als ontwikkelingslanden (op basis van de situatie in 1992, toen het klimaatverdrag werd gesloten), maar iedereen beseft dat ze dat stadium al lang zijn ontgroeid.

Activisten in Bakoe liggen naast nepbankbiljetten.

Verder wilden de rijke landen dat er een begin zou worden gemaakt met de invulling van wat op de vorige klimaattop in Dubai als een grote doorbraak werd beschouwd, namelijk het „op een rechtvaardige, ordelijke en billijke manier afstand nemen [transitioning away] van fossiele brandstoffen in energiesystemen”.

De rijke landen speelden daarmee hoog spel, maar hebben uiteindelijk verloren. In het akkoord staat slechts dat de rijkere ‘ontwikkelingslanden’ worden uitgenodigd om bij te dragen aan de hulp, zonder bedragen en zonder verplichting. En met de nadrukkelijke toevoeging dat dit geen invloed heeft op hun „ontwikkeling of de status van ontvanger”. Formeel blijven China en de anderen daarmee een ontwikkelingsland en eventueel zelfs een ontvanger van hulp – al zal dat laatste in de praktijk waarschijnlijk niet zo gauw meer gebeuren.

Nieuw bod van de rijke landen

Blijft over: de hoogte van de financiering. In de loop van zaterdagavond probeerden de rijke landen de onderhandelingen te redden met een bod van 300 miljard dollar. Maar ook dat ging de meeste ontwikkelingslanden lang niet ver genoeg. De kans dat de top zou mislukken werd met het uur groter. Totdat diep in de nacht een sleutelwoord de oplossing bracht: in 2035 moet ten minste 300 miljard dollar beschikbaar zijn. Zo wordt ruimte gecreëerd voor onderhandelingen in de komende jaren om het bedrag te verhogen, misschien zelfs in de richting van de 1.300 miljard die experts nodig achten om ook ontwikkelingslanden een uitweg te bieden uit het gebruik van fossiele energie en minder kwetsbaar te maken voor de steeds ernstiger gevolgen van klimaatverandering.

Noodopvang asielzoekers buiten Ter Apel kost miljoenen

admin
November 24, 2024
0

De noodopvangplekken die het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA) moet regelen om het aanmeldcentrum in Ter Apel te ontlasten, kosten het asielorgaan miljoenen euro’s. Sinds december 2023 hebben er zestigduizend overnachtingen in een noodopvang plaatsgevonden. Dat meldt persbureau ANP zondag op basis van cijfers van het COA.

Dagelijks worden gemiddeld 181 asielzoekers van Ter Apel naar andere locaties gebracht om daar te kunnen slapen en zo het opvangcentrum te ontlasten. Deze asielzoekers worden met bussen heen en weer gebracht tussen het aanmeldcentrum in Groningen en de nachtelijke noodopvanglocaties. Paula Lambeck, regiomanager bij het COA, zegt tegen het ANP dat „mensen uitgeput raken door het op-en-neergereis”. De burgemeester van Westerwolde, waar Ter Apel toe behoort, spreekt van een „dramatische” situatie. De omstandigheden zijn volgens Lambeck „niet menswaardig”.

Een noodopvang, zoals die in Beilen, kost 18.500 euro per nacht als daar tweehonderd mensen overnachten, vertelt Lambeck aan het ANP. Bij elkaar opgeteld lopen de kosten voor deze noodopvanglocaties in de miljoenen. De opvang van asielzoekers wordt bekostigd uit de begroting van het ministerie van Asiel en Migratie en het ministerie van Buitenlandse Zaken.

Limiet

In het opvangcentrum in Ter Apel mogen niet meer dan tweeduizend asielzoekers aanwezig zijn. Elke dag dat het COA dit maximum overschrijdt, moet het een dwangsom betalen van 50.000 euro. Die regel is op 13 november ingegaan. Om die reden worden noodopvanglocaties ingezet. Maar zelfs die bieden niet altijd voldoende slaapplekken: zo is onlangs een tijdelijke opvangplek voor 1.200 personen in Biddinghuizen – op het evenemententerrein van pretpark Walibi – geopend. Dat is verder weg van Ter Apel dan de noodopvanglocaties in bijvoorbeeld Zuidwolde of Beilen.

Minister Faber (PVV, Asiel en Migratie) herhaalt in een reactie dat ze het vooral als haar taak ziet de instroom te verlagen. De minister is tegenstander van de spreidingswet, die begin dit jaar juist werd ingevoerd om de ongelijke verdeling van asielzoekers in het land op te lossen: Ter Apel zit overvol omdat de doorstroom naar andere plekken lastig is.

Luister naar