Koperdieven hebben de onderste helft van het landschapskunstwerk De Tong (1993) van zijn koper ontdaan. De sculptuur staat naast de A6 tussen Lelystad en Almere. De onderste helft van de tong bestaat nu nog slechts uit een stalen geraamte, ziet een verslaggever van Omroep Flevoland. Om dat geraamte zijn honderden meters aan 0,6 cm dik koperdraad gewonden. De bovenste helft van de tong is nog in zachtgroen koper gehuld. De provincie zegt aangifte te hebben gedaan en beoordeelt de schade.
De inmiddels overleden kunstenaar Rudi van de Wint (1942-2006) noemde het werk in 1993 een van zijn „interessantste beelden tot nog toe”. Van de Wint is onder meer bekend van zijn metershoge roodkleurige schilderijen die de achtergrond vormden voor debatten in de vorige plenaire zaal van de Tweede Kamer. Bijna een jaar heeft het Van de Wint en een daarvoor ingehuurde lasser gekost om het werk te maken. Hij noemde het werk aanvankelijk De Tong van Lucifer. „Lucifer, die zo nu en dan de hemel ‘likt’ met zijn tong.” Die naam veranderde hij in 2001 in De Tong, maar dat was niet algemeen bekend: rond de meest recente restauratie uitten christelijke partijen nog hun ongenoegen over de Lucifer-verwijzing in de naam. Sindsdien wordt het werk De Tong genoemd.
Het is al meermaals gerestaureerd, zowel onder koperdieven als weeromstandigheden heeft het werk het zwaar te verduren gehad. In 2020 nog is De Tong omgewaaid. De interne constructiebalk en een deel van het koperen omhulsel moesten toen gerepareerd worden. Na ruim een jaar kwam het werk toen hersteld en wel terug op de Knardijk.
Van weinig word je zo draaierig als van denken over tijd. Of misschien is draaierig niet het woord. Je voelt je de man op een van de werken van Teun Hocks, bezig met iets ongrijpbaars, de man die in pyjama, vlindernet in de hand, op een touw staat dat in de donkere lucht wordt gehouden door een kleine kerkuil, die hij dacht te vangen in dat net. Zoiets.
Maar wat voor tijd is het, waarover je denkt? Er zijn er zoveel. De verleden tijd, de verloren tijd, de tijd die je nog rest, de geleefde tijd, de ongeleefde uren. De tijd van de klok die zich de hele tijd voor de tijd van de ervaring dringt.
Alweer jaren geleden schreef een vriend in een brief hoe hij het gevoel kreeg dat de tijd begon te dringen. Hij was 68, misschien, met een beetje geluk, had hij nog wel een jaar of twaalf om te schrijven wat hij nog wilde – hu, hoe kort, hoe angstaanjagend vond hij dat denkbeeld. Inmiddels is hij al lang dood, op zijn 70ste gestorven. We weten nooit ergens van, met al ons gepraat.
In de (heel mooie!) laatste, voorlopig laatste haast ik me te zeggen, bundel van Willem Jan Otten, Septemberzee, staat een zinnetje dat me al een poos bezighoudt: ‘resterend kan de tijd nooit zijn’. Huh? Maar als ik nog maar ik weet niet hoeveel of weinig jaren heb, dan is dat toch…?
De zin staat in een gedicht dat onderdeel is van een tweeluik over een hart dat steeds hapert en bonst, het ‘ontploft’ bij het minste of geringste, zelfs bij een zo vredig geluid als dat van de ochtendboot die aankomt en zijn lage hoornstoot geeft terwijl de eigenaar van het hart in een duinpan ligt te soezen.
Omdat er verder in die bundel sprake is van stents en het hart stilleggen, lees je het meteen als een reëel hart, dat ontploffende, dat last heeft van ‘repeteerpaniek’. Maar dat hoeft niet, menigeen heeft eigenlijk zo’n hart.
