Met de gelauwerde regisseur Denis Villeneuve wordt de nieuw James Bond-film in elk geval niet saai of behoudend

De nieuwe James Bond-regisseur Denis Villeneuve (1967) zag als kind met zijn vader veel 007-films: „Ik ben een diehard Bond-fan.” In een verklaring zei de Canadees: „Ik wil de traditie in ere houden en het pad effenen voor veel nieuwe Bond-missies.”

Het nieuws over de opvolger van de Amerikaanse regisseur Cary Fukunaga werd bekendgemaakt door Amazon MGM Studios, dat sinds begin dit jaar de rechten heeft op alles wat met de beroemde Britse spion te maken heeft. De laatste Bondfilm, No Time to Die, dateert uit 2021. Sindsdien wordt er druk gespeculeerd wie de Britse acteur Daniel Craig opvolgt als de nieuwe 007. Durft Amazon het aan hem te laten spelen door een zwarte acteur? Of komt er wellicht zelfs een vrouwelijke Bond? Met de gelauwerde Villeneuve aan het roer wordt Bond in elk geval niet saai of behoudend. Zijn genrefilms hebben diepgang.

De ambitieuze filmmaker verbindt een stijl die schuurt aan de meer artistieke film met een prikkelende inhoud waarover je kunt napraten. In een interview met NRC noemde hij Stanley Kubricks filosofische SF-klassieker 2001: A Space Odyssey (1968) zijn favoriete film aller tijden.

Artistieke ambities

Villeneuve is bekend van de twee zowel artistiek als commercieel succesvolle Dune-films, naar de befaamde sf-boeken van Frank Herbert. NRC prees Dune: Part Two als „een blockbuster van de bovenste plank”, deel drie is in de maak. Ook de producties die hij ervoor maakte, getuigen van een frisse blik hoe de vereisten van een blockbuster te combineren met artistieke ambities en filosofische ideeën. Het levert tot nu toe intelligente films op die het goed doen bij critici, maar ook een breed publiek aanspreken. Dat geldt voor de Dune-franchise maar ook voor de twee slimme sciencefictionfilms die hij eerder maakte: Blade Runner 2049 (2017), het vervolg op klassieker Blade Runner (1982), en Arrival (2018), over het belang van communicatie.

Technisch gezien is Villeneuve een vakman die visueel aantrekkelijke films aflevert, op welke schaal dan ook. Hij werkt graag met een vaste groep mensen, onder wie de populaire filmcomponist Hans Zimmer en de briljante cinematograaf Roger Deakins die voor het camerawerk van Blade Runner 2049 een Oscar won.

Frans sprekende Canadees

Villeneuve begon zijn loopbaan in Canada en brak door naar een groot publiek met Incendies (2010), die op het International Film Festival Rotterdam de publieksprijs kreeg. NRC vond het een „Libanondrama van epische allure” en gaf vier ballen. Daarna verhuisde de Frans sprekende Canadees – hij werd geboren in de Franstalige provincie Quebec – naar Hollywood, waar hij sindsdien Engelstalige films maakt: de politieke en psychologische thrillers Prisoners en Enemy (2013; beide met Jake Gyllenhaal in de hoofdrol) en Sicario (2015), een inktzwarte film over Mexicaanse drugskartels.

Gezien zijn rijke oeuvre en ruime ervaring met het maken van ambitieuze blockbusters lijkt hij in staat een zowel inhoudelijk als visueel ideale James Bond-film te maken. Nu nog een acteur om 007 gestalte te geven.

Delen

Mail de redactie

In werkelijkheid duurde de NAVO-top amper twee dagen, maar op tv duurde de NAVO-top bijna twee jaar. Dat was althans mijn ervaring, en ik vermoed dat NOS-presentator Albert Bos er hetzelfde over denkt. Sterker nog: ik denk dat de NAVO-top zich nog steeds afspeelt in zijn hoofd. Nadat hij de eerste avond van de conferentie had moeten verslaan vanuit Madurodam, mocht hij de tweede dag terugkeren naar de NOS-studio. Daar moest hij wel uren achter elkaar interviews met studiogasten afwisselen met commentaar bij beelden vanuit het World Forum. Dan verscheen zijn hoofd in een vierkantje links onder in het scherm, wat deed denken aan het type content waarin YouTubers hun live reactie op een raar filmpje vastleggen.

