In zijn woonplaats Aerdenhout is journalist en presentator Peter de Bie dinsdag overleden, op zijn 75ste verjaardag. Dat heeft Omroep MAX bekendgemaakt. De Bie was bij bekend als presentator van het radioprogramma TROS Nieuwsshow, dat hij vanaf 1996 presenteerde met Mieke van der Weij. Het programma, dat op zaterdagochtend op NPO Radio 1 te horen was, ging de afgelopen jaren verder bij Omroep MAX onder de naam Nieuwsweekend.
De Bie was al lang ziek: in 2022 nam hij definitief afscheid vanwege problemen met zijn gezondheid. Volgens de omroep was zijn lichaam „op”. De Bie leed aan hartfalen en had andere gezondheidsklachten. „Als m’n lijf ’t nog zou doen, had ik nog wel even door gewild”, staat in het persbericht van de omroep. Zijn vrouw, presentatrice Dieuwertje Blok, overleed in maart op 67-jarige leeftijd aan kanker.
Volgens Jan Slagter, directeur van Omroep MAX, is De Bie van grote waarde geweest voor de Nederlandse radio en televisie. „Met het overlijden van Peter moeten we tot mijn grote verdriet weer een publieke omroep-icoon missen”, zegt hij. De omroepcarrière van De Bie begon in 1977.
Oud-collega Van der Weij zegt in hetzelfde persbericht: „Hij had humor en was totaal onverschrokken in dat hiërarchische Hilversum. Peter was na 25 jaar een soort echtgenoot die je gelukkig niet de hele dag om je heen had, ik had hem voor geen goud willen missen”.
Van der Weij en Martijn van Dijk, eindredacteur van Nieuwsweekend, staan donderdagmiddag stil bij het overlijden van Bie in het tv-programma Tijd voor MAX op NPO1.
De leden van GroenLinks en de Partij van de Arbeid kunnen vervroegd kiezen of zij hun partijen willen samenvoegen. Het online referendum opent deze donderdagmiddag, leden kunnen stemmen tot eind volgende week. Dat maakten de partijbesturen donderdag bekend. De leden beslissen dan ook direct of ze met één lijst de verkiezingen in willen.
Het oorspronkelijke plan van de besturen was dat de leden zich pas zouden uitspreken over een mogelijke fusie op het gezamenlijke congres aanstaande 21 juni. De versnelling wordt ingezet vanwege de val van kabinet-Schoof dinsdag, en de verkiezingen die waarschijnlijk eind oktober gehouden zullen worden. GroenLinks en de Partij van de Arbeid willen „duidelijkheid” creëren richting hun kiezers en zo snel mogelijk „samen klaar” staan voor deze „belangrijke verkiezingen”, aldus de partijen.
De vervroegde stemming betekent niet dat de partijen daadwerkelijk sneller samengaan, schrijven de partijbesturen. Ook de naam wordt niet sneller aangepast. De planning is nog altijd dat pas in de zomer van volgend jaar de partijen daadwerkelijk samengevoegd worden.
‘Voors en tegens overwogen’
Het overgrote gedeelte van de kiezers en leden van beide partijen is voor de fusie, maar een groep PvdA’ers onder leiding van oud-partijleider Ad Melkert spreekt zich fel uit tegen het samengaan. Deze groep, RoodVooruit genaamd, vindt dat de fusie onnodig is en onzorgvuldig wordt uitgevoerd.
De partijbesturen zeggen alle begrip te hebben als leden zich overvallen voelen door de vervroeging. Ze hebben, zo schrijven ze, „de voors en tegens gewogen” en zijn na overleg met de presidia en referendumcommissie toch tot deze beslissing gekomen. Op 7 juni komt RoodVooruit bij elkaar in Utrecht en op 8 juni vindt een online ledengesprek van GroenLinks en PvdA plaats over dit besluit. Donderdag 12 juni sluit het referendum en wordt een uitkomst verwacht.
Hongarije overtreedt de EU-wetgeving met een lhbti-wet uit 2021, die ‘homopropaganda’ verbiedt voor minderjarigen. Dat schrijft de advocaat-generaal van het Europees Hof van Justitie donderdag in een advies aan het Hof.
Het advies van de advocaat-generaal is niet bindend, maar vaak wel leidend. De definitieve uitspraak van het Europees Hof wordt in het najaar verwacht. Als het Hof het advies volgt kan Hongarije een flinke boete krijgen en worden gedwongen om de wet terug te draaien.
De Hongaarse wet verbiedt de blootstelling van jongeren onder de achttien aan materiaal dat „homoseksualiteit, afwijking van de genderidentiteit of geslachtsverandering aanmoedigt”. Daarmee zegt Hongarije kinderen te willen beschermen tegen pedofilie.
Dat vermeende verband tussen homoseksualiteit en pedofilie leidde tot een storm van kritiek op de Hongaarse premier Viktor Orbán. Zeventien EU-regeringsleiders veroordeelden de wet. Toenmalig premier Mark Rutte verbond vergaande conclusies aan de wet en de positie van Hongarije binnen de Europese Unie: „Of ze zijn lid van de EU en de waardengemeenschap die daarbij hoort. Of ze gaan eruit.”
