Maken we dit openbaar, of verdwijnt dit in een la? Een onderzoek naar de krimp van Schiphol heeft vorig jaar tot conflict geleid tussen de luchthaven en luchtvaartmaatschappij KLM. Schiphol wilde het wel publiceren, KLM absoluut niet. Onder druk van KLM besloot Schiphol uiteindelijk af te zien van publicatie. De airline dreigde een directeur van Schiphol persoonlijk aansprakelijk te stellen voor de schade als het onderzoek openbaar zou worden.
De Volkskrant, die het onderzoek in handen heeft, schreef hier deze zaterdag over. Een woordvoerder van Schiphol bevestigt tegen NRC de gang van zaken. KLM schrijft in een verklaring dat de studie „veel vragen” opriep, en dat er nog „vervolgonderzoek” nodig was.
De luchtvaart staat onder grote druk om de geluidshinder voor omwonenden terug te dringen – nieuwe berekeningen of inzichten over krimp zijn daarom relevant. Het demissionaire kabinet wil al sinds 2022 dat Schiphol de 500.000 vluchten per jaar met 10 procent terugbrengt. Dat is nog niet gebeurd.
Londen of Sydney
Samen met luchtvaartlobbyclub Barin lieten Schiphol en KLM in 2022 een studie doen naar krimp, naar aanleiding van het kabinetsbesluit. Twee onderzoeksbureaus, SEO en CE Delft, maakten een ‘maatschappelijke kosten- en batenanalyse’. Begin vorig jaar was het af.
Een uitkomst, schrijft de Volkskrant, was dat een speciale vliegtaks voor passagiers die een verre reis maken een „veel beter” alternatief is dan krimp. Dat zou namelijk leiden tot minder langeafstandsvluchten en meer korte vluchten in kleinere toestellen, die minder herrie maken. Bij krimp zouden er relatief meer grote vliegtuigen overkomen, die voor meer geluidshinder zouden zorgen.
Nu betaalt iedereen die in het vliegtuig stapt dezelfde belasting: 29 euro, of je nou naar Londen of Sydney vliegt. Bij een afstandsafhankelijke taks bepaalt de afstand het bedrag. Dat is iets waar KLM, veruit de grootste vliegmaatschappij op Schiphol, niet op zit te wachten, want dan zouden reizigers uitwijken naar luchthavens in bijvoorbeeld Brussel of Düsseldorf, waar zo’n taks niet geldt. „Nationale belastingen komen neer op verplaatsingen, en dat is geen verduurzaming”, zegt een woordvoerder van KLM.
KLM vindt dat in het onderzoek van SEO en CE Delft „geen oog” was voor „het vestigingsklimaat en het weglekeffect van Nederlanders die over de grens gaan om vanuit daar te vliegen”. In plaats van publicatie wilde KLM dat er een nieuw onderzoek zou komen.
Lees ook
Schiphol Group voor het eerst weer winst
‘Hub’ Schiphol
Voor KLM zijn verre vluchten belangrijk voor het verdienmodel. Het gebruikt Schiphol als ‘hub’ om passagiers te laten overstappen, en kan daardoor reizigers uit zo’n beetje de hele wereld bedienen. Voor overstappende passagiers zou zo’n langeafstandstaks ook moeten gaan gelden.
Schiphol wilde de studie wel openbaar maken, en is dan ook geen tegenstander van een langeafstandstaks. Een woordvoerder zegt: „Wij zien betere maatregelen waarbij niet aantal vluchten leidend is. We kunnen wel naar 440.000 vluchten gaan, maar dan komen er grotere vliegtuigen.”
Nadat er „vrij veel druk” was gezet op een van Schiphols directeuren, besloot de luchthaven af te zien van publicatie. Met deze directeur gaat het „goed”, aldus de woordvoerder. „Dit heeft een tijd geleden plaatsgevonden, en het is tussen beide partijen opgelost.”
Hoe denken de omwonenden van Schiphol, om wie het debat over krimp draait, over een nieuwe langeafstandstaks? Jan Boomhouwer woont in Aalsmeer en is bestuurslid van de stichting Recht op bescherming tegen vliegtuighinder. „De aantallen moeten naar beneden, mensen hebben nu geen seconde rust.” Een taks in plaats van krimp, daar hebben omwonenden volgens hem niets aan. „Misschien maken kleinere vliegtuigen in het lab minder herrie, maar dat is niet iets wat wij hier merken.”
