Zwoele blik, lang haar dat als strakke versiering langs zijn hoge jukbeenderen hangt, witte panamahoed en een hoog Hollywood-gehalte. Jason Dowd ziet er op de foto’s op zijn online profielen al een beetje uit als een Amerikaanse rockster. Dat past misschien wel heel goed bij het grootstedelijke, wereldse geluid waar Kensington vier jaar geleden om bekendstond, toen de band een flinke pauze nam na het vertrek van zanger Eloi Youssef vanwege een ‘verschil in toekomstvisie’.
Vandaag is bekendgemaakt dat de Amerikaan Jason Dowd de nieuwe zanger is van de Nederlandse band, die na hun bescheiden begin als schoolbandje op het Montessori Lyceum Herman Jordan in Zeist het recordaantal van dertien keer de Ziggo Dome in Amsterdam uitverkocht, en zelfs in de Johan Cruijff Arena speelde. Dowd had een demo opgestuurd naar de band, ze zochten elkaar op en het klikte.
Van de nieuwe zanger weten we nog niet erg veel. We weten hoe hij eruitziet, dat hij geniet van zon en zee, met een charles spaniël hondje, die weer haar eigen instagram-account heeft. Hij zong op een Jeff Buckley-tribute-avond, hij houdt van honkbal, hij komt uit Louisiana en nadat hij probeerde zijn dromen te verwezenlijken in Nashville, belandde hij in Los Angeles.
Dromerige indiepop
Hij heeft wel al wat muziek uitgebracht, onder zijn eigen naam. In ‘Yours’ horen we dromerige indiepop („Smooth and ethereal modern pop”, volgens hemzelf) met falsetstem en onmiskenbaar raspje, gedrenkt in echo en gesteund door gedempte drumklappen. ‘The One’ is meer uptempo en laat Dowd horen met in zijn lage register een wat gedragen stemgeluid. Weinig rock, maar dat komt vast goed in zijn nieuwe baan. In de andere nummers, ‘Love’ en ‘Faded’ komen diezelfde elementen terug. „In een tijd van plastic performers, is Jason Dowd zo fris en echt als een oceaanbries”, staat bij zijn video’s – waaronder Kensington-fans zich al verzameld hebben met welkomstboodschappen.
Zelf werd hij beïnvloed door de muziek die zijn vader hem in het zuiden van de VS liet horen. Creedence Clearwater Revival, Otis Redding en de Doobie Brothers. Die ontstaken het vuur in hem, zegt hij in de video die de band online zette. „Ik heb altijd mooie dingen willen maken, en heb nu een groep gasten gevonden die ook mooie dingen willen maken.” Volgens het persbericht is hij degene is die het nieuwe nummer ‘A Moment’ schreef, dat vandaag om 17.10 uur vanuit de Ziggo Dome naar verschillende radiozenders wordt uitgezonden. Daarmee geeft Dowd meteen zijn visitekaartje af aan het Nederlandse publiek, en laat Kensington weten dat ze nog steeds in die grootste zaal van het land willen thuishoren.
Eloi Youssef zit overigens ook niet stil. Hij gaat samen met Kamerata Zuid Orchestra op tour vanaf 7 maart, naar onder meer Tilburg, Heerlen, Haarlem en Nijmegen.
Zwoele blik, lang haar dat als strakke versiering langs zijn hoge jukbeenderen hangt, witte panamahoed en een hoog Hollywood-gehalte. Jason Dowd ziet er op de foto’s op zijn online profielen al een beetje uit als een Amerikaanse rockster. Dat past misschien wel heel goed bij het grootstedelijke, wereldse geluid waar Kensington vier jaar geleden om bekendstond, toen de band een flinke pauze nam na het vertrek van zanger Eloi Youssef vanwege een ‘verschil in toekomstvisie’.
Vandaag is bekendgemaakt dat de Amerikaan Jason Dowd de nieuwe zanger is van de Nederlandse band, die na hun bescheiden begin als schoolbandje op het Montessori Lyceum Herman Jordan in Zeist het recordaantal van dertien keer de Ziggo Dome in Amsterdam uitverkocht, en zelfs in de Johan Cruijff Arena speelde. Dowd had een demo opgestuurd naar de band, ze zochten elkaar op en het klikte.
Van de nieuwe zanger weten we nog niet erg veel. We weten hoe hij eruitziet, dat hij geniet van zon en zee, met een charles spaniël hondje, die weer haar eigen instagram-account heeft. Hij zong op een Jeff Buckley-tribute-avond, hij houdt van honkbal, hij komt uit Louisiana en nadat hij probeerde zijn dromen te verwezenlijken in Nashville, belandde hij in Los Angeles.
