Een mega-sportevenement én plotselinge verkiezingen in dezelfde periode: in de aanloop naar de parlementsverkiezingen die president Emmanuel Macron voor volgende week heeft uitgeschreven, houdt men zich in Frankrijk ook bezig met de Olympische Spelen die de laatste week van juli in Parijs beginnen, en alle randzaken daaromheen. Staat bij de verkiezingen radicaal-rechts hoog in de peilingen, met het oog op de Spelen is datzelfde radicaal-rechts bij voorbaat boos.
Het twistpunt: mogelijkerwijs – we weten het niet eens zeker – zal de Franse zangeres Aya Nakamura (artiestennaam van Aya Danioko, 29) tijdens de openingsceremonie een nummer zingen van Édith Piaf. Nakamura is de populairste Franse zangeres van het moment die de nummer-1 hits aan elkaar rijgt in eigen land én daarbuiten. Ze is een feministische icoon en reden voor veel Fransen om trots te zijn op hun taal: eindelijk weer een ster die in het Frans de landsgrenzen weet over te steken. En dus, dacht Macron, een goed plan als zij straks bij de opening van de Spelen zingt. Ze zou zelfs in het geheim op het Elyssée zijn geweest om dat te bespreken met de president.
Het bezwaar van radicaal-rechts is dat ze in Mali is geboren, en zingt over de problemen en geneugten van mensen die in de Franse banlieues zijn opgegroeid. En daar heeft een deel van het conservatieve Frankrijk niks mee. „Niet echt een fijn symbool” voor Frankrijk, vindt Marine Le Pen (Rassemblement National), eerder „vulgair”. Deze zangeres kan „de Franse cultuur en elegantie” toch zeker niet vertegenwoordigen, vindt Marion Maréchal (Reconquête). „Dit is Parijs, niet de markt van [de Malinese hoofdstad] Bamako”, toonde een extreemrechtse actiegroep op een spandoek. Volgens Le Pen is het pure provocatie van Macron. Een zwarte vrouw die de Spelen opent, die woorden gebruikt die ze binnen de peripherique (dus ver van de banlieues) niet meteen begrijpen, hoe durven ze.
Lees ook
Aya Nakamura is de meest beluisterde Franse zangeres van haar generatie, maar voor radicaal-rechts ‘niet Frans genoeg’
Cultuur, sport, politiek
Le Pen stak eerder eens een stokje voor het Franse voetballied voor het EK voetbal van 2021. Ze vond het nummer ‘Ecris mon nom en bleu’ van rapper Youssoupha niet kunnen, omdat hij in 2006 eens een lelijk lied over haar had geschreven. Het gaat om een artiest die net als Nakamura is geboren in een voormalige Franse kolonie, Congo. En binnen het thema van bekende Fransen met migratieachtergrond die ruzie krijgen met Le Pen past ook voetbalster Kylian Mbappé (Kameroense vader, Algerijnse moeder), die deze week op een persconferentie tijdens het EK voetbal jongeren opriep toch vooral niet te stemmen op de politieke extremen. Hij werd meteen aangepakt door Le Pens adjudant Sebastien Chenu: Mbappé moet zich op voetbal concentreren.
Deze woensdag bracht Nakamura nieuwe single ‘42’ uit. Dat getal is, weet elke sciencefiction-liefhebber, het antwoord op de Ultieme vraag over het Leven, het Universum, en Alles. Een liefdesliedje en geheide zomerhit, maar de verwijzing naar de woedende, rood aanlopende koppen („T’es tête en l’air / j’t’ai regardé : j’ai vu rouge colère” [‘Je hoofd hangt in de lucht / ik keek je aan: ik zag rode woede’]) om haar heen zouden best eens over de ontstane ophef kunnen gaan. Eerder dit jaar zong ze in ‘Doggy’ al: „Ik heb geen vijanden, zij zijn het die mij niet mogen. Een heleboel vijanden, maar ik ken ze niet eens.” („J’ai pas d’ennemis moi, c’est eux qui m’aiment pas. Un tas d’ennemis mais j’les connais même pas.”).
Wie dan wel?
Het werpt de vraag op met wie de Fransen dan wel tevreden zouden zijn tijdens de openingsceremonie in Parijs. De Franse website L’Internaute (eigendom van Le Figaro) vroeg het de Fransen. Daar rolde dance-producer David Guetta uit, nog boven Florent Pagny, Daft Punk, Sardou en rúim boven Aya Nakamura. Guetta is ironisch genoeg onderwerp van een klassieke meme van een optreden waarin hij zogenaamd racisme oplost door een dansplaat aan de familie op te dragen van de Amerikaan George Floyd, die in 2020 door een agent werd gedood.
En anders is er nog het gerucht dat de Canadese veteraan Céline Dion komt. „Mijn doel is om de Eiffeltoren weer eens te zien”, zei ze in een interview met Vogue in april, en ze steunt het olympische team van Canada in een campagne. Dion kampt met de zeldzame neurologische aandoening ‘stiff person syndrom’, waardoor ze al sinds 2020 niet of nauwelijks in het openbaar is verschenen.
Commentaar vanuit conservatief Frankrijk is er vooralsnog niet op Dion. Terwijl zij – anders dan Nakamura, die alleen de eerste paar maanden van haar leven in het Malinese Bamako doorbracht en opgroeide in Frankrijk – überhaupt niet Frans is.
/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data124735612-304f29.jpg|https://images.nrc.nl/np6BnIq3isDYqsPEJ3XCmpt763Y=/1920x/filters:no_upscale()/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data124735612-304f29.jpg|https://images.nrc.nl/IGvj0EEUjmSfsLy6mf-OSagkIVs=/5760x/filters:no_upscale()/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data124735612-304f29.jpg)
