N.B. Het kan zijn dat elementen ontbreken aan deze printversie.
ZAP Een pijnlijk halfuur in Dit is de kwestie, een aflevering over ongelijk verdeelde rijkdom. Maar daarna was er een lichtpuntje: de documentaire The Velvet Queen, een zoektocht naar een zeldzaam sneeuwluipaard in de Tibetaanse hooglanden.
:format(webp)/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data99527383-c27410.jpg)
Foto EO
Naar mannen met verrekijkers kijken: wil ik dat anderhalf uur? Het was een legitieme vraag voor kijkers die woensdag bij het zappen op de documentaire The Velvet Queen (EO) stuitten, over de zoektocht van de Franse wildfotograaf Vincent Munier en de net zo Franse schrijver Sylvain Tesson naar een sneeuwluipaard in Tibet. „Een dier waarvan ik dacht dat het verdwenen was”, klonk de stem van Tesson, die een mijmerende voice-over verzorgde bij de beelden van Tibetaanse hooglanden. Die indrukwekkende natuurbeelden – en natuurlijk de hoop uiteindelijk hare majesteit „the velvet queen” te zien – zullen menig kijker hebben overgehaald niet door te zappen.
Of die hoop gegrond was, was onzeker. Wel stond vast dat het tweetal bereid was ver te gaan om hun missie tot een succesvol einde te brengen, en dat Tesson tot die tijd zijn uiterste best zou doen de kijker te overtuigen van de kunst van het spotten. In zijn laagste stemregister vertelde hij hoe Munier „het spotten van dieren tot esthetiek en filosofie had verheven” en zich „opstelde in de sneeuw, dag en nacht, trouw aan zijn principe: de pijn negeren, de tijd vergeten, en er nooit aan twijfelen dat je zult krijgen wat je verlangt.”
Limiet op rijkdom
Pijn negeren, tijd vergeten, vertrouwen houden: het waren adviezen die kijkers van Dit is de kwestie (EO) eerder die avond wel hadden kunnen gebruiken. Wanneer een reportage over ongelijk verdeelde rijkdom opent met een miljonair die trots verkondigt hoe zijn dochtertje „kaviaar van honderden euro’s in een minuutje opeet”, weet je al dat het een pijnlijk halfuur gaat worden, mogelijk met bijkomende schade voor het vertrouwen in de samenleving. En toch: misschien zou volhouden lonen. De titel van de aflevering was ‘Moet er een limiet op rijkdom komen?’, en wie weet – een mens mag dromen! – zou miljonair Sasan Azimi openstaan voor het idee. Voor EO-presentator Margje Fikse opende hij in elk geval „op deze onchristelijk vroege morgen” (hij had wel humor) graag de deuren van zijn enorme huis, dat hij liever een kasteel noemde. Een blik op het overweldigend dure interieur was genoeg om te snappen waarom.
Politiek filosoof Dick Timmer vond er wat van. Als limitarist was hij van mening dat er grenzen moeten zijn aan rijkdom. Wanneer één op de negen kinderen in armoede opgroeit terwijl er een kleine groep mensen is die veel meer heeft dan nodig is en er óók nog eens een enorm klimaatbelastende consumptie op nahoudt, zo redeneerde Timmer, dan gaat er wel iets mis. Daarnaast zouden mensen volgens de filosoof niet per se gelukkiger worden van die overvloed aan kapitaal. Of, zoals een geïnterviewde dame op straat (wellicht ook filosoof) het kernachtig verwoordde: „Hoeveel auto’s heb je nodig? Je kan maar in één tegelijk rijden hè.”
In Timmers plannen om rijkdom te limiteren, zag noch Azimi, noch Jaap Korteweg (oprichter van De Vegetarische Slager en tevens miljonair) heil. Korteweg omdat hij dan zijn innovaties in de biologische landbouw niet had kunnen realiseren en hij meer voelde voor het belasten van „dat patsergedrag” van miljonairs; Azimi omdat dan „heel het land naar de verdoemenis geholpen wordt.” Hij legde het Fikse uit tijdens de lunch. „Dan houd je mensen tegen om iets voor de maatschappij terug te doen door hard te werken.” Kom, hij zou Fikse’s eieren „een beetje upgraden met kaviaar.”
Nee, hopen op een goede afloop had in dit geval weinig opgeleverd. In het geval van The Velvet Queen wel: na een uur vol onherbergzame landschappen en Frans gefluister, klonk een ongelovig „putain!”. De cameraval had ‘s nachts het sneeuwluipaard vastgelegd, ze moest in de buurt zijn. „Ik had geleerd dat geduld een grote deugd was”, besloot Tesson. „De elegantste en meest vergeten deugd van alle, die je hielp van de wereld te houden.” Een lichtpuntje op de avond.