In het geval van Bos laveerde die reactie vaak ergens tussen ergernis, schaamte en verslagenheid, want de uitzending verliep niet soepel. Op momenten dat het beeld niet klopte met het geluid of er te snel van de ene naar de andere zaal werd geschakeld, was daar telkens zijn afkeurende blik. „Het is even chaos”, zei hij dan. Of: „Even rust in de tent.” Of, als de camera een wel heel interessante hoek koos: „Ja, dat is het plafond van het World Forum.”

Maar er waren ook momenten dat de aanleiding voor Bos’ grimassen hem waarschijnlijk zat in de teksten die hij de hele dag moest aanhoren. Hij schudde zijn hoofd toen Donald Trump CNN en The New York Times „fake news”, „disgusting” en „terrible groups of people” noemde. Onze huidige premier zat intussen stilzwijgend naast de Amerikaanse president; onze oud-premier had eerder op de dag naar hem verwezen als „daddy”. Ik was blij dat er tenminste nog íémand was die hoodschuddend reageerde op daddy’s aanvallen op de pers, maar dat dat van de pers zelf moet komen en niet van onze politiek leiders kun je best zorgwekkend noemen.

Het tijdsbesef van Dick Schoof is overigens radicaal anders dan dat van mij als tv-kijker. Toen hem ’s avonds in Nieuwsuur (NOS/NTR) werd gevraagd hoe hij het had ervaren dat Trump zich in zijn bijzijn zo uitliet over journalisten, antwoordde hij: „Het duurde gelukkig niet te lang.” Verder wist hij in dit specifieke geval niet wie er gelijk had, zei Schoof. De reden voor Trumps woede was de berichtgeving van CNN en The New York Times over de Amerikaanse bommen in Iran; Schoof beschikte niet over de nodige informatie om daar „een oordeel over te vellen”. Wees dan liever eerlijk en zeg gewoon dat je daddy niet boos wilde maken.

Geel autootje

Zonder de live reacties van Bos werd het interview ondraaglijk, dus schakelde ik voor de afwisseling maar over naar een andere man die in toenemende mate in zijn eigen werkelijkheid leeft: Tom Egbers. Egbers mag sinds vorig jaar weer wat programma’s maken voor de NOS en kiest vooralsnog consequent voor titels die klinken als boekjes voor kinderen in de leeftijdscategorie acht tot tien jaar. Het eerste programma heette Toms sportverhalen, maar de nadruk lag meer op Tom dan op de sportverhalen. Memorabele televisie was het wel. Zo was er een fragment waarin Egbers in zijn gele autootje een lied zong dat ‘I’m scum’ heette en sloot hij het eerste (en enige) seizoen af door heel ‘Sonnet 18’ van Shakespeare te reciteren.

Toms sportverhalen wordt nu opgevolgd door Toms derby’s. Zoals de titel doet vermoeden gaat Tom in Toms derby’s langs bij derby’s, omdat Tom van derby’s houdt. In aflevering twee ging Egbers langs bij een derby op de Schotse Hebriden. Een mooie derby, oordeelde Egbers. „Mooier dan hier is eigenlijk niet mogelijk.” Terwijl hij die conclusie trok keek hij uit op de Atlantische Oceaan. „En dit is waarom ik van voetbal houd”, zei hij, wat me deed afvragen of hij hetzelfde zag als ik. Ik zag namelijk alleen maar water. Maar misschien speelt zich in het hoofd van Egbers altijd een potje voetbal af. Je kunt het erger treffen.

