Na corona is de kuch terug in de concertzaal

Natuurlijk! Natuurlijk was 2022 het jaar waarin het Concertgebouworkest eindelijk een nieuwe chef-dirigent kon presenteren. Met de 26-jarige Klaus Mäkelä staat de teller van vijfendertigminners voor Nederlandse orkesten op vier, met Lahav Shani (33) in Rotterdam, Duncan Ward (33) bij philharmonie zuidnederland en natuurlijk Lorenzo Viotti (32) bij De Nationale Opera en het NedPhO. Phion zoekt een chef. Gaan ze mee in de verjongingstrend?

Er ontvielen ons in 2022 enkele grootheden. Pianisten Radu Lupu (76) en Lars Vogt (51). Componisten George Crumb (92), Harrison Birtwistle (87), Ned Rorem (99), en in België zelfs twee: Philippe Boesmans (85) en twee weken geleden nog Wim Henderickx (60).

Corona verdween voor velen van u geleidelijk, maar dat betekende niet dat u de concertzalen meteen weer vulde. Sommigen van u durfden hutjemutje nog niet aan of haalden eerst sociale contacten in. Kaartjes ver vooruit kopen deed u nauwelijks meer, wat zorgde voor extra stress bij zalen en musici. En als u kwam, koos u uit het enorme aanbod veilig: liever een bekende naam dan een jong talent of experiment. Willen zij die nu nog dvdtjes zitten te kijken zich per ommegaande weer in een zaal komen melden? Het is daar weer fijn en o wat klinkt muziek er mooi!

Verse vijftigers

Weet u wat me opviel aan u die er wel was in 2022? U was zo heerlijk bont behaard! En vooral u tussen de 35 en 50 zag ik veel meer dan voor corona. Durfde u sneller? Of realiseren klassieke zalen zich dat een ‘jong publiek trekken’ niet alleen betekent dat je er eindeloos twintigers aan de wilde haren bij moet slepen, maar dat een groot win-terrein de verse lichting veertigers en vijftigers is? Mensen wier haren nog gekleurd zijn, maar wel tevreden uitgewaaid? Mensen die zich na de tijd van twee punkconcerten per week beginnen af te vragen of er nóg iets te ontdekken is, klassiek misschien? Ja, waarom niet. Mits het programma niet te simpel en toegankelijk is natuurlijk.

Heeft u al goede voornemens? Deze mag erbij: blijkt uw kleinkind Peter en de Wolf geen vervanging te vinden voor TikTok? Begint uw tiener al halverwege de muziek dingen over het klimaat te roepen? Neem eens een vijftiger mee!

Keleschraapjes

Deze winter hebben de zalen zorgen om energie en personeel, maar het goede nieuws: u begint weer te komen. Dat weet ik, want dat kan ik horen. Hoe? Weet u nog, die anderhalvemeterconcerten met een beperkt aantal mensen in de zaal in 2020 en 2021? Stomvervelend was dat. Maar een stemmetje wees me onverwacht op één voordeeltje. Het was Wim Sonnevelds Frater Venantius, fluisterend: „Een succes! Een succès fou! Niemand hoes! Niemand hoes!”

Verhip. U was zo stil! Voor het eerst sinds de jaren zeventig gaf u Fons Jansen ongelijk met zijn „Tussen de delen moet je niet klappen, dan moet je hoesten!” U zat nog halverwege dit jaar liever in stilte met een hoofd als een boei dan dat u uw buren met een keleschraapje reden gaf om te vermoeden dat u ‘het had’. U deed de zaal een groot plezier met al die thuisgelaten keelsnoepjes in plastic. Maar langzaam voelde u zich dit jaar weer vrijer. Een schraap medio mei, een proestje in juni, een kuchje in juli, en ja hoor, in oktober de eerste rochelende hoestbui. U nam ook de pastilleplasticjes weer mee. Voor u die de keelsnoepjes in karton al hebben ontdekt: wilt u die deze winter een paar keer duidelijk zichtbaar voor de groep omhoog houden? Ik vraag dat ook namens uw roepende tiener.

Lees ook: De beste klassieke muziek van 2022 volgens NRC-recensenten