N.B. Het kan zijn dat elementen ontbreken aan deze printversie.
Migratie Een Libanese migrant die zelfstandig uit Nederland vertrok, strandde onderweg naar Dubai. Wat ging er mis bij haar vertrek?
:format(webp)/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data95046900-737119.jpg)
Foto Robin Utrecht/ANP/HH
Vrijwillig vertrok ze uit Nederland, met een zelf betaald vliegticket naar Beiroet. De Libanese Lynn El Ahmar (28) wist afgelopen oktober dat haar toekomst als migrant niet in Nederland lag en dat haar kans op een verblijfsvergunning hier klein was. Maar met een baan als kennismigrant in Dubai op zak én de medewerking van de marechaussee en de dienst Terugkeer en Vertrek (DT&V) van het ministerie van Justitie had ze weer toekomstperspectief. Niets stond haar in de weg om op 21 oktober zelfstandig via Beiroet naar Dubai te reizen, dacht ze. Maar verder dan Libanon kwam ze niet. Sindsdien zwerft ze rond in dat land, zonder paspoort en met een uitreisverbod. Omdat er op Schiphol iets mis ging in het Nederlandse terugkeerbeleid.
Aan boord van de Transavia-vlucht naar tussenstop Beiroet liep het verkeerd. Het begon ermee dat de bemanning haar paspoort vroeg en in beslag nam. Na de landing werd zij door de bemanning, met het in beslag genomen paspoort, overgedragen aan de Libanese autoriteiten. Omdat ze vanuit Nederland ‘deported’ was, luidde de uitleg van Transavia. Dat werd in Beiroet uitgelegd als signaal dat ze in Nederland verdacht was en daarom uitgezet. Sindsdien kan ze Libanon niet uit. Zonder paspoort, met een uitreisverbod. Haar beloofde baan in Dubai is ze kwijt. El Ahmar wacht nog steeds op uitsluitsel uit Nederland. Waarom is haar paspoort in het vliegtuig afgenomen? Waarom is ze door Transavia als ‘deported person’ overgedragen aan de Libanese autoriteiten?
:format(webp)/s3/static.nrc.nl/bvhw/files/2016/05/0405ihnprocedeerdef10kol.jpg)
Lees ook: Wat is jullie plan B, vraagt de ‘vertrekregisseur’
Tweeduizend uitreizigers
Jaarlijks vertrekken honderden arbeidsmigranten of vluchtelingen vanuit Nederland naar een ander land. De dienst DT&V kan daarbij een helpende hand verlenen, zoals bij El Ahmar. Wie vrijwillig vertrekt, heeft de garantie dat „de Nederlandse autoriteiten het land van herkomst niet inlicht over de terugkeer”, zo staat in de circulaires van DT&V. In 2021 waren er tweeduizend uitreizigers, afgelopen jaar tot en met november eenzelfde aantal. In het totaal, zelfstandige en gedwongen vertrekkers (uitgeprocedeerde asielzoekers) bij elkaar opgeteld, vertrokken er zo’n achtduizend personen.
Maar die helpende hand slaat de plank ook vaak mis, zo blijkt een rapportage van de Inspectie Justitie en Veiligheid over 2021. Medische dossiers werden onvolledig overgedragen, uitreizigers werden door Justitie vaak te laat opgehaald, zodat er nauwelijks tijd was voor informatieoverdracht tussen DT&V en de marechaussee op Schiphol. De Inspectie onderzocht 568 geplande uitreizen. De helft ervan ging op het laatste moment niet door.
Verbetering van onderlinge communicatie tussen de dienst, de marechaussee en andere partijen, zoals vliegmaatschappijen, is nodig, luidt de belangrijkste conclusie van de inspectie.
Of slechte communicatie ook de problemen van El Ahmar heeft veroorzaakt? Volgens haar advocaat in Nederland, Maartje Terpstra, zwerft ze sinds oktober van hostel naar hostel. Wachtend op een bericht uit Nederland dat de Libanese autoriteiten ervan kan overtuigen dat ze zelfstandig vertrokken is uit Nederland. En dus zeker niet gedwongen.
U brengt een persoon ernstig in gevaar en verwoest haar leven
Maartje Terpstra, advocaat tegen Transavia
Geen uitleg
Transavia en het ministerie van Justitie zijn terughoudend als om uitleg gevraagd wordt. Transavia doet geen uitspraken over individuele zaken, laat een woordvoerder desgevraagd weten. „Maar als er sprake is van gedwongen terugkeer, voeren wij dit altijd uit op initiatief van de Dienst Terugkeer en Vertrek van het ministerie van Justitie en Veiligheid.” Ook een woordvoerder van het ministerie van Justitie en Veiligheid wil niet ingaan op individuele dossiers, maar voegt daar wel aan toe dat „in het algemeen de DT&V bij zelfstandig vertrek niet aan luchtvaartmaatschappijen vraagt om een paspoort in te nemen”.
El Ahmar zelf krijgt van Transavia sinds haar aankomst in Beiroet geen antwoord op de vraag wie opdracht heeft gegeven om haar paspoort in te nemen en haar over te dragen aan de Libanese autoriteiten. Was dat op instructie van DT&V? En hoe luidde die dan?
Ook haar advocaat krijgt geen uitsluitsel. Telefoontjes en formele klachten worden niet beantwoord, ook niet nadat de advocaat een schadeclaim van 100.000 euro heeft ingediend: „De ernst van wat er gebeurd is, blijkt niet door te dringen bij Transavia”, schreef de advocaat op 26 november aan de chartermaatschappij.
Ze moet het doen met zuchtende telefonistes die „ook niet weten naar wie ze moeten doorverbinden.” „U brengt een persoon ernstig in gevaar en verwoest haar leven”, liet de advocaat Transavia vervolgens weten. De uiteindelijke reactie van Transavia per mail: „uit uw bericht kan ik geen concrete vraag afleiden.”
Crisissituatie
Zo wacht El Ahmar nog steeds op een besluit van de Libanese autoriteiten over haar paspoort. „En omdat de Libanese overheid door de algehele crisissituatie in het land nauwelijks functioneert, is er veel onduidelijk”, aldus haar advocaat. Justitie en Veiligheid liet haar vlak voor Kerst weten dat de fout niet op het ministerie is gemaakt: „Justitie was niet betrokken bij de organisatie van haar vertrek”, schreef de directie van de dienst haar. De kwestie was intern onderzocht, „maar ook de dienst DT&V was niet betrokken bij haar vertrek”.
Intussen leidt El Ahmar nu al bijna twee maanden een onzeker bestaan in Libanon, zonder bewijs uit Nederland waarmee ze de Libanese autoriteiten kan overtuigen van de vrijwilligheid van haar vertrek. De jaarwisseling vierde ze niet in Dubai, zoals in oktober nog de bedoeling was, maar in een hostel ergens buiten Beiroet. Zonder werk, zonder paspoort. Met een Arabische vertaling van die brief van Justitie. Zonder de zekerheid dat ze haar paspoort daarmee terug krijgt.
:format(webp)/s3/static.nrc.nl/bvhw/files/2016/05/0405ihnuitzetstoel6kol.jpg)
