Mezzosopraan Itzel Medecigo zingt mannelijke Otello-rol: ‘Ik laat Otello’s wereld vanuit mijn vrouwelijke perspectief zien’

Posted on July 16, 2024 by admin

Dinsdag 9 juliDinsdag 9 juli

Een week geleden was de ‘piano voorgenerale repetitie’ van Otello, of PVG, zoals het bekend staat in de operawereld. Deze nieuwe productie van Opera Spanga is een mix van bestaande en nieuw geschreven muziek, met als basis het gelijknamige theaterstuk van William Shakespeare. Met repeteren zijn wij nu vijf weken op locatie bezig. Gelukkig hadden wij vanaf week twee onze kostuums en schoenen om mee te oefenen. Dat helpt enorm bij het technische werk en het ontwikkelen van het personage.

Otello is een outsider, een man die zich aan heeft moeten passen aan een nieuwe wereld

Wat betekent het voor mij om een mannenrol te zingen? In de opera worden sommige mannenrollen gezongen door mezzosopranen, maar Otello is oorspronkelijk voor een tenorstem geschreven. Als mezzosopraan vind ik het geen probleem: het ligt mijn stem bijzonder goed. Dramatisch gezien is het een monster van een rol en heel complex, tegelijkertijd óók herkenbaar. Otello is een outsider, een man die zich aan heeft moeten passen aan een nieuwe wereld.

Het was een drukke dag met interviews en extra voorbereiding. Body warm-up en alignment; eerste deel van het inzingen; eten (niet te veel, anders kan ik niet zingen, maar ook niet te weinig want anders krijg ik honger midden in de voorstelling en verlies ik focus); kap en grime; tweede deel van het inzingen; kostuum aantrekken en de laatste body stretching. Vanavond hebben wij de voorgenerale repetitie met orkest. Wat een race! Het voelt bijna als een etappe in de Tour de France, die ook net begonnen is.

Woensdag 10 juli Verkouden

Gisteren was de voorgenerale orkestrepetitie, of VGO. Met het Rosa Ensemble, het ‘orkest’ voor deze productie, repeteren wij sinds 3 juli. Helaas, tijdens de laatste drie dagen van de orkestrepetities kon ik er niet bij zijn want het allerergste dat een zangeres kan gebeuren, was gebeurd: ik werd ziek. Opgezwollen keel. Vermoeidheid. Spierpijn. Extra vitamines, thee en kruiden genomen om snel beter te worden. Het mocht niet baten.

Ik besloot om die dag uit te slapen. Sowieso beter voor een avondvoorstelling. Ik werd wakker met 27 Whatsapp-berichten op mijn telefoon. Er is storm voorspeld voor de avond. De repetitie is naar een uur eerder verschoven. Op het moment dat ik de auto instapte om naar Spanga te rijden, keek ik op mijn telefoon: drie gemiste oproepen en 31 Whatsapp-berichten. Vanwege de storm is de voorgenerale om 16:00 uur in plaats van 19:30 uur. Degenen die thuis waren, moesten onmiddellijk de trein halen; ik zal sneller moeten rijden en mijn dag opnieuw organiseren.

Maar ik was nog steeds niet helemaal hersteld. Erger, ik ben nu verkouden. Ach! Loslaten is niet echt mijn specialiteit. Stress. Net op tijd voor een beetje inzingen, snel stretchen, geen tijd voor lunch of middagdutje; kap en grime, foto’s laten maken, elektrolytendrank maken, kostuum aan, snel overleggen met de dirigent en collega’s, vijf minuten vernevelingen om mijn neus- en mondholte te reinigen en min of meer klaar voor het toneel. May the force be with me.

Medecigo verkent het podium in Spanga.

Bespreking op het podium van Opera Spanga.

Foto’s: Wouter de Wilde

Donderdag 11 juliHoop

Vandaag is rustdag. Heel fijn, want gisteren voelde het echt als een sprintetappe. Ik was de route soms een beetje vergeten, heb een paar fouten gemaakt, en me vooral gefocust op de (vocale) techniek om geen dodelijke val in te leiden. Tegelijkertijd heb ik af en toe extra gas gegeven om af te tasten hoe het lichaam zou reageren in deze omstandigheden. Ik heb het overleefd.

