Ze zijn er allemaal: de kwajongen, de dandy, de crooner, de plattelandsjongen, allen verenigd in de persoon Justin Timberlake, een van de grootste popzangers van deze eeuw. Op het toneel weet hij deze personages raak te verbeelden, in een twee uur durende show die donderdagavond imponeerde met visuele techniek en muzikaliteit. Al was Timberlake een tijdje uit beeld – zijn vorige album verscheen zes jaar geleden – de huidige ‘come back’-tournee is een succes. Overal uitverkocht, en uitvoeriger dan ooit. In Amsterdam staat hij nu drie avonden in Ziggo Dome, tegen twee in 2018.
De ‘Forget Tomorrow’-tour is een reis door zijn carrière en laat Timberlake zien als eersteklas zanger en flitsende danser. De nummers zijn goed gekozen, de sfeer is feestelijk. Bij al die glamour en uitgelatenheid is het de vraag welk beeld of welke boodschap hij hier wil overbrengen. Het antwoord is waarschijnlijk: succes. Hoewel hij afgelopen juni werd gearresteerd in Long Island (NY) wegens rijden onder invloed, en in die staat zijn rijbewijs voorlopig is ingenomen, is hij in Ziggo Dome nog steeds een ‘wonderkind’, van 43 jaar. Alles draait dan ook om de persoon Timberlake: van de dicht om hem heen krioelende dansers tot de bovenmaatse projecties op de achtergrond, waar Timberlake verschijnt als standbeeld, als dolende ridder, als toffe vriend. De zelfverheerlijking werd enigszins genuanceerd door een sympathieke speech. Hij zag bekende gezichten in de zaal, van eerdere concerten, zei hij: „We zijn samen opgegroeid.” Waarna hij dankte voor de support.
Synchroon feestende menigte
Op het podium stonden elf muzikanten op een rij, waaronder vier schetterende blazers. Er waren dansers die ook zongen en het was mooi dat de muzikanten nu en dan van hun verhoging stapten om mee te dansen. Zo ontstond er een synchroon feestende menigte op de voorgrond.
Er werden opvallend veel nummers gespeeld van het nieuwste album Everything I Thought It Was (2024) waarop Timberlake de scherpe funk en falsetstem uit zijn begintijd weer oppikte. Het broeierige ‘Drown’, met Timberlake ‘verdrinkend’ op de achtergrondprojecties, was een uitschieter. Ook de disco-referenties van ‘My Favorite Drug’ en ‘F**kin’ Up the Disco’, inclusief disco-licht en disco-dansjes, waren aantrekkelijk. De grootste hits bewaarde hij voor het laatst, toen liedjes als ‘Can’t Stop The Feeling’ en ‘Rock Your Body’ een uitbundige vrolijkheid ontketenden.
Eén groot straatfeest
Zo was de sfeer deels West Side Story, deels Saturday Night Fever, en voor een deel ook AI – door de overdaad aan wezenloze badschuimbubbels en kleurexplosies op de enorme schermen. Er werd scherp en soepel gedanst, ook door Timberlake, maar de show leunde iets te veel op podiumtechniek, de creatieve inbreng was minder verrassend. Afgezien van één fantastische vondst. Dat was toen de hele troupe zich verplaatste naar een tweede podium achter in de zaal. Dat deden ze niet door een tunnel maar via afgezette paden dwars door het publiek en ondertussen speelden ze het liedje ‘Play’. Ze zongen, dansten, en speelden bas en trompet, al wandelend. Even veranderde Ziggo Dome in één groot straatfeest, een heuse ‘block party’.
Praten met buitenstaanders is taboe in het criminele milieu. Althans, zo wil het cliché. In weerwil van dit beeld verraden criminelen elkaar niet zelden anoniem bij de politie. En ook weten ze de pers te vinden als publiciteit een doel kan dienen.
In de Amerikaanse misdaadserie The Sopranos wordt het idee dat criminelen niet praten over hun wereld op een ludieke manier op de hak genomen. Hoofdpersoon Tony Soprano, een maffiabaas uit New Jersey, gaat in therapie omdat hij soms flauwvalt vanwege paniekaanvallen.
