Kennis uit Nederland, impact over de hele wereld

Buitenlandse studenten Kijk niet alleen naar de nadelen van de internationalisering van het hoger onderwijs. Nederlandse kennis en kunde doen er internationaal toe, schrijven en .

Studentencampus Uilenstede in Amstelveen.
Studentencampus Uilenstede in Amstelveen.

Foto Paul van Riel/ANP/Hollandse-Hoogte.

De internationalisering van de Nederlandse universiteiten brengt niet alleen maar nadelen. Helaas voeren die wel de boventoon tijdens de recente debatten over dit onderwerp. Zo wordt de impact van Nederlandse kennis in het buitenland eenvoudigweg overgeslagen. Die is veel groter dan we denken.

Tien jaar geleden schreef toenmalig wetenschapper en columnist Robbert Dijkgraaf, nu minister van Onderwijs (D66), in NRC dat „in deze tijd de grenzen van kennis definitief zijn weggevallen en dat talent vrij [kan] stromen”. Hij voegde daar aan toe: „De grote vraag is: waarheen?” Als minister kan hij hierop inmiddels een antwoord geven. Veel buitenlands talent stroomt naar Nederlandse instellingen voor hoger onderwijs. Zo veel, dat het hier en daar piept en kraakt en de minister zich genoodzaakt ziet grenzen te stellen.

In het debat over buitenlandse studenten in Nederland gaat het nauwelijks over de noodzaak van buitenlands talent voor de Nederlandse arbeidsmarkt, maar vooral over veel problemen. Over verdringing van Nederlandse studenten. Over krapte en misstanden op de woningmarkt. Over het verdwijnen van het Nederlands. Zelfs over arbeidsmarkt en migratie. Steeds met dezelfde conclusie: het mag wel een onsje minder.

Beschikbaarheid van kennis

Wij stellen hier graag een argument tegenover. Veel studenten verlaten na hun studie Nederland en zetten de opgedane kennis in voor de verdere ontwikkeling van hun eigen land, al dan niet door werkzaam te zijn bij de overheid of in het bedrijfsleven. Anderen worden actief in internationale organisaties en werken zo aan een betere wereld. Impact die lastig te meten is, maar die wij in ons werk dagelijks zien.

Als Nederlanders werkzaam met en in multilaterale organisaties dragen we bij aan het terugdringen van honger in de wereld en aan verduurzaming van voedselsystemen. Ontwikkeling en beschikbaarheid van kennis zijn hierbij cruciale randvoorwaarden.

Een transitie naar duurzame en weerbare voedselsystemen betekent dat veel zaken moeten veranderen. Klimaatverandering, wijzigende consumentenvoorkeuren en overheidsbeleid dat zich steeds meer richt op het minimaliseren van de milieu-impact van voedselsystemen, zorgen voor een immense verandering. Gebruikelijke landbouw- en productiemethodes worden vervangen, ook zullen waardeketens en consumptiepatronen wijzigen.

Dit is een kennisintensieve verandering, waarvoor geldt dat de toegang tot en ontwikkeling van deze kennis in veel landen nog onvoldoende is. Nederland, met zijn hoog ontwikkelde landbouw- en voedselsector en daaraan gekoppeld internationaal hoog gewaardeerd onderzoek en onderwijs, levert hier een enorme bijdrage aan. Het oude systeem, van westerse deskundigen die het wel even komen uitleggen, heeft echter om meerdere redenen zijn beste tijd gehad. Goed opgeleide deskundigen afkomstig uit de eigen regio hebben de toekomst.


Lees ook dit opiniestuk: Door overheidsregulering moet het hoger onderwijs terug naar een evenwichtige vorm van internationalisering

De facto ambassadeurs

Daarnaast spelen Nederlandse kennis en kunde een belangrijke rol in de beleidsontwikkeling en -uitvoering van multilaterale organisaties. Niet alleen door formele en informele samenwerkingsverbanden, maar ook door in Nederland opgeleide medewerkers vanuit de gehele wereld. Hierbij merken we op dat deze alumni van Nederlandse universiteiten niet alleen academische kennis meebrengen, maar ook vaak gedeelde Nederlandse waarden en netwerken. Dat is in internationale samenwerking en handel een niet te onderschatten factor en daarmee zeker in het belang van Nederlands internationaal georiënteerde landbouw- en voedselsector.

Op Dijkgraafs vraag waarheen al het vrijkomende talent gaat stromen kunnen we na tien jaar dus voorzichtig een antwoord formuleren. Het talent stroomt, via Nederlandse kennisinstellingen, de wijde wereld in. Op deze manier dragen studenten en alumni van Nederlandse universiteiten en hogescholen, als de facto Nederlandse ambassadeurs, bij aan economische mogelijkheden voor het Nederlandse bedrijfsleven in het buitenland en aan het realiseren van internationale afspraken. Afspraken waarvoor ook Nederland zich inzet en die bijdragen aan het scheppen van een betere wereld.