Dromerige indiepop
Hij heeft wel al wat muziek uitgebracht, onder zijn eigen naam. In ‘Yours’ horen we dromerige indiepop („Smooth and ethereal modern pop”, volgens hemzelf) met falsetstem en onmiskenbaar raspje, gedrenkt in echo en gesteund door gedempte drumklappen. ‘The One’ is meer uptempo en laat Dowd horen met in zijn lage register een wat gedragen stemgeluid. Weinig rock, maar dat komt vast goed in zijn nieuwe baan. In de andere nummers, ‘Love’ en ‘Faded’ komen diezelfde elementen terug. „In een tijd van plastic performers, is Jason Dowd zo fris en echt als een oceaanbries”, staat bij zijn video’s – waaronder Kensington-fans zich al verzameld hebben met welkomstboodschappen.
Zelf werd hij beïnvloed door de muziek die zijn vader hem in het zuiden van de VS liet horen. Creedence Clearwater Revival, Otis Redding en de Doobie Brothers. Die ontstaken het vuur in hem, zegt hij in de video die de band online zette. „Ik heb altijd mooie dingen willen maken, en heb nu een groep gasten gevonden die ook mooie dingen willen maken.” Volgens het persbericht is hij degene is die het nieuwe nummer ‘A Moment’ schreef, dat vandaag om 17.10 uur vanuit de Ziggo Dome naar verschillende radiozenders wordt uitgezonden. Daarmee geeft Dowd meteen zijn visitekaartje af aan het Nederlandse publiek, en laat Kensington weten dat ze nog steeds in die grootste zaal van het land willen thuishoren.
Eloi Youssef zit overigens ook niet stil. Hij gaat samen met Kamerata Zuid Orchestra op tour vanaf 7 maart, naar onder meer Tilburg, Heerlen, Haarlem en Nijmegen.
Een roman over literair tijdschrift Arabesk, dat „alleen nog gelezen is door twee halfblinde bejaarden”, komt terecht op een lijst van de vijf beste Nederlandse boeken in het modetijdschrift Harper’s Bazaar, dat een oplage heeft van 25.000. Het overkwam schrijver Thomas Heerma van Voss met zijn roman Het archief. Harper’s Bazaar, dat naast mode en het koningshuis ook vaste aandacht besteedt aan ‘Cultuur en reizen’, kwam met literaire „juweeltjes”.
Voorafgaand aan de lijst duidtHarper’s Bazaar : „De Nederlandse literatuur wordt niet voor niets bejubeld. Ons kleine kikkerlandje herbergt een aantal grote penmeesters, van bekende namen zoals Jaap Cohen, met 29 boeken, tot opkomende schrijvers als Michal Citroen.” En: „We doken in de beste Nederlandse boeken van 2024. We lazen talloze recensies en bekeken de lijstjes van veertien verschillende kranten. Het resultaat? Vijf juweeltjes die je meteen op je leeslijst wilt zetten.” Het lijstje is dus gebaseerd op besprekingen en jaarlijstjes van anderen.
Toen Heerma van Voss de typering van zijn roman las, herkende hij zijn eigen roman niet. Harper’s Bazaar schrijft: „Het Archief van Thomas Heerma van Voss volgt een jongeman die na de dood van zijn vader een archief vol documenten ontdekt, waarin hij meer leert over het leven van zijn vader. Terwijl hij door de papieren snuffelt, komt hij steeds dichter bij het ontrafelen van geheime kanten van het verleden en begint hij zich af te vragen wat we eigenlijk écht weten over de mensen die we kennen.”
Daar keek Heerma van Voss van op, schrijft hij in het culturele tijdschrift De lage landen. „De vader van mijn hoofdpersoon leeft nog gedurende de roman. Er is geen archief vol documenten waarin de verteller snuffelt. Er zijn geen geheime kanten van het verleden.”
Behalve Het archief van Thomas Heerma van Voss kwam ook Jaap Cohen – die overigens tot nog toe niet 29, maar zes boeken schreef – op de lijst met zijn biografie over filmmaker en presentator Theo van Gogh, De Bolle Gogh. Bij die aanbeveling gaat Harper’s Bazaar los op de naam ‘Van Gogh’. Het blad prijst het boek aan met: „De Bolle Gogh van Jaap Cohen vertelt het verhaal van Joris, een jonge schilder die niet alleen worstelt met zijn kunst, maar ook met zijn gewicht. Hij is een beetje ‘bol’ en dat maakt zijn zoektocht naar succes en liefde niet altijd even makkelijk. Terwijl hij probeert zijn plek te vinden in de kunstwereld, speelt hij met de verwachtingen van anderen en zijn eigen onzekerheden. Zonder twijfel een van de beste Nederlandstalige boeken van 2024.”
