De zaak
Eigenlijk was het een dag zoals alle anderen, vertelt gastouder Patricia (59). Nadat mama de drieënhalfjarige Dax afzette liep hij naar binnen en ging spelen en kleuren. „Tussen de middag hebben we nog lekker een boterhammetje gegeten.” Daarna ging Dax op de bank liggen. „Een minuut later was hij vertrokken. Hij was zo moe.”
Patricia werkt al 24 jaar in de kinderopvang. Aanvankelijk in loondienst, maar sinds 2007 runt ze haar eigen opvang: thuis, in Brabant. In haar eentje vangt ze dagelijks vijf kinderen op in de leeftijd van nul tot vier jaar. Onder wie dus Dax – „een lief vrolijk mannetje, speels, niks op aan te merken” – die een dag per week komt.
Of beter gezegd: kwam. Want sinds 12 maart is Patricia’s opvang gesloten. „Ik werd gebeld en moest dicht.” Vervolgens ontving ze „hartverscheurende” filmpjes van kindjes die moesten worden ondergebracht bij andere gastouders. „De kinderen hebben heel erg moeten huilen en mij moeten missen nu de zaak gesloten is.”
De sluiting hangt samen met de aantekening op haar Verklaring Omtrent Gedrag. Patricia wordt namelijk verdacht van mishandeling, van Dax. En daarom staat ze deze maandag voor de politierechter in Breda. Ook de ouders van Dax zijn aanwezig, bijgestaan door een medewerker van Slachtofferhulp Nederland.
Terwijl ze Dax optilt en meeneemt roept hij ‘nee, nee, nee’
Dax kwam namelijk thuis met verkleurde oren met schrammetjes en krassen. En als zijn ouders vragen hoe dat komt trekt hij aan zijn oren en zegt „Tischa, Tischa”: de opvangnaam voor Patricia. De ouders maken een filmpje waarin ze Dax ondervragen en hij dat herhaalt. Diezelfde avond nog doen ze aangifte bij de politie. Een forensisch arts wordt ingeschakeld, die constateert dat Dax’ oorletsel kan komen doordat die hard aan zijn oren is getrokken.
De mishandeling zou moeten zijn gebeurd kort nadat Dax tijdens zijn dutje op de bank in zijn broek plaste en wakker werd. Vanwege dat geluid snelt Patricia, die dan op de wc zit, naar hem toe. Op camerabeelden, vertelt de rechter, is te zien dat Patricia hem optilt en meeneemt naar de gang waar de camera geen zicht op heeft. Terwijl ze Dax tilt roept hij ‘nee, nee, nee’. Zijn gejammer gaat op de gang over in gehuil en gekrijs.
Patricia zegt Dax op de gang – haar vaste verschoonplek – schone kleren te hebben aangetrokken. Daarna is te zien dat de twee rustig op de bank zitten en een filmpje op haar telefoon kijken. De rechter vraagt Patricia of zij een idee heeft waarom Dax haar heeft genoemd? „Ik durf het niet te zeggen, ik denk dat zijn hoofdje is overgelopen”, verwijst ze naar het weekend ervoor toen zijn oma overleden was.
Het verhaal van Patricia, die een donkerblauw pak, nette blouse en sjaaltje draagt, overtuigt de officier van justitie niet. Hij spreekt van een ernstig feit waardoor niet alleen het vertrouwen in Patricia, maar ook in gastouders in zijn algemeenheid wordt geschonden. Hij eist een taakstraf van zestig uur.
Nadat ze hoorde dat ze werd verdacht van kindermishandeling stortte haar wereld volledig in
Dat gaat Patricia’s advocaat Henk van Asselt veel te ver. Hij benadrukt dat zijn cliënte de politie juist wees op het bestaan van camerabeelden. Hij wijst erop dat Patricia geen strafblad heeft en dat haar bestaanszekerheid op het spel staat. Nadat zij hoorde dat zij verdacht werd van kindermishandeling en zou worden aangehouden, stortte haar wereld volledig in. Het door de ouders van Dax gemaakte filmpje wuift hij weg omdat sprake is van beïnvloeding. „Dat is natuurlijk niet een verklaring die een minderjarige in alle openheid en vrijheid heeft afgelegd.” Hoe het letsel aan Dax’ oor dan is ontstaan, weet Van Asselt niet. Hij oppert dat het in een onbewaakt moment ook door een van de andere aanwezige kinderen kan zijn toegebracht.
De medewerker van Slachtofferhulp vindt dat alternatieve scenario raar. Als een ander kind het deed, dan hadden de camerabeelden daarvan door Patricia en de advocaat toch aangeleverd kunnen worden? Terwijl Dax’ moeder hevig knikt benadrukt hij dat de beelden van Dax die na het vermeende oortrekken rustig op de bank een filmpje kijkt helemaal geen rustige Dax laat zien. „Hij zit daar niet rustig. Hij zit daar geschrokken. Ik kan me voorstellen dat je niet meer durft te jengelen.”
Het oordeel
De politierechter sluit het onderzoek en doet zoals gebruikelijk meteen uitspraak. Ze richt haar blik streng op Patricia en zegt dat de officier van justitie terecht heeft opgemerkt dat ouders die hun kind naar de dagopvang willen dat hun kind veilig is en daarop moeten kunnen vertrouwen.
Ze beschrijft het door de ouders gemaakte filmpje waarin Dax aan zijn oren trekt en als zijn ouders vragen wie dat deed, hij „Tischa” antwoordt. Ze vertelt ook dat Dax nog geen vier jaar oud is en kinderen van die leeftijd erg bevattelijk kunnen zijn voor suggestie en vreemd kunnen verklaren. Wat zulke kinderen zeggen is moeilijk voor een rechter om te toetsen.
Bij een zaak als deze, vertelt de politierechter, moet ze al het bewijs wegen: de camerabeelden van die middag, het filmpje van Dax bij zijn ouders, het rapport van de forensisch deskundige en ook de verklaring van Patricia. „Ik kan niet zonder redelijke twijfel zeggen dat onomstotelijk blijkt dat u Dax mishandeld heeft.”
De rechter wijst erop dat er aan Dax als bron veel mitsen en maren zitten. Die hebben niets met hem persoonlijk te maken, maar wel met zijn nog zeer jonge leeftijd. Ze benadrukt dat de politie en OM hebben nagelaten Dax in een speciale verhoorstudio voor kinderen te laten ondervragen en geen (kinder)gedragsdeskundige hebben geraadpleegd. Ook het forensisch rapport vindt ze te mager. En dus wordt Patricia vrijgesproken.
