Door de kabinetsval is ,,onvermijdelijk” dat belangrijke onderwerpen zullen blijven liggen de komende tijd, zegt demissionair premier Dick Schoof in zijn openingsverklaring tijdens het debat op woensdagochtend. Zijn demissionaire kabinet zal ,,bescheiden en terughoudend” optreden, maar hoopt dat de Kamer bereid zal zijn steun te verlenen aan wetten en beleid over belangrijke onderwerpen als veiligheid, steun aan Oekraïne, weerbaarheid, economie, grip op migratie, woningnood en landbouw. Want, zegt Schoof, ,,het leven in Nederland en daarbuiten gaat gewoon verder”.
Eerder heeft Schoof al gezegd dat zijn kabinet weinig voor elkaar heeft kunnen krijgen, door het vroegtijdige vertrek van de PVV uit de coalitie. Woensdag koos hij een enigszins optimistische toon: ,,Ik hoop dat ons werk dienstbaar naar de toekomst zal blijken.”
Schoof komt aan bij het Kamerdebat. Foto Lina Selg / ANP
Deze week maken we in Haagse Zaken de balans op na de val van het kabinet-Schoof. Je hoort van Petra de Koning, Liam van de Ven en Pim van den Dool wat er achter de gesloten deuren van het Catshuis gebeurde, wat de erfenis is van dit kabinet en hoe gretig iedereen al in de campagnestand staat.
Heeft u vragen, suggesties of ideeën over onze journalistiek? Mail dan naar onze redactie via [email protected].
De cannabis die eind vorige maand in colasnoepjes van Haribo is gevonden, is daar niet tijdens de productie in terechtgekomen. Dat meldt de snoepfabrikant aan persbureau ANP na onderzoek naar de herkomst van de besmetting.
„De test omvatte het testen van bewaarde productiemonsters van de mogelijk getroffen partij, de tijdens productie gebruikte grondstoffen, alsmede producten die al op de Nederlandse markt waren”, aldus een woordvoerder van Haribo. „Ook onze interne onderzoeken tonen aan dat er geen onregelmatigheden waren in onze productieprocessen.”
Eind mei trokken ouders van een gezin uit Twente aan de bel bij de politie nadat hun kinderen ziek waren geworden nadat ze Haribo-snoepjes hadden gegeten waar cannabis in bleek te zitten. Het ging om de kilozakken Happy Cola F!ZZ met een houdbaarheidsdatum tot januari 2026.
Hoe de softdrugs wel in de snoepjes terecht zijn gekomen blijft onduidelijk. „We blijven nauw samenwerken met de autoriteiten om te begrijpen of er een andere verklaring zou kunnen zijn voor deze meldingen”, aldus Haribo.
Deze week kwam naar buiten dat een kind een maand in coma had gelegen na het eten van de snoepjes. Meerdere leden uit hetzelfde gezin werden onwel na het eten van de colasnoepjes. Twee kinderen moesten naar het ziekenhuis gebracht worden en een van hen lag korte tijd in coma. Inmiddels gaat het met beide kinderen weer goed.
De meeste Republikeinen weten niet hoe snel zij donderdag hun grote leider moeten steunen. Terwijl Donald Trump en Elon Musk wederzijdse beledigingen, beschuldigingen en dreigementen online slingeren, vallen Congresleden onmiddellijk de president bij. Tesla, SpaceX en X-baas Musk mag dan de belangrijkste geldschieter van hun partij ooit zijn, hun loyaliteit ligt niet bij hem. In de publiekelijke vechtscheiding kiezen de MAGA-kinderen (Make America Great Again) voor papa Trump, niet voor zijn heftige, kortstondige en wispelturige vlam.
Musk gaat „een grens over”, hij gedraagt zich „kinderachtig en belachelijk”, volgens Afgevaardigden. „Daag de president van de Verenigde Staten, Donald Trump, nooit uit”, waarschuwt Huisvoorzitter Mike Johnson. „Hij is de leider van de partij. Hij is de meest invloedrijke politieke figuur van deze generatie en waarschijnlijk van het moderne tijdperk.” Een enkele Senator oppert relatietherapie: „de wereld is een betere plek met de Trump-Musk-bromance volledig intact”. Maar Musk krijgt nauwelijks politieke bijval. Zelfs niet van de Congresleden die net als hij grote bezwaren hebben tegen wat Trumps begrotings- en belastingplan doet met de staatsschuld.