Gelukkig heb ik een fantastische ploeg (cast en crew), en voel ik me veilig en gesteund. Morgen wordt een zware etappe: de laatste generale repetitie Otello voor de première, in de middag met bijzonder publiek. Er gloort hoop: ik voel me iets beter.

Vrijdag 12 juliSchoolklas

Ik was zenuwachtig en kon niet goed slapen. Toen het alarm afging, wilde ik eigenlijk niet uit bed, maar het moest. Generale repetitie om 14:00 uur eiste vroeg opstaan en goed voorbereiden. Het hele ritueel plus extra inzingen, vitaminen en vernevelingen. Ons publiek: buurtbewoners, vrienden en collega’s, en 109 tieners uit vierde en vijfde klas havo/vwo. Nou, dat was een vuurproef. Als je ze stilhoudt, dan kan je alles. Het ging goed genoeg. Ik denk dat zij van de slagwerker het meest onder de indruk waren. Maar hopelijk was er ook dat meisje of die jongen, geraakt door wat zij hoorden, die een droom voor hun ogen zagen, of hoop hebben gevonden. Door de opera en de muziek.

Zaterdag 13 juliFemicide

Gisteren was het rustdag. Ik bracht de dag bijna in totale stilte door. Ik ben niet helemaal hersteld, maar ik vertrouw op mijn basisvaardigheden en techniek. Afgelopen donderdag zag ik dat bevestigd.

Ik wil vanuit mijn vrouwelijke perspectief Otello’s wereld aan anderen laten zien. Otello gebruikt fysiek en psychologisch geweld tegen zijn vrouw. Veel van mijn vrouwelijke collega’s en ik konden ons helaas al te goed aan dit beeld spiegelen. Men denkt nog steeds dat dit soort gedrag ‘normaal’ is. Otello pleegt femicide. Nederland heeft hoge cijfers voor femicide (een dode vrouw elke acht tot tien dagen), maar er is weinig maatschappelijke discussie. Zorgelijk.

In de weken dat wij deze scènes aan het repeteren waren, kon ik nauwelijks slapen. Zo veel eigen emoties en angsten zijn naar boven gekomen

In de weken dat wij deze scènes repeteerden kon ik nauwelijks slapen. Zoveel eigen emoties en angsten zijn naar boven gekomen. Nog steeds. Vandaag is het de dag van de première, de eerste van tien voorstellingen, de zwaarste bergetappes. Ik ga alles geven in de hoop dat het publiek door onze ogen en stemmen een andere kant van dit verhaal zal ontdekken.

De eerste generale repetitie van Otello bij Opera Spanga.

Zondag 14 juliEnergie

Gele trui gescoord! Het was een mooie, uitverkochte première. Ik had de dag strak georganiseerd, met alle fysieke en vocale warming-ups, en eet- en drinkmomenten. Ik voelde me beter dan twee dagen geleden. De energie en concentratie (met een vleug zenuwen) van de hele cast, het orkest en de crew waren voortreffelijk. Wij hebben samen een prachtige voorstelling gemaakt, en kijken uit naar de negen extra kansen om Otello weer tot leven te brengen.

Maandag 15 juliAfscheid

De dag kort na een première is meestal een rustdag, ook vandaag. Het team was uitgenodigd voor koffie en taart. Wij hebben afscheid genomen van enkele mensen van wie het werk onmisbaar was tijdens de repetities, met name onze repetitor en de tweede regieassistent.