Inmiddels heeft Harper’s Bazaar aan de NOS toegegeven dat de teksten bij de boeken inderdaad door kunstmatige intelligentie waren geschreven.
Spookmuziek
Is dit geestig nieuws of is er iets meer aan de hand? Heerma van Voss merkt in zijn stuk over de zaak op dat het zorgelijk is dat een tijdschrift fantasie-tips geeft in een tijd dat Mark Zuckerberg besluit dat factcheckers overbodig zijn. Het lijstje roept ook de vraag op waarom je zo’n lijst überhaupt op deze manier zou willen maken. De suggestie dat je cultureel verantwoorder wordt als je boeken tipt, komt als een boemerang terug wanneer je eigenschappen van de depressieve schilder Vincent van Gogh projecteert op die van de vermoorde opiniemaker Theo van Gogh.
AI of ChatGPT: het is al langer een lastige combinatie bij het duiden van boeken. Neem NBD Biblion, de organisatie die decennialang korte karakteristieken liet schrijven door recensenten van vlees en bloed, zodat bibliotheken op basis daarvan konden beslissen welke boeken ze het beste konden inkopen, ging over op recensies gemaakt door AI. Dat leidde een paar jaar geleden nog tot een karakterisering van Lisa Weeda’s duistere roman Aleksandra als ‘humoristisch en toegankelijk qua toon’, of de inschatting ‘redelijk veel seks’ bij een roman van Ronald Giphart waarin misbruik centraal staat.
Nog steeds geven bibliotheken aan niets te kunnen met de recensies door AI en worstelt NBD Biblion ook met de praktische kant van automatisering: dankzij een nieuw computersysteem is er een achterstand ontstaan in de uitlevering aan bibliotheken. Directeur Nina Nannini is intussen opgestapt, naar eigen zeggen „na acht prachtige jaren”, volgens de literaire nieuwswebsite Tzum „na jaren totale chaos”.
Spookmuzikanten
Ook op streamingdienst Spotify is steeds meer door AI gegeneerde muziek te vinden, sterker nog, het bedrijf wordt er nu van beschuldigd samengewerkt te hebben met ‘spookmuzikanten’, vooral wanneer het gaat om afspeellijsten met achtergrondmuziek. Deze worden flink gepromoot, waardoor echte artiesten van lijstjes verdwijnen.
‘Spotify’s plot against musicians’ luidde de ondertitel van het stuk ‘The Ghosts in the Machine’ dat Liz Pelly schreef in Harper’s Magazine . Het was een hoofdstuk uit haar deze maand verschenen boek Mood Machine: The Rise of Spotify and the Costs of the Perfect Playlist.
Ze legt hierin uit dat de waarde van muziek zo devalueert. Zo ontstaan er namelijk playlists waarbij het alleen maar de bedoeling is om „luisteraars vast te houden, ongeacht of ze nu luisteren en opletten of niet”. Dat „verdraait ons begrip van muziek”, voorspelt ze, en ze ziet de toekomst somber in. „Het is niet moeilijk je voor te stellen”, schrijft ze, „dat de rol van de muzikant steeds kleiner wordt gemaakt, terwijl de muziek die is gemaakt met behulp van generatieve AI-software steeds vanzelfsprekender wordt.”
En wellicht wordt AI ook al ingezet voor boeken. Bij Melania van Melania Trump werd het vermoeden in media breed gedeeld dat het (deels) geschreven is door ChatGPT, maar dat boek is er dan ook alleen maar omdat er geld te verdienen valt met een boek over de vrouw van de komende Amerikaanse president.
De AI-gegenereerde muziek of teksten in een tijdschrift, NBD Biblion, Spotify of ChatGPT gaan wel ten koste van werk waarin mensen hun ziel en zaligheid hebben gestopt. De naam Thomas Heerma van Voss is intussen verdwenen van de site van Harper’s Bazaar, sterker nog, de hele Nederlandse literatuur – die het wat verkoop aangaat toch al zwaar heeft – heeft het nakijken. Op het lijstje ‘Beste boeken van 2024’ staan alleen nog maar vertaalde titels. Toegegeven: de kans dat nu nog een buitenlandse auteur kijkt of de inhoud van de aanbeveling enigszins overeenkomt met het boek zelf is een stuk kleiner geworden. Dat stelt de consument niet gerust, maar Harper’s Bazaar ongetwijfeld wel.