De serie geeft zo een prikkelende kijk op de psyche van onderwereldfiguren. In Hechte gesprekken, een podcastserie over hechting en relaties tussen ouders en kinderen, doet therapeut Meta Herman de Groot iets soortgelijks.
Het is de auteur van het boek Ik moet toch ook mijn klootzakje kwijt gelukt om Klaas Otto te strikken voor een gesprek. De oprichter van motorclub No Surrender spreekt vrijuit over zijn trauma’s en die van zijn kinderen.
Zelfmoordneigingen
Klaas Otto staat sinds de oprichting van zijn motorclub eind 2012 en zijn associatie met Heineken-ontvoerder Willem Holleeder te boek als een crimineel kopstuk. Het heeft alles te maken met de beeldvorming rond zijn persoon. Al heeft Otto eerder ook toegegeven dat hij daar zelf aan heeft bijgedragen door zijn media-optredens.
„Ik ben geen koorknaap maar ook geen topcrimineel”, zegt Otto in de podcast. „Ik zou betrokken zijn bij liquidaties en mijn advocaten waarschuwden dat de politie me levenslang op wilde sluiten. Dat klopt gewoon niet maar ik heb wel bijna anderhalf jaar in vrijwel totale isolatie gezeten.”
Door die langdurige isolatie en het gebrek aan contact met familie en vrienden, kreeg hij zelfmoordneigingen. „Ik was er klaar mee, met het leven. Het idee dat ik levenslang in de cel moest doorbrengen… Ik wilde dat mijn gezin niet aan doen.”
Otto beschrijft hoe hij bezig was met het meten van lakens om te zien of hij zichzelf kon ophangen, al gebruikt hij dat woord zelf niet. „Gelukkig is het uiteindelijk niet gebeurd maar zo diep zat ik wel. Ik was er klaar mee.”
Als Otto geboeid en met een zak over zijn hoofd wordt afgevoerd, zit zijn zoontje rechtop in zijn bed, omringd door mannen met zware wapens
Gewelddadige arrestatie
De manier waarop Otto is aangehouden heeft ook gevolgen voor een van zijn kinderen. Het kind is zes als de politie met een legervoertuig op een vroege ochtend de voordeur van de woning van Klaas Otto uit de sponning ramt.
Als Otto die ochtend geboeid en met een zak over zijn hoofd wordt afgevoerd, zit zijn zoontje rechtop in zijn bed, omringd door mannen met zware wapens. Het duurt alles bij elkaar nog geen kwartier maar het zoontje van Otto worstelt jaren met een trauma.
„Hij heeft twee jaar bij een psycholoog gelopen”, vertelt Otto aan therapeut Meta Herman de Groot. Haar podcastserie gaat over hechting tussen ouders en kinderen en dit soort incidenten heeft volgens haar grote impact. Net als het feit dat Otto de afgelopen tien jaar lange tijd heeft doorgebracht in detentie.
Hoe haal je de tijd die je niet door hebt kunnen brengen met je kinderen weer in? Meta Herman de Groot adviseert Otto om veel verhalen te vertellen aan zijn kinderen, over vroeger en over de tijd dat hij vastzat: dat helpt om weer te hechten. „Dat moet ik dan maar proberen”, zegt Otto.
Achterkant van de harde aanpak
Strafrechtadvocaat Sanne Schuurman, die Otto jarenlang bij heeft gestaan, vraagt zich in de podcast hardop af waarom er voor kinderen van verdachten en veroordeelde criminelen niet meer aandacht is. „Je kunt wel zeggen dat pa dan maar andere keuzes had moeten maken, maar wat kan een kind daarmee? Ook voor hen zijn de gevolgen van arrestatie en detentie vaak aanzienlijk.”
