Kunst is ook een ‘vrouwelijke aangelegenheid’

De 112de editie van de Tour de France nadert zijn ontknoping. Terwijl de renners de laatste dagen in de Alpen vochten om de topposities in het klassement, maakt Parijs zich op voor de terugkeer van de Tour op de Champs-Élysées. Vorig jaar lag de eindstreep vanwege de Olympische Spelen niet op de beroemdste straat van Parijs, maar in Nice. Dit jaar dus weer traditiegetrouw op de Champs-Élysées. Maar wel met een gewijzigd parcours door Parijs, naar het voorbeeld van de olympische wegwedstrijd van vorige zomer.

Zoom in

Zoom in

Zoom in

Zoom in

Zoom in

Zoom in

De opvallendste deelnemer in de eerste week was zonder twijfel Mathieu van der Poel. De Nederlandse veelwinnaar kwam in grootse vorm naar Frankrijk en wist op dag twee in kustplaats Boulogne-sur-Mer een dubbelslag te slaan, etappewinst en de gele trui. Twee dagen later werd hij geklopt door Tadej Pogacar, om de gele trui een dag later in de tijdrit te verliezen aan de Sloveense wereldkampioen. Maar Van der Poel revancheerde zich direct door weer in de aanval te gaan. Hij heroverde het geel met één seconde voorsprong. Na nog een aantal vluchtpogingen moest Van der Poel de Tour na de tweede week verlaten vanwege een longontsteking.

Zoom in

Zoom in

Zoom in

Zoom in

Zoom in

Zoom in

Zoom in

Zoom in

Een ander hoogtepunt vanuit Nederlands perspectief kwam van Thymen Arensman. De tourdebutant had in andere grote rondes al laten zien over goede klimcapaciteiten te beschikken. Maar dat hij minuten zou wegrijden bij zijn medevluchters in een solo van ruim veertig kilometer in een van de zwaarste etappes in de Tour hadden weinigen hem gegeven. Hij won op de klim naar skioord Superbagnères.

Het grootste wielerevenement ter wereld begon in de noordelijke departementen van Frankrijk met perfect koersweer. In de zon en zonder al te veel hitte trok de karavaan van startplaats Lille richting Normandië en Bretagne. Maar de dagen werden warmer, en regelmatig waren renners met koelvesten en ijs in de weer. In de Alpen werden regen en kou factoren om rekening mee te houden.

Zoom in

Zoom in

Zoom in

Zoom in

Zoom in

Zoom in

Opvallend: deze editie is hard op weg om de snelste Tour de France ooit te worden. Regelmatig rijden de renners sneller dan het snelst verwachte tijdschema van de organisatie. De etappe naar Châteauroux is zelfs de geschiedenisboeken ingegaan als de op één na snelst verreden etappe ooit. Dat tempo werd de hele dag ontwikkeld door vluchters Van der Poel en zijn ploeggenoot Jonas Rickaert, weliswaar geholpen door de rugwind.

De strijd om de eindzege ging andermaal tussen Pogacar en diens Deense rivaal Jonas Vingegaard. Zij wonnen de laatste vijf edities en staan ook dit jaar op plek een en twee. In de eerste individuele tijdrit en de bergetappe naar Hautacam bleek Pogacar vooralsnog veel sterker dan Vingegaard. In de Alpen was het alles of niets voor Vingegaard.

Zoom in

Zoom in

Delen

Mail de redactie

Meteen even de spierballen laten rollen. De eerste foto die de fonkelnieuwe telescoop van het Vera C. Rubin-observatorium in Chili deze week presenteerde knalt meteen: een gigantische roze gaswolk op duizenden lichtjaren afstand in het sterrenbeeld Weegschaal. Het beeld is samengesteld uit 678 afzonderlijke opnames. Door het combineren van foto’s komen details in beeld die voorheen vaag of onzichtbaar waren.

Zo is te zien dat de Trifid-nevel (de kleine roze vlek rechtsboven in beeld) bestaat uit een roze gasnevel omgeven door een blauwe reflectienevel waar ook donkere aders van stof doorheen lopen. Hier vormen zich nieuwe sterren die daarbij materiaal en intense straling uitstoten.

De foto hieronder laat een klein stukje van het Virgocluster zien, een gebied in het sterrenbeeld Maagd waar duizenden sterrenstelsels bij elkaar staan. Maar ook dichterbij ziet de telescoop veel. In krap tien uur observatietijd registreerde hij al liefst 2.104 nooit eerder ontdekte asteroïden in ons zonnestelsel.

Zoom in

Het observatorium is gebouwd op de top van de Cerro Pachón, een afgelegen berg in het midden van Chili. Het is er behalve hoog (2.715 meter) ook droog (gemiddelde luchtvochtigheid tussen de 5 en 20 procent) – ideaal voor sterrenkijken.

Zoom in

De telescoop is uitgerust met de grootste lens ter wereld (1,57 meter doorsnede) en bevat tevens de grootste digitale camera op aarde, met het formaat van een kleine auto en een gewicht van 2.800 kilo.

De komende tien jaar maakt de kijker iedere nacht opnamen voor een ambitieus project: de Legacy Survey of Space and Time. Astronomen kijken ernaar uit dat er zo geen enkele minieme verandering aan de sterrenhemel van het zuidelijk halfrond aan de aandacht zal ontsnappen. Dat zal waarschijnlijk leiden tot nieuwe ontdekkingen.