In de praktijk kregen boekhandels hoge boetes als ze bepaalde boeken niet in een gesloten verpakking verkochten. Ook leidde het tot censuur van films, reclames, exposities en voorlichtingscampagnes. Zo was in 2023 een World Press Photo-tentoonstelling in Boedapest, waar vijf foto’s van oudere drag queens uit de Filippijnen waren tentoongesteld, verboden terrein voor minderjarigen.
Rechten van minderheden
De Europese Commissie spande de zaak tegen Hongarije aan. Voor deze zaak beroept de Commissie zich op artikel 2 van het Verdrag van de Europese Unie – waarin lidstaten beloven dat ze de rechten van minderheden beschermen. Volgens de Commissie discrimineert Hongarije lhbti-personen met deze wet.
Daarin geeft de advocaat-generaal de Commissie op alle punten gelijk. Hongarije „is aanzienlijk afgeweken van het model van een constitutionele democratie”, oordeelde advocaat-generaal Tamara Capeta van het Hof. De regels van Boedapest „zijn gebaseerd op een waardeoordeel dat een homoseksueel en niet-cisgender leven niet dezelfde waarde of status heeft als een heteroseksueel en cisgender leven”, aldus het advies.
Dat de Commissie zich voor deze zaak beroept op artikel 2 van het EU-verdrag is voor juristen een spannende stap. Dat artikel gaat over de twaalf fundamentele beginselen van de EU, waaronder non-discriminatie. Vaak worden andere wetsartikelen gebruikt die juridisch makkelijker te interpreteren zijn. De uitspraak van het Hof zal aangeven hoe ver de autonomie van een lidstaat reikt in verhouding tot de naleving van de Europese waarden. Dat kan grote gevolgen hebben voor andere zaken in de toekomst.
Budapest Pride
Momenteel ligt Hongarije alweer op ramkoers met Brussel vanwege een andere lhbti-wet die in maart werd ingevoerd. Daarin krijgen de autoriteiten de bevoegdheid om Pride-evenementen te verbieden en gezichtsherkenningssoftware te gebruiken om deelnemers te identificeren – en later te arresteren. Eind deze maand vindt de Budapest Pride March plaats, die de politie deze week officieel verboden heeft. De verwachting is dat honderden politici uit Europa, diplomaten en activisten alsnog zullen komen opdagen.
Orbán voert al jarenlang een anti-lhbti-politiek. Volgens critici probeert hij daarmee de aandacht af te leiden van interne problemen – zoals de hoge inflatie en de slechte staat van het onderwijs en de zorg. Momenteel zakt Orbáns partij Fidesz in de peilingen. Zijn partij kan voor het eerst in jaren de parlementsverkiezingen van volgend jaar gaan verliezen.
Lees ook
Lhbti’ers in Hongarije overwegen land te verlaten: ‘Ik ben echt doodsbang’
Zo’n 25 beroeps-, branche-, en cliëntverenigingen hebben donderdag een zorgmanifest ondertekend tijdens een congres in Amersfoort, om een cultuurverandering in de sector „aan te jagen”. Na de horecasector komt in de zorg seksueel grensoverschrijdend gedrag het meest voor. Mariëtte Hamer, de regeringscommissaris seksueel grensoverschrijdend gedrag en seksueel geweld, presenteerde het manifest.
De ondertekenaars erkennen dat grensoverschrijdend gedrag in de zorg een „urgent probleem” is. Als voorbeeld noemen de opstellers van het manifest „seksueel getinte opmerkingen” en „gebaren of aanrakingen, die de ontvanger als grensoverschrijdend ervaart”. Problemen doen zich voor als een zorgverlener bijvoorbeeld gevoelens ontwikkelt voor een patiënt, of andersom. Ook wordt aangekaart dat zorgverleners tijdens hun opleiding niet voldoende krijgen aangeleerd om grenzen aan te geven.
Vorig jaar ontving de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ) 330 meldingen van seksueel grensoverschrijdend gedrag van zorgverleners richting patiënten en cliënten. In 84 procent van de situaties werden patiënten „onder het mom van medische handelingen” ongewenst aangeraakt, seksueel benaderd of zelfs verkracht. In andere situaties moesten zorgbehoevenden zich onnodig uitkleden.
Lees ook
Het werk in de zorg is al snel intiem
Afhankelijkheid
„Patiënten en cliënten zijn misschien wel op hun kwetsbaarst als ze zorg nodig hebben. Ze zijn afhankelijk van hun zorgverlener”, schrijven de samenstellers van het manifest. Dergelijke gedragingen kunnen leiden tot (vaak blijvende) persoonlijke schade en daarnaast ziekteverzuim, juridische procedures, hoge kosten en imagoschade voor de zorgaanbieder. Verder vinden zij dat mensen die melding maken van grensoverschrijdend gedrag niet mogen worden benadeeld.
De zorgsector wil voorkomen dat het vertrouwen in zorgverleners daalt, dat talenten de sector verlaten en de arbeidsvreugde van artsen en verplegers afneemt in een sector waar personeelstekorten een groot probleem zijn.
De samenstellers van het manifest pleiten voor een „open en transparante cultuur waarin we menselijke gevoelens bespreekbaar maken en ongewenste, schadelijke of ongepaste seksuele gedragingen niet tolereren”.
