Met arrestatie van student-activist Mahmoud Khalil lost Trump zijn dreigement tegen Gaza-betogers in

Op zaterdagavond waren Mahmoud Khalil en zijn vrouw bijna thuis van vriendenbezoek, toen ze in de hal van zijn campusgebouw van Columbia University werden benaderd door vier mannen. Het bleken agenten in burgerkleding van de Immigration and Customs Enforcement (ICE), die hem kwamen arresteren, staat in de juridische documenten die Khalils advocaat indiende. Hij is overgebracht naar een ICE-detentiecentrum in Jena, Louisiana.

Khalil werd vorig jaar een belangrijke stem tijdens de anti-oorlogsprotesten op de campus van Columbia University. Studenten zetten toen tentenkampen op om te protesteren tegen het Israëlische geweld in Gaza. Khalil is bijna klaar met zijn studie aan het Instituut voor Bestuurskunde en Internationale Betrekkingen van Columbia. In mei ontvangt hij zijn diploma.

Nu wordt Khalil echter vastgehouden, meer dan zestienhonderd kilometer van zijn huis. Dinsdag blokkeerde het gerechtshof in New York bij voorbaat pogingen van de regering-Trump om Khalil meteen uit te zetten. Zijn advocaten willen dat zijn zaak in zijn thuisstaat New York wordt behandeld. Circa drieduizend mensen betoogden daar maandagmiddag tegen Khalils arrestatie.

De ICE-agenten stelden dat zijn studentenvisum op bevel van het ministerie van Buitenlandse Zaken was ingetrokken, schrijft zijn advocatenteam. Maar Khalil heeft een permanente verblijfsvergunning sinds hij in 2023 trouwde met zijn (inmiddels zwangere) Amerikaanse vrouw, met wie hij samenwoont op de campus in Manhattan. Toen zijn echtgenote de agenten daarop wees, zouden die na een moment van verwarring hebben gezegd dat ze óók zijn green card introkken.

Het is onduidelijk wat precies de grond voor Khalils arrestatie is. Van juridische aanklachten vanwege terroristische activiteiten, of betrokkenheid daarbij, lijkt vooralsnog geen sprake.

Het zou de regering vooral gaan om het activisme van Khalil en anderen. President Trump duidde deze op zijn platform Truth Social aan als „pro-terroristische, antisemitische, anti-Amerikaanse activiteiten”, nadat hij ook tijdens zijn campagne al meermaals aankondigde dat hij activisten die tegen Israël protesteren zou uitzetten. Op 4 maart herhaalde hij dat dreigement op Truth Social: „Aanjagers zullen worden opgesloten/of worden teruggestuurd naar het land waar ze vandaan komen.”


Lees ook

vrees voor studenten die zich uitspreken over Gaza-oorlog bij diploma-uitreikingen

Een pro-Palestijnse betoging op het terrein van de Columbia-universiteit in New York, maandag.

‘Volmaakte diplomaat’

Op zijn faculteit staat Khalil bekend als verre van radicaal. Tegen The New York Times noemt Columbia-docent Joseph Howley hem een „volmaakte diplomaat”, die altijd op zoek zou zijn naar een middenweg. Zelfs de pro-Israëlische groep Canary Mission, die dossiers van studentenactivisten bijhoudt en elk mogelijk belastend materiaal online zet, vond geen beledigende uitingen tegen Joden van Khalils kant, anders dan de formele eisen van de demonstranten.

Khalil is een Palestijn, maar werd geboren in Syrië, waar hij ook opgroeide. Zijn grootouders werden verjaagd uit hun woonplaats in Tiberias, nu deel van Israël, waarna ze uitweken naar een vluchtelingenkamp over de Syrische grens. Hij werkte in de Libanese hoofdstad Beiroet voor onder andere ontwikkelingsprojecten van de Britse overheid, voordat hij in 2022 voor een masterstudie naar New York kwam.

Hij deed eind april vorig jaar zelf niet mee aan de bezetting van Hamilton Hall, het hoofdgebouw van Columbia, toen veel studenten gearresteerd werden. Wel trad hij destijds op als woordvoerder van de protestbeweging en als onderhandelaar met het universiteitsbestuur.

Vanwege die rol als onderhandelaar deed hij mee aan demonstraties met open vizier en volledige naam, anders dan veel demonstranten die maskers droegen wegens vrees om gedoxxed(openbaarmaking van zijn privégegevens), gevolgd of vervolgd te worden.

Dit maakte hem kwetsbaarder, blijkt nu. De dag voor zijn arrestatie vroeg Khalil aan Katrina Armstrong, de interim-voorzitter van Columbia University, om extra rechtsbijstand omdat er een doxing-campagne tegen hem gaande zou zijn, schrijft CNN. Mensen zouden hem onterecht een „terroristische dreiging” noemen en riepen op tot zijn uitzetting.

Khalil nam voor het laatst deel aan een sit-in in februari tegen de schorsing van twee student-activisten die een klas van een bezoekende Israëlische docent verstoorden. Beelden van hem gingen vervolgens rond op sociale media, waar enkele twitteraars opriepen tot zijn uitzetting.

Demonstranten eisen de vrijlating van Mahmoud Khalil, op 10 maart in New York.
Foto Sarah Yenesel/EPA

Stickeronderzoek

Maatregelen die Columbia eerder nam tegen studentactivisten – zoals het inschakelen van de lokale politie NYPD bij demonstraties, het op grote schaal schorsen van studenten en het verwijderen van kritische docenten – werden eerder bekritiseerd binnen en buiten de universiteit, omdat ze de vrijheid van meningsuiting op de campus zouden beknotten.

De universiteit introduceerde begin maart verder intensieve maatregelen: een nieuw opgericht comité stuurde, volgens persbureau AP, e-mails aan verschillende studenten met de mededeling dat ze mogelijk gestraft zouden worden voor het schrijven van opiniestukken, het mede-organiseren van activistische tentoonstellingen, of het delen van berichten op sociale media die de politieke opvattingen van studenten onthullen.

Eén student wordt onderzocht voor het plakken van politieke stickers op de campus. Ook zo’n onderzoek heeft al een afschrikwekkend effect op het vrije woord, zei de New Yorkse rechtenprofessor Nadine Strossen daarover in Time Magazine. Ook Khalil ontving zo’n brief, zei hij destijds tegen AP.

Voor Trump waren die maatregelen kennelijk onvoldoende: hij kondigde enkele dagen geleden aan dat verscheidene ministeries circa 400 miljoen dollar (368 miljoen euro) aan subsidies voor Columbia University schrappen. De universiteit zou te weinig hebben gedaan om „de aanhoudende intimidatie van Joodse studenten” te bestrijden. Volgens Trump is de arrestatie van Khalil „de eerste van velen”.