Dinsdag 16 juliTalenten

Vandaag is de tweede voorstelling. De repetities begonnen eind mei, maar met de rol ben ik al meer dan een jaar bezig. Ik heb vijf edities van Shakespeares Othello gelezen, het Italiaanse libretto van Arrigo Boito dat Giuseppe Verdi gebruikte en de partituur van Verdi zelf. Daarnaast heb ik drie uitvoeringen van de opera en twee versies van het theaterstuk gezien. Daarbovenop volgde ik vocal- en taalcoachings, extra acteer training én studeerde ik de nieuw geschreven opera in. Ik leerde haar uit het hoofd voordat de repetities begonnen. Zo is het werk van een operazangeres. Maar in de opera fiets je niet alleen, je wordt een team. En je wendt de talenten van iedereen aan om in elke etappe het beste uit een ieder te halen. Om te leren en het de volgende keer proberen beter te doen. Voor mezelf, voor de anderen, voor de muziek.

In ‘Hulde!’ vliegt een liefdesverhaal van zeventig jaar binnen anderhalf uur voorbij

admin
November 18, 2024
0

„Het is net of ik jou al heel lang kende”, zegt Geesje (Carine Crutzen) bij de eerste ontmoeting. Ze is jong en brutaal, met een witte rok die ze soms langzaam heen en weer laat wiegen. „Ik zag jou en ik dacht: bóém.” Adam (Bert Luppes) lijkt zich niet direct raad te weten met al haar aandacht. Ook hij is jong, ook hij heeft nog veel eerste keren te gaan. Heeft hij weleens een Limburgs meisje gekust, wil Geesje weten. Wanneer het antwoord „nee” is, besluit ze dat gebrek aan ervaring meteen te verhelpen: ze neemt zijn hoofd in haar handen en drukt haar lippen tegen de zijne, een beetje te hard, een beetje onwennig. Adam blijft even stil als ze hem weer loslaat. „Doe nog eens”, zegt hij dan. „Ik zat niet op te letten.”

Veel tijd om bij die ontgroening stil te staan is er niet. Geesje en Adam denderen samen voort naar de rest van al hun gedeelde eerste keren: seks, kinderen, huwelijksproblemen. Hulde! is een trip langs de hoogte- en dieptepunten van twee met elkaar verstrengelde levens; van de eerste onhandige zoen tot de nadagen in een verzorgingstehuis. Een liefdesverhaal van zeventig jaar vliegt in anderhalf uur voorbij.

Al is die liefde bij tijd en wijle ver te zoeken. De tekst van Peer Wittenbols zet Geesje en Adam neer als twee heel gewone mensen, inclusief alle imperfecties die daarbij komen kijken. Met het verstrijken van de jaren steken gevoelens als jaloezie en teleurstelling de kop op. Sommige verwijten neem je nooit meer weg: de verhuizing die de één liever wilde dan de ander, het buitenechtelijke avontuur met vergaande gevolgen. Er zijn genoeg momenten dat die ongenoegens de overhand krijgen. En dan volgt weer het moment dat mama en papa hun ruzies bijleggen in een sinterklaasgedicht, waarin ze al rijmend de kinderen beloven komend jaar wat liever te zijn voor elkaar.

Droogkomisch

Verbaal doet het echtpaar niet voor elkaar onder. Wittenbols schreef voor beiden scherpe reacties en venijnige grapjes, droogkomisch gespeeld door Crutzen en Luppes. Zij beelden veel uit met weinig, alsof ze hun eigen verhaal naspelen. Als Crutzen op het toneel een kussentje onder haar shirt schuift is ze zwanger, als Wittenbols een wollige opatrui aantrekt, is hij in één keer jaren ouder. De kostuums en soundtrack (van Grace Slick tot Stromae) voeren de kijker ook mee op een reis door de verschillende decennia.

Hulde! begint en eindigt met het zeventigjarige jubileum van het huwelijk van Geesje en Adam. Dat de twee het zo lang met elkaar uithouden mag een wonder heten, hoewel een gezamenlijk einde na al die gedeelde eerste keren ook steeds vanzelfsprekender begint te lijken. En aan het eind van de rit kijk je zelfs op de dieptepunten wat ontroerd terug. „Het is mooi als je ernaar verlangt en het is mooi als het voorbij is”, zegt Adam als hij en Geesje zich klaarmaken om voor de eerste keer het bed te delen. „En daartussen door rommelt iedereen maar wat.”

