N.B. Het kan zijn dat elementen ontbreken aan deze printversie.
Oorlog in Oekraïne Moskou publiceert nieuwe beelden van de commandant van de Zwarte Zeevloot, Viktor Sokolov, die volgens Kyiv vrijdag zou zijn gedood bij een raketaanval op Sevastopol.
:format(webp)/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data105847378-48b9d7.jpg)
Foto Sergei Malgavko/Tass/ Abacapress.com
Leeft hij nu wel, of leeft hij niet? Al dagen gonst het van de geruchten over het lot van admiraal Viktor Nikolajevitsj Sokolov. Volgens de Oekraïense strijdkrachten was de 61-jarige commandant van de Russische Zwarte Zeevloot afgelopen vrijdag een van de 34 Russische officieren die om het leven kwamen bij een raketaanval op het hoofdkwartier van de vloot in de marinehaven Sevastopol op de bezette Krim. Het contrast met de eerste berichten uit Moskou was wel heel groot: volgens het Kremlin zou na de aanval één persoon worden vermist.
Maar hoewel de Russische regering niet reageerde op berichten over slachtoffers in de hoogste echelons van de Russische marine, bracht Moskou twee dagen achter elkaar beelden naar buiten waaruit moet blijken dat de vlootcommandant nog in leven is. Dinsdag gebeurde dat via de Russische staatstelevisie. Daar waren beelden te zien waaruit zou blijken dat Sokolov deelneemt aan een online-vergadering met onder anderen minister van Defensie Sergej Sjojgoe. En woensdagochtend kwamen via sociale media beelden naar buiten van een kort interview dat Sokolov gaf voor de camera van het Russische nieuwsmedium Zvezda. Dat zou zijn gebeurd rond de feestelijke uitreiking van een speciale orde aan een marinebrigade.
NRC kan de authenticiteit van de beelden, of het moment waarop de opnamen zijn gemaakt, niet verifiëren. Dat geldt evenzeer voor de Oekraïense claims over de gevolgen van ‘Operatie Krabbenval’, zoals de raketaanval op het hoofdkwartier van de vloot wordt genoemd. Opmerkelijk is dat de commandant in de beelden die deze week zijn verspreid beide keren drie sterren op zijn schouder draagt. Op foto’s die tot nu toe van hem zijn gepubliceerd kwam hij nooit verder dan twee sterren.
Tegenstrijdige berichten
Overigens is het in de afgelopen negentien maanden eerder regel dan uitzondering dat Moskou en Kyiv tegenstrijdige berichten naar buiten brengen over de voortgang van de oorlog en het resultaat van luchtaanvallen. Maar voor beide strijdende partijen zijn de whereabouts van vice-admiraal Sokolov van belang. En het gaat om méér dan prestige. Sokolov staat – of stond – aan het hoofd van de vloot die medebepalend is voor de Russische positie op de Krim en op de Zwarte Zee. Eerder had hij hoge functies bij de Pacifische Vloot, de Noordelijke Vloot en als baas van de Russische Marine Academie.
:format(webp)/s3/static.nrc.nl/bvhw/files/2023/09/data105672026-d9f9b1.jpg)
De bevordering van Sokolov tot commandant van de Zwarte Zeevloot, in augustus vorig jaar, hield vermoedelijk direct in verband met het vernederende verlies van het Russische vlaggenschip in de Zwarte Zee, de kruiser Moskva. Die werd in april 2022 tot zinken gebracht door twee Oekraïense Neptune-raketten. Destijds verklaarde Moskou dat er brand was uitgebroken aan boord, en dat het schip in een storm op de Zwarte Zee was gezonken toen het werd weggesleept. Het drama met de Moskva – het grootste Russische oorlogsverlies op zee sinds de Tweede Wereldoorlog – kostte hoogstwaarschijnlijk de kop aan de toenmalige commandant van de Zwarte Zeevloot, Igor Osipov. Hij werd enkele maanden later vervangen door Sokolov, die van president Poetin de opdracht kreeg de autoriteit en de slagkracht van de vloot te herstellen.
Vooral door de westerse bewapening van Oekraïne is de positie van de Zwarte Zeevloot en de Russische bezettingsmacht op de Krim sinds het aantreden van Sokolov alleen maar verslechterd. Moskou beschuldigde het Westen woensdagochtend van hulp bij de aanval op het hoofdkwartier in Sevastopol. „Het lijdt geen twijfel dat de aanval vooraf is gepland met hulp van westerse inlichtingen, NAVO-satellietmateriaal en verkenningsvliegtuigen, en is uitgevoerd op advies van Amerikaanse en Britse veiligheidsdiensten en in nauwe samenwerking met hen”, zei de woordvoerder van het ministerie van Buitenlandse Zaken, Maria Zacharova.
De afgelopen maanden hadden gespecialiseerde Oekraïense commandotroepen al toegeslagen met de bezetting van enkele booreilanden in de Zwarte Zee, de vernietiging van geavanceerde radar- en luchtverdedigingssystemen op het schiereiland en aanvallen op oorlogsschepen in een droogdok bij Sevastopol, waarbij een onderzeeër werd uitgeschakeld. Het toont aan dat de Russische bezetters zich nergens op de Krim veilig kunnen wanen. Dat is voor het eerst sinds de Russische invasie van het schiereiland in 2014.