Zoom in

Delen

Mail de redactie

Hij komt net van het land, waar hij zijn moeder helpt met het oogsten van knoflookstengels, en neemt even pauze voor een videogesprek over zijn kunst. Fotograaf Lucas Foglia (42) was onlangs in Nederland voor de opening van zijn tentoonstelling in Fotomuseum Den Haag, en is nu een paar dagen op bezoek op de boerderij van zijn ouders op Long Island in de staat New York.

Zoom in

In hun werkkamer, met uitzicht op oude bomen en akkers, vertelt Foglia over zijn afkomst: „Mijn vader is boer en milieuactivist, mijn moeder folklorist en verhalenverteller. En ik maak fotografische verhalen over onze relatie met de natuur, een mix van beide ouders dus. Toen ik opgroeide was alles om ons heen landelijk. Toen kwam er bebouwing, een nieuwe buitenwijk voor mensen die naar Manhattan forenzen, zo’n vijftig kilometer verderop. Veel van mijn werk gaat over hoe we een verbinding met de natuur kunnen behouden in de context van al die veranderingen.”

Zoom in

Zoom in

Foto’s Lucas Foglia

Foglia maakte eerder onder andere series over Amerikanen die ‘off grid’ leven (A Natural Order, 2012) en onze behoefte aan wilde plekken (Human Nature, 2017). Voor Vlindervlucht (Constant Bloom), nu te zien in Den Haag, reisde Foglia de afgelopen vier jaar door zeventien landen om de trek van de distelvlinder vast te leggen. Hij werkte nauw samen met onderzoekers van het Worldwide Painted Lady Migration Project, dat in 2024 na decennialange research de migratie in kaart wist te brengen.

Elk jaar reist de distelvlinder tussen Afrika, het Midden-Oosten en Europa, zo’n 15.000 kilometer – de langste vlindermigratie ter wereld. De trekcyclus wordt uitgevoerd door zo’n tien generaties vlinders; elke distelvlinder leeft zo’n vijf weken en vliegt tot wel 4.000 kilometer, voordat de zwartoranje vleugels verbleken of scheuren. Tijdens haar leven kan een vrouwtjesvlinder zo’n 500 eitjes leggen. Die vlinders zetten vervolgens weer dezelfde trekroute voort – soms moeten ze hun koers aanpassen door droogte en veranderende temperaturen. „Ze voeden zich met nectar, ze zijn afhankelijk van bloemen en bloesems. Wanneer en waar die bloei plaatsvindt, is aan het veranderen”, zegt Foglia.

Zoom in

Zoom in

Zijn foto’s tonen het dagelijks leven op de plekken waar hij kwam, de impact van klimaatverandering en ook de reis van vluchtelingen uit Afrika en het Midden-Oosten, die vergelijkbare routes naar Europa volgen – drie tieners die in Tunesië verlangend uitkijken over de Middellandse Zee, Frank die net is aangekomen op Lampedusa, Ousmane die kersen plukt in Spanje. „Vlinders trekken omdat ze moeten, om te kunnen overleven. Dat zag ik ook bij mensen. Waar vlinders vrij door de lucht bewegen, stuiten mensen op muren en grenzen. Vlinders verleggen soms hun routes omdat omstandigheden veranderen, mensen doen dat ook. Toen de landgrens tussen Griekenland en Turkije gesloten werd, zochten mensen een uitweg over zee.”

Voor de serie maakte Foglia meerdere portretten van ouders en kinderen. Van Parsa en zijn dochter Arda op een biologische boerderij in Noorwegen, Nana met haar dochtertje Adama in Mali, Souhila and Eliana bij de Dode Zee in Palestina. „Die vlindertrek gaat voort van generatie op generatie. Als zij nectar drinken, nemen ze weer stuifmeel mee, dat ze vervolgens op andere bloemen achterlaten. Het is essentieel voor het voortbestaan van veel plantensoorten. Het ecosysteem is verbonden via de Middellandse Zee. Mensen zijn ook sterk met elkaar verbonden, van generatie op generatie, en door migratie over grenzen heen. Die onderlinge verbondenheid wil ik in die portretten laten zien, op een genuanceerde en esthetische manier.”

Zoom in

Zoom in

Foto’s LUcas Foglia

Met deze thema’s door elkaar geweven is Vlindervlucht tegelijk zwaar en licht, droevig en hoopvol. De enorme overlevinsgsdrang van een fragiel diertje dat als een veertje over continenten zweeft, ons dagelijks leven, de migranten die huis en haard achterlaten en soms daarbij overlijden, de veranderende natuur. „Maar ik wil geen politiek manifest maken”, benadrukt Foglia. „We leven in een tijd waarin zoveel dingen zo heftig gepolitiseerd en gepolariseerd zijn. Ik wil humaniseren, empathie tonen. Iets maken dat mooi is, maar dat ook betrekking heeft op grote wereldproblemen en oplossingen daarvoor. Én dat tegelijkertijd ruimte laat voor mensen om te denken en te voelen, zonder hen te vertellen wát ze moeten denken en voelen.”

Zoom in

Delen

Mail de redactie