Een goede slagwerker heeft gevoel voor theater, blijkt op het TROMP Concours

admin
November 18, 2024
0

Bij percussie komt veel meer kijken dan alleen muzikaal talent. Op de Eindhovense slagwerkcompetitie TROMP scoor je vooral punten met performances die ook visueel interessant zijn, zo blijkt zondagmiddag.

Het tweejaarlijkse TROMP Percussion is een internationaal festival en concours waar slagwerk een ruime week in de spotlights staat, dit jaar voor het eerst onder artistieke leiding van Dominique Vleeshouwers. De Eindhovense binnenstad is het decor voor creatieve performances – zo is er een optreden voor haarkam en snaredrum in een kapsalon – en van een belangrijke percussiewedstrijd.

Achtentwintig jonge kandidaten komen vanuit Texas tot Taiwan naar het Muziekgebouw Eindhoven om daaraan deel te nemen; drie van hen plaatsen zich voor de finale op zondagmiddag. Op hun programma: een verplichte compositie met begeleiding, plus een solostuk naar eigen keuze.

Het verplichte werk is Box Office, speciaal voor deze editie gecomponeerd door Martin Fondse en David Dramm. Een wereldpremière dus, al kun je misschien beter zeggen: drie wereldpremières. De finalisten krijgen zoveel vrijheid in de partituur, dat het werk geen twee keer hetzelfde klinkt. Voor het publiek een leuk puzzeltje om de gedeelde motiefjes te herkennen in drie compleet verschillende uitvoeringen. Wel zo verfrissend, want met een finaleprogramma van in totaal zo’n vier uur is het best een lange zit.

Kartonnen dozen

De bezetting van Box Office bestaat uit percussie-instrumenten en kartonnen dozen. Hoe die eruitzien mag iedere kandidaat zelf bedenken, net als de volgorde van de verschillende onderdelen van het stuk. De finalisten worden begeleid op toetsen en elektrische gitaar door het duo Avenue Azure.

De Portugese finalist Miguel Traquina (derde prijs) gebruikt een functionele opstelling: een paar identieke, rechthoekige dozen staan als een soort aanrecht rond hem opgesteld. Dat je daarop kunt trommelen spreekt voor zich – in het midden, op de rand, aan de zijkanten – maar Traquina gebruikt ze bijvoorbeeld ook als klankkast voor een duimpiano, of om interessante geluidseffecten te produceren. Geluiden die je nog nooit uit een kartonnen doos hebt gehoord, zoals kikkerachtige kwaakjes, of een soort snaarachtig geploink zodra hij in zigzagbeweging over het oppervlak wrijft.

Tweede-prijswinnaar SeongYeon Kong (Zuid-Korea) neemt de titel van Box Office het letterlijkst en het meest beeldend. Als een zakenvrouw met werktas en koffie-to-go komt ze al bellend het podium op, en neemt plaats achter een kartonnen bureautje. De poten, het ladekastje, zelfs het pennenbakje – alles is van karton, en overal wordt op getrommeld. Heel vermakelijk hoe ze opgaat in haar rol als verveelde kantoorklerk. Ze krast ritmisch op een clipboard en zit verwoed te typen.

Theatraliteit valt bij zowel publiek als vakjury in de smaak: winnaar van de competitie is de in China geboren Yuan Xia, die met de beheersing van een vechtkunstenaar door zijn instrumentarium van bananendozen beweegt. Xia krijgt de lachers op zijn hand als hij, volledig ritmisch, een kartonnen plaat aan gort slaat, in de vorm van een smiley.

Zo zie je maar: een goed percussionist verstaat de kunst van het theater. Zuiver muzikaal gezien is de performance van Traquina het boeiendst: hij tovert het rijkste kleurpalet uit zijn karton – slechts goed voor een derde prijs.

