KLM wil geen vluchten schrappen voor geluidsoverlast, maar vooral stiller vliegen

Geluidshinder Het bedrijf ziet niets in het schrappen van vluchten, liet het donderdag aan het kabinet weten. Het wil vooral stillere vliegtuigen kopen, maar dat kost tijd.

Het beperken van het aantal vluchten schaadt volgens KLM de mogelijkheden om bij te blijven met de concurrentie.
Het beperken van het aantal vluchten schaadt volgens KLM de mogelijkheden om bij te blijven met de concurrentie. Foto Peter Bakker/ANP

Nieuwe vliegtuigen, die stiller, schoner en zuiniger zijn dan de huidige toestellen, blijven volgens KLM de beste manier om de geluidsoverlast op Schiphol te verminderen. De vernieuwing van de vloot duurt echter nog zo lang dat de luchtvaartmaatschappij in november 2024 niet zal voldoen aan de geluidsdoelen van het kabinet.

Minister Mark Harbers (Infrastructuur en Waterstaat, VVD) wil dat over anderhalf jaar 20 procent minder mensen en huishoudens rond Schiphol dan nu last hebben van ernstige geluidsoverlast. Ook moet het aantal ‘slaapgestoorden’ 15 procent dalen. Hij wil daarom onder meer het aantal vluchten op de luchthaven beperken tot maximaal 440.000 per jaar.

De datum van november 2024 haalt KLM niet met zijn eigen plannen tegen geluidsoverlast. Dat blijkt uit de zienswijze die het bedrijf donderdag heeft verstuurd aan de minister. KLM maakte een alternatief voor de krimpplannen die het kabinet in juni vorig jaar heeft gepresenteerd.

Geld verdienen

Nu lijkt niets anders over te blijven dan het verlagen van het aantal toegestane vluchten op Schiphol – waar KLM en andere maatschappijen sterk tegen zijn. Donderdag was de deadline voor het indienen van zienswijzen.

KLM ziet niets in het beperken van de vliegcapaciteit. Die schaadt de mogelijkheden om geld te verdienen, te investeren en bij te blijven met de concurrentie, aldus de maatschappij. KLM vraagt Harbers om meer tijd. Vanaf 2028 zou vlootvernieuwing – samen met operationele maatregelen als nauwkeuriger vliegen, sneller stijgen en later landen – wel de gestelde geluidsdoelen halen. Daartoe stelt KLM ook een luchtvaartbrede toeslag voor van enkele euro’s per ticket om een fonds te vullen om huizen te isoleren. Het bedrijf heeft zijn ideeën afgestemd met andere luchtvaartmaatschappijen die Schiphol als thuisbasis hebben.

Het ministerie volgt een verplichte Europese procedure. Die wordt de ‘balanced approach’ genoemd. Een lidstaat mag alleen de capaciteit van een luchthaven om geluidsredenen beperken als alle belanghebbenden voldoende zijn gehoord.

Negatieve effecten

Een jaar geleden maakte minister Harbers bekend dat hij vanaf eind 2024 Schiphol wil beperken tot op 440.000 vluchten per jaar. Nu gaan Schiphol en KLM uit van 500.000. Harbers schreef de Tweede Kamer dat het kabinet „de negatieve effecten van Schiphol op mens, milieu en natuur wil verminderen, en tegelijk de economische functie van de luchthaven [wil] behouden”.

Het kabinet zoekt een „nieuwe balans” tussen enerzijds de kwaliteit van de verbindingen van Nederland met de rest van de wereld – waarin d Schiphol een voorname rol speelt – en anderzijds de gevolgen van de luchthaven voor natuur, volksgezondheid en milieu.

„Er is ondanks inzet van stillere vliegtuigen, sprake van nog steeds toenemende beleving van ernstige geluidsoverlast”, aldus de minister. Hij verwees daarbij naar onderzoeken van de Wereldgezondheidsorganisatie WHO, het RIVM en GGD GHOR. Die organisaties constateerden negatieve gezondheidseffecten als gevolg van geluidshinder en slaapverstoring door (vliegtuig)lawaai. KLM stelt in zijn zienswijze juist dat het vliegtuiggeluid de afgelopen jaren stabiel is gebleven.

Volgens het ministerie is een reductie van het aantal vliegbewegingen (starts en landingen) de beste manier om het geluid terug te brengen. Verder moeten vliegtuigen die in Amsterdam aankomen en vertrekken zoveel mogelijk gebruikmaken van de banen die het minste overlast veroorzaken. Dat zijn de voorkeursbanen Kaagbaan en Polderbaan.

Ernstige bedreiging

Luchtvaartmaatschappijen als KLM zien de reductie als een ernstige bedreiging van hun verdienmogelijkheden. Zij spanden daarom een kort geding aan. In het voorjaar gaf de rechtbank in Haarlem de maatschappijen in zoverre gelijk dat het ministerie voor alle stappen in de krimpplannen een Europese ‘balanced approach’-procedure moet volgen. Het ministerie wilde een eerste reductie – naar 460.000 vluchten – al op een snellere manier regelen. Op 21 juni dient het hoger beroep van de staat.

Nu gaat het ministerie alle zienswijzen op de krimpplannen lezen en de balans opmaken. Ergens in de zomer gaat dan een pakket maatregelen tegen geluidshinder naar de Europese Commissie. Die moet kijken of alle regels op de juiste wijze zijn gevolgd. Is dat het geval, dan zou Schiphol vanaf november 2024 maximaal 440.000 vluchten mogen verwerken. Dat moet nog worden vastgelegd in een luchthavenverkeersbesluit (LVB). Daarvoor heeft het vliegveld ook nog een natuurvergunning nodig. Die ontbreekt al jaren, mede door de stikstofcrisis.