Correctie: in een eerdere versie stond dat Harper’s Bazaar en Harper’s Magazine van hetzelfde concern zijn. Dat is niet zo en weggehaald.
Het hele idee dat de derde maandag van januari de allersomberst-makende dag van het jaar is, oftewel Blue Monday of ‘deprimaandag’ – dit jaar maandag 20 januari – begon als een pseudowetenschappelijk Brits marketinggeintje om reizen naar zonnige bestemmingen aan te prijzen. Er is niet één dag waarop de mens op zijn somberst kan raken, maar Blue Monday is blijven hangen als een dag om wat tegenwicht te bieden aan depressieve gevoelens in het algemeen.
Dat is zeker de bedoeling van de Blauwe Maandag-krant, gemaakt door schrijvers en kunstenaars, die op 20 januari gratis verkrijgbaar is in Amsterdamse bibliotheken en boekwinkels, en als het aan de redactie ligt ook in Utrecht en Kerkrade. „Zou het niet mooi zijn om een tegenhanger te maken van alle ellende die wij dagelijks op ons afgevuurd krijgen?”, bedacht de Amsterdamse illustrator en beeldend kunstenaar Joost Stokhof een paar jaar geleden.
Vier jaar geleden begon hij daarom met Lieneke Hulshof en Bas Koopmans een eens per jaar – op Blue Monday – verschijnende krant de Blauwe Maandag (dBM) die de lezer moet opbeuren, met ‘de poëzie van het alledaagse’, in plaats van dagelijkse krantenkoppen over oorlog en ellende. „Het idee is om de lezer met kunst en poëzie wat hoop te bieden, in de vorm van een grote ouderwetse krant, omdat die ver weg blijft van de digitale media die ons voortdurend bestoken met negatieve berichten”, licht Stokhof desgevraagd toe.
Opkikkertje
„Je kan de krant zelf lezen, maar ook aan iemand schenken van wie je denkt: die kan wel een opkikkertje gebruiken.” Dat werd bij de vorige editie al 7.500 keer gedaan. dBM is gratis, dankzij bijdragen van kunstfondsen, maar de verzendkosten als je de krant aan iemand wil sturen, moet je wel betalen via de website deblauwemaandag.nl.
De Blauwe Maandag bevat dit jaar veertig pagina’s met bijdragen van zangeres Wende, rappers Sticks en Ray Fuego, schrijvers als Marjolijn van Heemstra en Nazmiye Oral, Peter Buwalda en Christiaan Weijts en speciale kleurplaten van beeldende kunstenaars als Iris Kensmil, Erik van Lieshout en Koen Taselaar om wat ‘kleur’ op deze ‘grauwe winterdag’ te brengen.
Het grote openingsstuk is een verslag van een gesprek tussen zangeres Wende met emeritus hoogleraar genderstudies Maaike Meijer, over Wende’s voorstel om van het opbeurende lied ‘Mens durf te leven’ het nieuwe volkslied te maken. Die liedtekst van Dirk Witte uit 1917, ook door Ramses Shaffy gezongen, bevat regels als ‘Het leven is heerlijk, het leven is mooi/ Maar vlieg uit in de lucht en kruip niet in een kooi […] En lap aan je laars hoe een ander het vindt/ Hou een hart vol van warmte en van liefde in je borst/ Maar wees op je vierkante meter een vorst/ Wat je zoekt kan geen ander je geven/ Mens durf te leven.’
Ont-schaving
Volgens Meijer maken we momenteel een tijd van ‘ont-schaving’, in plaats van ‘be-schaving’ door, waarbij de roep om (toxische) sterke mannen groot is. Dat moeten we volgens haar „tegengaan met verbinding. Met liederen, bijvoorbeeld”, aldus Meijer.
Filosoof Stine Jenssen somt een paar van haar favoriete filosofische ‘tegeltjeswijsheden’ op om pessimisme te bestrijden, en Peter Buwalda tipt tien korte verhalen die deze Blue Monday toch nog glans kunnen geven. Net als een echte krant heeft dBM ook een kookrubriek, waarin culinair journalist Joël Broekaert het recept van zijn moeder voor (niet-vegetariërs) opbeurende ‘kibbesoeb’ deelt. De Blauwe Maandag, die maandagochtend 20 januari op het Spui in Amsterdam gratis uitgedeeld wordt met koffie en croissants bij boekhandel Athenaeum, heeft op het omslag een enorm blauw vierkant, in plaats van verontrustend voorpaginanieuws.