Toch komen ook de liefhebbers van melodisch slagwerk zondag weinig te kort: bij de gastoptredens van oud-finalisten bewijst Gabriel Michaud waarom hij in 2022 terecht concourswinnaar werd. Een chaconne voor luit van Sylvius Leopold Weiss, maar dan gespeeld op marimba met een waanzinnig gevoel voor balans en dynamiek. Slagwerk kan ook klein en poëtisch zijn, zei artistiek leider Vleeshouwers ooit in deze krant – en zo is het maar net.

Vrouwelijke 17de-eeuwse kolonialist Maria van Aelst krijgt in toneelbewerking weinig verdieping

admin
November 18, 2024
0

Er is een meme die vaak opduikt in de context van Amerikaans imperialisme en oorlogszucht. Op de tekening zien we een man en een vrouw met een Arabische achtergrond, in een bergachtig gebied. In de lucht hangen drie vliegtuigen met de Amerikaanse vlag erop, die bommen boven het landschap loslaten. De man kijkt met een blik van verwondering naar boven en zegt: „They say the next ones will be sent by a woman!” De vrouw slaat haar ogen neer en antwoordt: „Really makes you feel like you’re part of history.”

Ik moest aan de satirische cartoon denken bij het zien van De mannen van Maria, de theaterbewerking van de gelijknamige roman van Anneloes Timmerije. De voorstelling is een initiatief van actrice Anna Drijver, die tevens de hoofdrol speelt, en werd aangekondigd met dezelfde heldhaftige publiciteitstekst als het boek: „Het waargebeurde verhaal van een vrouw die in een bikkelharde tijd zag wat haar mogelijkheden waren, haar eigen weg koos en deed wat geen enkele vrouw voor haar had gedaan.” Expres of per ongeluk word je als kijker zo op het verkeerde been gezet. Wat hoofdpersonage Maria van Aelst namelijk heeft ‘gedaan’ is, zo blijkt uit de voorstelling: in het begin van de zeventiende eeuw net zo’n gruwelijke kolonisator van het latere Indonesië worden als de mannen om haar heen.

**Anna Drijver** in de voorstelling ‘De mannen van Maria’.

Eenzijdig perspectief

Toneelschrijver Maxine Palit de Jongh traceert in haar bewerking hoe Van Aelst van slachtoffer van het patriarchale systeem zélf tot dader werd. Als meisje wordt ze naar ‘de Oost’ verscheept als ‘volksplanter’: ze wordt op een ‘meisjesmarkt’ geveild aan de hoogste bieder om Batavia met witte kinderen te kunnen bevolken. Als haar eerste echtgenoot overlijdt, zet ze via een zaakwaarnemer een eigen handel in sieraden op, en laat zich in haar huishouden ondersteunen door enkele tot slaaf gemaakte vrouwen. Haar gruwelijkste daden komen voort uit haar seksistische indoctrinatie: omdat haar is ingepeperd dat haar enige bestaansrecht als vrouw voortkomt uit haar rol als moeder, drijft haar kinderloosheid haar tot het ontvoeren van de dochter van een van haar dienstmeisjes.

Hoewel Palit de Jongh twee passages heeft toegevoegd waarin dieren aan het woord zijn, als metaforen voor het land dat de Nederlanders exploiteren, blijft het eenzijdige perspectief van Van Aelst dominant in de voorstelling. Haar gebrek aan introspectie levert voor een hedendaagse theatervoorstelling onoverkomelijke problemen op: ze is in haar slaafse hunkering naar weelde, huwelijk en moederschap een voorspelbaar product van haar opvoeding en omgeving en wordt nooit een interessant individu. De conventionele spelregie van Olivier Diepenhorst biedt ook geen verdieping: het spel van Drijver toont weinig tegenkleur ten opzichte van de emoties die al in de tekst besloten liggen en neigt in haar portrettering van de personages die Van Aelst tegenkomt naar karikatuur.

Vanwege het gebrek aan opvallende regiekeuzes blijft onduidelijk wat Drijver nu precies zo interessant vond aan dit verhaal, en waarom ze het naar het toneel wilde brengen. De spanning tussen proto-feminisme en kolonialisme is te zwak uitgewerkt om te beklijven, waardoor je als kijker lang voor het einde je aandacht verliest.