Zijn twee oudste kinderen hebben volgens Otto last van de beeldvorming rond zijn persoon, ook nu ze volwassen zijn. Bij het vinden van werk of bij het zoeken naar een partner. „Ik begrijp ook wel dat ouders van een meisje zeggen ‘blijf maar weg bij hem’. Ze weten niet wie ik ben en kennen alleen de verhalen uit de media.”
Volgens Otto duikt zijn inmiddels bijna volwassen zoon sinds die gewelddadige arrestatie nog altijd weg als hij een politie-auto ziet. Dat is volgens Schuurman illustratief voor de gevolgen van heftig politie-optreden.
Schuurman: „Wat je best vaak ziet is dat kinderen een hekel krijgen aan de staat. Een van de gevolgen is dat kinderen van gedetineerden op latere leeftijd vaker afwijkend gedrag vertonen en ook vaker in criminaliteit vervallen.”
Advocaat Schuurman meent dat dit de achterkant is van een strafrechtklimaat waarin het alleen nog maar gaat over de harde aanpak van de georganiseerde misdaad. „We zijn vergeten dat mensen die een misdaad begaan ook nog gewoon mensen zijn en kijken alleen maar naar hun criminele gedragingen.”
Praten over zelfdoding kan gratis, anoniem en 24/7 bij de landelijke hulplijn 113 Zelfmoordpreventie. Telefoon: 0800-0113. Of chat op www.113.nl
Slecht nieuws voor zorgeloze konijnen. Down The Rabbit Hole gold altijd als de feeëriekste van alle festivals, een driedaags feest in sprookjesachtige sfeer aan een prachtig, door bossen omringd meer waar je al je zonden van je kon laten afspoelen en tussendoor (minder massaal dan op Lowlands) goede muziek kon ontdekken.
Ook dit jaar viel er bij de stoffige, geel geschroeide Groene Heuvels van Beuningen genoeg te genieten of je nu wilde beuken bij danceveteranen van Underworld, wegzwijmelen bij Portishead-zangeres Beth Gibbons of worden betoverd door avant-gardediva FKA twigs.
Geen muziek? Ook goed! Dan gaan we lekker racen op de skelterbaan, paaldansen in The Croque Madame, kleien (of modderbadderen) op het Idyllische Veldje of uitblazen in de Chill Milll, een ultratrage hangmatzweefmolen. Wat wil je nog meer? Misschien nog even lekker dansen bij het hoofdpodium?
Fout gedacht. Want toen werd het vrijdagnacht en ging het pittoreske sprookjesbos tegen de vlakte. Met een overweldigende bommendeken van beelden en beats versplinterden de Britse houthakkers van Massive Attack alle feestvreugde tot er van Down The Rabbit Hole weinig meer overbleef dan een smeulende krater van narigheid en ellende. Wie was gekomen om de boze buitenwereld even te vergeten, kreeg ’m genadeloos door de strot geduwd.
Flits. Zó zag Gaza eruit voordat het werd verkruimeld. Flits. Een wapenfabriek in Oklahoma waar de bommen van de lopende band rollen. Flits. Weer Gaza, maar nu als rokende puinhoop. Ondertussen liep de teller mee: ziehier het aantal doden, ontheemden, verhongerden, onder vuur genomen hulpverleners, nieuwe illegale nederzettingen, bloeddollars aan westerse steun.
Het optreden van S10 zou in een opblaasbare roze kerk plaatsvinden, dat ging wegens te harde wind niet door. Foto Andreas Terlaak
Konijnen in de modder. Foto Andreas Terlaak
Down the Rabbit Hole is ook: racen op de skelterbaan. Foto Andreas Terlaak
De niet mis te verstane boodschap werd er met een sloophamer ingeramd: we hebben er met zijn allen een teringzooi van gemaakt. Niet alleen de bekende boevenbende Netanyahu, Poetin, Trump en Xi kreeg een afranseling, óók het publiek zelf. Flits! Een Congolees jongetje krijgt op zijn falie omdat hij niet snel genoeg zware zakken kobalt sjouwt. Flits! De wervelende tekst: „WELCOME TO CYBERSPACE!” Flits! Talloze kansloze clickbaitkoppen en tijdslurpende doomscroll-content waarmee ook alle konijntjes op het veld hun tijd verdoen en waarom dat arme ventje dus niet naar school gaat, maar zogenaamd onmisbare metalen moet binnensleuren.
