Ook voor de vrienden van Israël is de maat vol. „Verkoolde lichamen, dode kinderen, een man die een onthoofd kind vasthoudt”, twitterde VVD-buitenlandwoordvoerder Ruben Brekelmans maandag: „De beelden van de aanval gisteravond op Rafah laten niet los.”
In de nacht van zondag op maandag bombardeerde de Israëlische luchtmacht een tentenkamp in de buurt van Rafah in het zuiden van Gaza, waar tienduizenden Palestijnen hun toevlucht hebben gezocht. Het doel van de aanval, zo lieten de Israel Defense Forces weten, waren twee hoge Hamas-commandanten. Maar het gevolg was ten minste veertig gedode Palestijnse burgers.
De aanval is de voorlopige climax van een bloedige en ongewoon lange Israëlische militaire campagne, waarin inmiddels aan Palestijnse zijde 36.000 doden zijn gevallen en de Gazastrook grotendeels van de kaart is geveegd.
Rond Rafah hebben zich om en nabij de 800.000 vluchtelingen verzameld – zonder een dak boven hun hoofd, zonder water, voedsel en medicijnen. Afgelopen vrijdag gebood het Internationaal Gerechtshof in Den Haag de Israëlische regering om het offensief in Rafah onmiddellijk te staken.
Lees ook
Internationaal recht dwingt Israëls bondgenoten kleur te bekennen in Gaza-oorlog
Macron ‘woedend over de aanval’
De Franse president Emmanuel Macron schreef maandag op X: „Woedend over de Israëlisch aanval op Rafah waarbij veel ontheemden omkwamen. Deze aanvallen moeten ophouden. Er zijn geen veilige gebieden in Rafah voor Palestijnse burgers. Ik roep op tot een onmiddellijk staakt-het-vuren en volledig in acht nemen van internationaal recht.”
Ook uit Nederland kwamen duidelijke reacties. VVD-buitenlandwoordvoerder Brekelmans: „Israël moet Hamas kunnen blijven uitschakelen, maar zoals de militaire operatie nu verloopt, zo kan het niet blijven doorgaan.” Demissionair premier Mark Rutte (VVD) riep Israël op X „met klem” op de uitspraken van het Internationaal Gerechtshof te volgen. Hij bepleitte ook een onmiddellijk staakt-het-vuren en de vrijlating van alle gegijzelden.
Lees ook
Netanyahu noemt tientallen burgerdoden in Rafah door luchtaanvallen ‘tragische fout’
EU-Buitenlandchef Josep Borrell riep Israël maandag nogmaals op de uitspraken van het hof na te leven en de steun voor de VN-organisatie voor Palestijnse vluchtelingen, UNRWA, te hervatten. Borrell was tot het uiterste getergd. Hij zei niet meer over Israël te willen spreken in dit verband, maar nog uitsluitend over de regering-Netanyahu.
:format(webp)/s3/static.nrc.nl/wp-content/uploads/2024/05/27221547/web-2805BUI_Rafah.jpg)
Unaniem
Nederland maakte zich maandag tijdens een vergadering van Europese ministers van Buitenlandse Zaken sterk voor het bijeenroepen van de EU-Israël-Associatieraad. De ministers gaven de Europese Commissie unaniem opdracht om zo’n vergadering voor te bereiden.
Een vergadering als straf voor Israël? Volgens demissionair minister van Buitenlandse Zaken Hanke Bruins Slot (CDA) komt zoiets bijna nooit voor en is het een krachtig diplomatiek signaal. „Dit is echt een zware politieke stap die ook als zodanig door Israël gezien zal worden. Want dit gaat over de breedte van alle samenwerking die de Europese Unie met Israël heeft. En die raad moet dus ook onze zorgen nogmaals ontzettend duidelijk maken.”
In een associatieverdrag zijn alle aspecten van samenwerking tussen de EU en derde landen geregeld, zoals afspraken over handel en investeringen. Het bijeenroepen van de raad betekent dat er reden is om de relatie te herzien – maar concrete stappen worden dus nog niet gezet.
„De diplomatieke klok tikt”, zegt NSC-buitenlandwoordvoerder en oud-diplomaat Caspar Veldkamp, die veel ervaring heeft in Israël en het Midden-Oosten. „Bij Israëlische vergeldingsoperaties is er altijd een limiet aan wat de internationale gemeenschap kan verdragen. Normaal gesproken probeert Israël om een militaire operatie zo snel mogelijk af te ronden. Maar we komen nu in een fase die we de afgelopen decennia niet hebben meegemaakt: Israël loopt tegen zijn diplomatieke grenzen aan.” Sinds de massale terreuraanval van Hamas op 7 oktober heeft het kabinet zich ingespannen om de Israëlische wraak achter de schermen in goede banen te leiden. Inmiddels raakt ook het geduld van Nederland op.
„Het gaat hier om een uitspraak van het Internationale Gerechtshof”, zei Bruins Slot in Brussel. „Nederland respecteert de uitspraak van het hof en roept ook de partijen op om deze na te leven. Ik heb ook vandaag gezegd dat we de onafhankelijkheid, van het Internationale Gerechtshof en het Internationale Strafhof, moeten respecteren. En we moeten daar ook onpartijdig over zijn. Het helpt op geen enkele manier om druk te zetten op deze instituties. Daar moeten we echt voor staan, voor dat internationale recht.”
:format(webp)/s3/static.nrc.nl/wp-content/uploads/2024/05/27221448/web-2805BUI_Rafah2.jpg)
Export Nederland onderdelen F35
Maandag kwamen de relaties tussen Nederland en Israël verder onder druk door een nieuwe ronde in het juridische gevecht over de levering van onderdelen voor het Israëlische F-35-gevechtsvliegtuig. Afgelopen februari bepaalde het Haagse Gerechtshof dat Nederland de export van F-35-onderdelen (onder andere vanuit een distributiecentrum op vliegbasis Woensdrecht) moet staken, omdat Israël zich mogelijk schuldig maakt aan schendingen van het humanitair oorlogsrecht. Volgens de drie maatschappelijke organisaties die de zaak aanhangig hebben gemaakt, voert de staat het arrest niet goed uit en is het nog steeds mogelijk dat er Nederlandse onderdelen terechtkomen in Israëlische F-35’s – bijvoorbeeld in de nieuwe toestellen die Tel Aviv in de VS heeft besteld. De zaak dient op 28 juni.
Inmiddels lijkt Tel Aviv zich ook bewust van het westerse ongenoegen. Maandag liet het Israëlische ministerie van Defensie weten dat er een onderzoek wordt ingesteld naar de aanval op het tentenkamp in Rafah.
Lees ook
‘De Israëlische leiders dachten dat ze de Palestijnen er hoe dan ook wel onder konden houden’