Eén prominente politicus – altijd online, nooit verlegen om een mening, noch bang voor een woordenstrijd – blijft heel lang stil: vicepresident JD Vance. Hij grapt alleen over een „trage nieuwsdag”, zelfs nadat Musk steun heeft uitgesproken voor een afzettingsprocedure tegen Trump die Vance president zou maken. Pas bijna tien uur na de escalatie op sociale media (Musks X en Trumps Truth Social) komt de vicepresident met een steunbetuiging aan zijn baas, zonder Musk of de hysterische ruzie te noemen. „President Trump heeft meer gedaan dan wie dan ook in mijn leven om het vertrouwen te winnen van de beweging die hij leidt. Ik ben trots om naast hem te staan”, schrijft Vance, op X.
Ketamine of ego?
Vance kan onmogelijk anders dan partij kiezen voor Trump. Hij zit nog 3,5 jaar met hem in het Witte Huis. Hij zal zijn ambitie om in 2028 zelf tot president te worden gekozen nooit vervullen als Trump hem niet tot zijn MAGA-opvolger kroont. Maar de traagheid en plichtmatigheid van zijn woorden tonen aan dat Vance hoopt ook multimiljardair Musk te vriend te blijven houden. Net als andere Republikeinen vreest hij dat een permanente breuk met de man die afgelopen november bijna 300 miljoen dollar in hun verkiezingscampagne stak, met X een gigantische megafoon heeft om politici te versterken, en de partij een toekomstvisie biedt naast de nostalgie van Trump.
Het is onduidelijk waarom Musk, nadat hij Washington ongelukkig en onsuccesvol, maar zonder slaande deuren verliet, toch nog om zich heen begint te slaan. Het lukte Musk niet om met zijn pseudo-ministerie voor Overheidsefficiëntie (DOGE) substantieel in de staatsfinanciën te snijden. Sinds zijn succesvolle inzet op Trump vorig jaar, is zijn politieke instinct weinig waard gebleken, zowel in Wisconsin als Duitsland leverde bemoeienis niets op. Zijn bedrijven lijden onder zijn politieke alliantie. Vreest Musk werkelijk voor een Amerikaans faillissement en denkt hij het enige voor Republikeinen cruciale wetsvoorstel tegen te kunnen houden? Heeft zijn ketaminegebruik hem zelfdestructief gemaakt? Of is dit puur het ego van een man die onverwacht zijn zin niet krijgt?
Lees ook
Trump en Musk hebben veel te verliezen aan elkaar
Onzeker is of de twee hun ruzie zullen bijleggen. De president leek vrijdag niet in voor een gesprek met „de man die z’n verstand is verloren”. De rode Tesla die hij kocht tijdens een schaamteloze PR-stunt in de tuin van het Witte Huis, zou hij van de hand willen doen. Maar niets is definitief.
Zeker is dat Trump Musk meer kan aandoen dan andersom. De miljardair kan worden vervolgd voor drugsgebruik, miljarden aan overheidsovereenkomsten voor zijn bedrijven kwijtraken en mogelijk zelfs gedeporteerd worden. Hij heeft meer te verliezen.
Gevaarlijke voorverkiezingen
Voor Trump is de ruzie met Musk niet direct problematisch. De president floreert bij conflict. Een deel van zijn achterban juicht toe hoe hij zich niet door de partijdonateur laat leiden. Senatoren die geneigd zijn tegen zijn ‘One Big, Beautiful belastingplan’ (inclusief geld voor defensie, deportaties en snijden in zorgverzekering voor armen) te stemmen, kunnen dat nu niet meer doen zonder partij te kiezen voor Musk.
Trump hoeft, ondanks zijn gespeculeer over een – ongrondwettelijke – derde termijn, nooit meer een dure verkiezingscampagne te voeren. Voor de meeste partijgenoten blijft elke donatie welkom en verbintenis van ‘techbros’ aan het Republikeinse merk relevant. Sommige Democraten flirten met het idee om Musk weer te omarmen, hij was immers langer progressief dan conservatief.
Dat maakt Musk gevaarlijk voor Republikeinen. Het is niet te bewijzen of hij Trump in november aan winst hielp, of dat de president ook zonder hem Kamala Harris wel verslagen zou hebben. Maar in ‘kleinere’ verkiezingen, zoals de midterms van 2026 en vooral de voorverkiezingen daarvoor, kan Musks geld doorslaggevend zijn. Hij heeft gedreigd tegenkandidaten te financieren van Congresleden die het begrotingstekort doen oplopen. Musk, die als Zuid-Afrikaan van geboorte geen president van de VS kan worden, heeft ook geopperd een derde partij op te richten.
Mochten de Republikeinen in de tussentijdse verkiezingen volgend jaar hun meerderheid in het Huis van Afgevaardigden en misschien zelfs de Senaat verliezen, dan heeft ook Trump een probleem. Hij zal dan in zijn tweede jaar geen wetgeving meer kunnen invoeren en waarschijnlijk opnieuw een impeachment aan zijn broek krijgen. Uiteindelijk hebben de allerrijkste man en de allermachtigste man geen van beide belang bij langdurige en definitieve ruzie.