Publiek bevriezen
En wéér was een voorzichtige poging tot meedansen in de kiem gesmoord. Hoe onweerstaanbaar triphophits als ‘Angel’ en ‘Save from Harm’ ook klonken, je voelde de meute ineenkrimpen.
Het publiek bevriezen, dat is weer eens wat anders dan ze ‘Death to the IDF’ te laten scanderen (waarmee punkrappers Bob Vylan vorige week het Britse festival Glastonbury ontregelden). Dat de geest ook in Beuningen uit de fles is, bleek vrijdagmiddag al bij S10 waar een Palestijnse vlag op het podium wapperde, al was die op het laatste momentgeleend van een fan in ruil voor een handtekening.
Meteen daarna tetterde de hyperactieve Amy Taylor van de Australische punkband Amyl and the Sniffers dat alle recente (f)ophef over activistische muzikanten slechts dient als bliksemafleider voor het echte probleem. „Iedereen ziet dat er in Gaza wordt gemoord. Regeringen die ons proberen te censureren kunnen onze lullen zuigen.”
Dat je ook met gebalde vuisten in de lucht de liefde kunt prediken bewees punkicoon Patti Smith (78), die zó warm werd onthaald dat ze het zelf niet kon geloven. Met overslaande stem schreeuwde ze waar het leven volgens haar om draait: „FEEL YOUR FUCKING FREEDOM!” Grijnzend van oor tot oor paradeerde ze voortdurend langs de uiterste rand van het podium om nog eens goed te kijken of er écht zoveel mensen naar haar stonden te kijken. Alsof het haar eerste optreden ooit was, bleef ze zwaaien, buigen, kushandjes uitdelen tot ze uiteindelijk een traantje wegpinkte en zo uitgroeide tot ieders lievelingsoma.
Opa Pop
Opa was er gelukkig ook. Iggy Pop (ook 78) mag dan na een lang leven van zelfdestructie, middelenmisbruik en mislukte stagedives soms ogen als strompelende mummie, als hij met zijn vuisten op zijn ontblote bovenlijf van taai leer roffelt, is het nog steeds menens. Hij blijft de „streetwalking cheetah with a heart full of napalm” en „runaway son of a nuclear A-bomb”, blafte hij tijdens de klassieker ‘Search and Destroy’. Pop blies er overtuigend zijn legendarische Stooges-oeuvre doorheen en werd daarbij zowaar geholpen door – echt waar – soulvolle uithalen van een trombonist en trompettist. Het was even wennen, maar het werkte.
FKA Twigs op Down The Rabbit Hole. Foto Andreas Terlaak
Iggy Pop trad op in ontbloot bovenlijf. Foto Andreas Terlaak
Britse indierockers Wet Leg. Foto Andreas Terlaak
Alleen: prime time op de zaterdagavond gaapten er gaten voor het hoofdpodium, net zoals een uur eerder bij de Britse indierockers Wet Leg. Het lijkt een nieuw festivalfenomeen: na een paar hits taaien toeschouwers af, vanwege te korte spanningsboog of een overdosis fomo. Ook bij veel tenten zag je na de eerste drie nummers een uittocht op gang komen. Hoe onverdiend ook, het overkwam de Engelse neo-grungers Wunderhorse, de bloedlinke Amerikaanse rapper JPEGMafia en de Amsterdamse melancholieke krautrockers van MICH. Al kon dat bij die laatste band ook komen door het verkooppraatje van zanger-bassist Bastiaan Bosma: „We maken heel leuke liedjes over heel vervelende dingen. Deze gaat over zelfmoord, maar dan wél met een knipoog en een glimlach!”
