De Italiaanse premier Giorgia Meloni en haar ministers reageerden vrijdag verbolgen op de beslissing van een rechtbank in Rome, die oordeelde dat de eerste groep migranten in de nieuwe centra in Albanië daar niet mocht worden vastgehouden. Het ging om twaalf mannen uit Egypte en Bangladesh, die in de door Italië beheerde centra in Albanië een versnelde asielprocedure zouden krijgen. Zo’n snelprocedure kan alleen gebruikt worden bij mensen uit veilige landen.
Maar volgens de rechtbank kwamen de twaalf niet uit een veilig land. De rechter in Rome baseerde zich op een arrest van het Europees Hof van Justitie, dat op 4 oktober oordeelde dat landen pas als ‘veilig’ gelden als geen enkele categorie mensen er wordt gediscrimineerd. De twaalf mochten niet worden vastgehouden in Albanië, maar hen vrijlaten in Albanië was ook geen optie. In het kader van het migratieakkoord tussen Italië en Albanië blijft Rome verantwoordelijk voor wie het naar Albanië overbrengt.
Lees ook
Eerste groep migranten mag niet in Albanië blijven, oordeelt Italiaanse rechtbank
Dat de twaalf alsnog naar Italië moesten, leidde tot woede bij de Italiaanse regering. Die wil de Albanië-deal juist voorstellen als een voorbeeld voor de rest van de EU. Het Italiaanse ministerie van Binnenlandse Zaken gaat tegen het vonnis van de rechtbank in hoger beroep.
Op zoek naar tegenzet
Tijdens het weekend ging de Italiaanse regering koortsachtig op zoek naar een tegenzet, en werd een geactualiseerde lijst van negentien veilige landen opgesteld. Dat zijn er drie minder dan op een vorige lijst, waarvan Kameroen, Nigeria en Colombia nu zijn geschrapt, omdat die landen niet in hun geheel veilig zijn.
Belangrijker is echter dat de regering de lijst in een wetsdecreet heeft gegoten. „Nu de lijst met de veilige landen in een wet is opgenomen, moeten rechters dit wel toepassen”, zei minister van Justitie Carlo Nordio. Ook zei hij dat de rechtbank in Rome het arrest van het Europees Hof van Justitie wellicht „niet goed begrepen had”.
Nu de lijst met de veilige landen in een wet is opgenomen, moeten rechters dit wel toepassen
Een lijst van veilige landen is niet zaligmakend. Heel wat Europese landen hebben er geen, en ook op Europees niveau bestaat deze niet, maar wordt er wel aan gewerkt. Elke asielaanvraag wordt sowieso afzonderlijk behandeld. Ook wie uit een veilig land komt, kan dus alsnog bescherming krijgen.
Het enige belang van deze kwalificatie is dat de migrant uit een ‘veilig land’ van oorsprong in een versnelde asielprocedure kan worden gestopt, en voor een korte periode kan worden vastgehouden. Deze kwalificatie vormt de basis voor de migratiedeal tussen Italië en Albanië. Of Nordio het bij het rechte eind heeft, en Italiaanse rechters zich nu aan dit decreet zullen houden, valt overigens te betwijfelen. De Europese wetgeving en het recente arrest van het Europees Hof van Justitie wegen zwaarder dan een nieuw Italiaans decreet. Wordt ongetwijfeld vervolgd, zodra Italië een volgende groep migranten naar Albanië brengt.
Lees ook
In de migratiediscussie staat bijna geen taboe meer overeind, blijkt bij EU-top