Delen

Mail de redactie

Een top met „historische beslissingen”, zei NAVO-secretaris-generaal Mark Rutte. „Europa’s moment”, sprak demissionair minister van Buitenlandse Zaken Caspar Veldkamp (NSC), die voorspelde dat over tien of vijftien jaar gezegd zal worden dat de Europese NAVO-landen eindelijk verantwoordelijkheid namen voor hun eigen defensie. Het zijn grote woorden, maar het is ook echt een krachtig signaal aan Rusland dat de NAVO-landen het de afgelopen dagen in Den Haag eens konden worden over een nieuwe NAVO-norm van 5 procent van het bruto binnenlands product. Een belangrijke principe-afspraak die eenheid uitstraalt, en de individuele NAVO-landen nu verplicht uitgaven aan defensie de komende jaren ook daadwerkelijk snel te verhogen.

Het akkoord is tot stand gekomen onder grote druk van de Amerikaanse president Donald Trump, die al jaren met recht zegt dat de andere NAVO-bondgenoten, vooral de Europese, financieel en militair meer moeten doen. De deal over de 5 procent is ook een knap staaltje politiek vakmanschap van Rutte, die alle NAVO-partners aan boord kreeg door het percentage op te splitsen in 3,5 procent harde defensie-uitgaven, en 1,5 procent ‘weerbaarheid’, zoals de aanleg van essentiële infrastructuur. Hoewel de percentages willekeurig aanvoelen, laten de Europese lidstaten hiermee duidelijk aan Moskou zien dat ze militair niet volledig afhankelijk willen blijven van een grillige regering-Trump maar zelf serieus gaan bijdragen aan de verdediging van het eigen continent.

Belangrijker nog dan het akkoord over de norm zijn de concrete vervolgstappen die nu overal in Europa nodig zijn. Na de NAVO-top in 2014, waarin de huidige verplichte 2 procent van het bbp werd afgesproken, duurde het te lang – ook in Nederland – voordat regeringen het geld ook echt in defensie gingen investeren. De politieke urgentie is nu hopelijk groter: op de NAVO-top is afgesproken dat lidstaten de 5 procent in 2035 moeten hebben gehaald. Voor Nederland betekent dat dat binnen tien jaar 16 tot 19 miljard extra per jaar aan defensie moet worden besteed, bleek uit eerdere berekeningen. Dat is om van 2 naar 3,5 procent van het bbp te gaan. Nog eens 1,5 procent betekent een vergelijkbaar bedrag erbij.

Scherpe en moeilijke politieke keuzes zijn hiervoor onvermijdelijk. Het is positief dat partijen van links tot rechts zich onlangs in een Kamerdebat achter de nieuwe NAVO-norm schaarden. Maar met een verkiezingscampagne op komst is het nu zaak dat politieke partijen tegenover kiezers eerlijk en duidelijk zijn over hoe ze dit geld op de begroting willen vinden. Linkse partijen hebben op voorhand elke bezuiniging op zorg, onderwijs of sociale zekerheid taboe verklaard, daarmee de suggestie wekkend dat fors hogere defensie-uitgaven mogelijk zijn zonder daarvoor enige maatschappelijke pijn te nemen. GroenLinks-PvdA wil al het benodigde geld ophalen via leningen of belastingverhogingen, wat niet zonder financiële en economische risico’s is.

Rechtse partijen zijn dan veelal weer mordicus tegen lenen of hogere belastingen, maar maken ook nog niet duidelijk waar zij miljarden op de begroting denken te kunnen bezuinigen. De suggesties van VVD-leider Dilan Yesilgöz in het NAVO-debat dat het geld wel gevonden kan worden bij de overheid of het resterende budget van ontwikkelingshulp lijken onrealistisch en vooral onvoldoende. Laat partijen in de komende campagne eerlijker tegen de kiezer zijn. Nu links en rechts elkaar vinden in de noodzaak van een hogere NAVO-norm, zou het verstandig zijn politieke taboes om die te halen te doorbreken.

Delen

Mail de redactie