Aan de andere kant: weglopen en ronddwalen kon wel worden beloond. Want voor je het wist belandde je in een achteraftentje waar je oren op hilarische wijze werden uitgeblazen door de Eindhovense meme-grindcore van Zalm, die elektronische blastbeats mixte met uitzinnig gekrijs en legendarisch lompe samples, niveautje New Kids. Maar zelfs Zalm mompelde tussendoor, vervormd door autotune: „Free Palestine! Dat wil ik ook nog even zeggen.”
En toch was ook weer niet alles politiek. Bij de viering van hun twintigjarig bestaan liet De Jeugd van Tegenwoordig zien dat ze letterlijk schijt hebben aan de actualiteit. Tussen alle opblaasbare podiumparafernalia stond namelijk ook een immense paarse buttplug. Een (toen wel) uitpuilend veld vol (toen nog) zorgeloze konijntjes moshte uitzinnig mee. Een uur later begon Massive Attack met bommen gooien.
Bij de acht windmolens die er al staan, langs de N11 tussen Leiden en Alphen aan den Rijn, tikken de wieken op het hoogste punt 125 meter aan. „Maar het zijn kleintjes vergeleken bij wat hier de plannen zijn”, zegt Diana Britting. „Tiphoogte 240 meter is driekwart Eiffeltoren”.
De achtertuin van haar bungalow grenst aan den Rijn. Als er geen hoge bomen zouden staan, kijkt ze aan de voorzijde uit over een ‘voorkeurslocatie’ voor een nog onbekend aantal nieuwe windturbines, waarover de Alphense gemeenteraad zich voor de zomer moet uitspreken.
De raad is al een tijd in meerderheid tegen, maar ging dit jaar akkoord met een voorstel van het college van B&W om de bevolking te peilen over de vraag ‘of en waar’ turbines zijn in te passen. Maar het ‘of’ is stilzwijgend verdwenen en het ‘waar’ is uitgemond in twee locaties die het minst pijn doen omdat ze relatief ver van huizen en natuurgebied liggen.
Ze liggen niet in het deel van het Groene Hart waar het veenweidegebied tot aan de horizon nog steeds weinig verticaals bevat, maar in een polder waar al een weg en een spoorlijn liggen, en in een hoekje van een andere polder naast een bedrijventerrein. Door zelf met locaties te komen houdt Alphen de regie en voorkomt het dat de provincie haar beslismacht gebruikt en eigen, nog onwenselijker locaties doordrukt, herhaalde het college donderdag in een turbulente vergadering met de raad.
Zelf gebieden aanwijzen moet voorkomen dat de provincie bepaalt waar de turbines komen
Diana Britting gelooft dat het altijd al vast stond dat de molens er zouden komen. „Dat participatieproces hadden we net zo goed kunnen overslaan”, zegt ze bitter. Alphen mocht kiezen tussen spruitjes of witlof.
Dat sentiment komt tot uitbarsting als Jeroen Matthijsen (VVD) wethouder Gert van der Ham (D66) verwijt dat hij „niet bestuurt, maar wordt bestuurd door zijn ambtenaren”, die al jaren „op turbines aansturen; de vierde macht in optima forma”. Waarna de halve raad over hem heen valt om het aanvallen van ambtenaren die zich niet kunnen verdedigen. En de voorzitter Matthijsen – pikant genoeg zelf rijksambtenaar – ten slotte het woord ontneemt. Aan de stemverhoudingen in de raad verandert het niets.
Is all politics local politics? Niet als je afging op de vergezichten over kernenergie, de onderzoeken naar gezondheidseffecten en internationale geluidsnormen, en de verkiezingen van 29 oktober die eerst zouden moeten worden afgewacht. Of de suggestie dat de provincie door de gemeentelijke madeliefjesweide banjert. Maar niemand zei dat de gemeenten die nu een fractie van de beloofde terawatturen zullen leveren zelf hun groene ambities hebben ingediend. Noch dat een besluit niet per se ondemocratisch is als je je zin niet krijgt.
De tijd dringt, op 17 juli moet Alphen kiezen. Misschien dat het CDA – dat nu de handen wringt, want het is tegen grote molens maar wil ook „de regie houden” – het voorstel dan aan een meerderheid helpt.