De regel met de resterende tijd staat in het tweede gedicht, dat zo begint: ‘Nooit, faalhart, is het te laat om te beseffen/ dat er nimmer sprake is geweest van/ klop na klop op weg zijn naar de laatste klop’. Daar heb je het alweer. Hoezo niet? Dat hart bonst tot het niet meer bonst. Precies zoals mijn overleden vriend vreesde. Zoals we allemaal vrezen.
Deze dichter spreekt dat dus tegen.
Onlangs las ik die bundel met een paar mensen die ook wel zin hebben om wat verder door te dringen in gedichten die meteen aanspreken, maar zich niet meteen prijsgeven. Dus we stortten ons, hoofd voorover, hart open, de golven van het gedicht in – er is veel zee in deze bundel, en ook hier, waar na die klop na klop, gezegd wordt dat de golven van ‘jouw Noordzee’ ook niet worden opgeteld en dat ‘je gedichtenstoet’ niet geleid heeft tot hier.
En langzaam maar zeker gingen we iets begrijpen. Er is geen lijn ergens heen, we zijn omgeven door tijd. We zijn van tijd.
De bezitter van het faalhart, of misschien ís hij gewoon een faalhart, wordt nu vergeleken met een ‘veertje onder de hamer’, en je stelt het je voor: hoe zo’n veertje dan natuurlijk opdwarrelt en niet verpletterd wordt. Zoals dat veertje, lijkt de dichter te zeggen, zoals een golf van de Noordzee, zo moet je leven, in de tijd: ‘geef je dus mee, ga op’. Waarom is dat nu zo’n geruststellend beeld?
Een opdwarrelend veertje zijn, een golfje van de Noordzee. Nergens resterende tijd te bekennen.
’s Ochtends vroeg is het nog rustig bij het banen trekken in het Voorburgse zwembad. Ik zwem stevig door en houd me aan de regel: rechts houden van de zwarte streep op de badvloer. Dan bots ik frontaal tegen iemand op en ik kijk verstoord op. Een mevrouw zegt tegen me: „I’m sorry, I know the rules, but I was mistaken. I am from England.”
Jeroen Nugteren
Lezers zijn de auteurs van deze rubriek. Een Ikje is een persoonlijke ervaring of anekdote in maximaal 120 woorden. Insturen via [email protected]
De omstreden verslavingsdeskundige Keith Bakker is maandag op 64-jarige leeftijd overleden. Dat bevestigt een bekende van Bakker aan persbureau ANP. Hij overleed aan hartfalen.
Bakker werd bekend als ervaringsdeskundige in de verslavingszorg. Hij worstelde zelf lange tijd met een verslaving aan drugs en begon nadat hij was afgekickt een verslavingskliniek in Amsterdam en Wassenaar.
Hij werd bij het grote publiek bekend toen hij als ervaringsdeskundige optrad bij verschillende televisieprogramma’s. Zo was hij te zien in Van etter tot engel, Family Matters en was hij regelmatig te gast bij Spuiten en Slikken. In 2008 schreef Leon Verdonschot een boek over het leven van Bakker, Pushing the Limits: het leven van Keith Bakker.
Seksueel misbruik
In 2010 kwam Bakker in opspraak nadat meerdere jonge vrouwen aangifte tegen hem hadden gedaan wegens seksueel misbruik. Onder hen waren minderjarige vrouwen. Bakker werd in 2012 veroordeeld tot een vijf jaar lange celstraf en kreeg een beroepsverbod van tien jaar opgelegd.
In 2019 werd hij wederom beschuldigd van een zedendelict. In 2012 werd hij veroordeeld voor een celstraf van 4,5 jaar voor seks met een minderjarig meisje. In hoger beroep werd dit anderhalf jaar celstraf. Bakker kwam in 2022 weer vrij.
Eerder dit jaar kwam Bakker opnieuw in het nieuws omdat hij in een onlinedocumentaire aankondigde weer mensen met een verslaving te willen helpen.
