Met de nodige nervositeit wacht Israël af waar en hoe Iran wraak zal nemen voor de drieste aanval van afgelopen maandag op de Iraanse diplomatieke missie in de Syrische hoofdstad Damascus. Met het oog op eventuele tegenacties heeft Israël deze donderdag alle verloven voor de leden van gevechtseenheden ingetrokken.
„Het Israëlische leger is in oorlog en de kwestie van de inzet van troepen wordt voortdurend opnieuw bekeken naar gelang de situatie”, luidde de summiere toelichting van de Israëlische legerleiding. Met name de Israëlische luchtafweer is versterkt. Hiertoe zijn extra reservisten opgeroepen. Sommige analisten houden er rekening mee dat Iran deze vrijdag, de laatste vrijdag voor het einde van de ramadan en tevens de Quds(Jeruzalem)-dag voor moslims, zou proberen toe te slaan. Met deze Quds-dag onderstreept vooral Iran vanouds zijn solidariteit met de Palestijnen.
Ook de Verenigde Staten hebben laten weten dat ze rekening houden met Iraanse vergeldingsacties, al informeerden de Amerikanen Teheran meteen na de aanval dat ook zij vooraf niet op de hoogte waren geweest van de actie in Damascus. Iran lijkt echter weinig waarde te hechten aan zulke verklaringen. „Amerika moet verantwoordelijk worden gehouden”, verklaarde Hossein Amirabdollahian, de Iraanse minister van Buitenlandse Zaken dinsdag.
Twee generaals gedood
Bij de aanslag op het Iraanse ambassadecomplex in Damascus kwamen twee generaals van de Iraanse Revolutionaire Garde en vijf officieren om het leven. Hoewel Israël – zoals gebruikelijk – niet heeft toegegeven achter de aanval te zitten, twijfelt feitelijk niemand eraan dat dit zo is.
De actie van maandag ging duidelijk een stap verder dan eerdere aanvallen. Niet alleen werd daarbij de volgens internationaal recht onschendbare diplomatieke vertegenwoordiging geraakt, ook werden Mohammed-Reza Zahedi, commandant van de Quds-eenheden in Syrië en Libanon, en diens plaatsvervanger getroffen. Zahedi gold als een belangrijke liaison tussen de Iraanse leiders en Hezbollah. Niet sinds de liquidatie van Quds-chef Qasem Soleimani door de VS in 2020 hebben de Iraniërs zo’n hoge militair verloren.
Sinds het uitbreken van de Gaza-oorlog tussen Hamas en Israël op 7 oktober vorig jaar heeft Israël de ene na de andere gewapende actie uitgevoerd tegen Iraanse doelen in Syrië. Dat gebeurde zo frequent dat de leidinggevende rangen van de Revolutionaire Garde in Iran inmiddels aardig zijn uitgedund. Iran besefte daarom dat het ditmaal niet ontkwam aan een stevig antwoord, als het serieus genomen wilde blijven. Daarom beloofden zowel president Ebrahim Raisi als Irans opperste leider, Ali Khamenei, de afgelopen dagen wraak.
‘Kleine Satan’ en ‘Grote Satan’
Toch klinkt dit eenvoudiger dan het is. Weliswaar maakt Iran het ‘de Kleine Satan’ (Israël) en ‘de Grote Satan’ (de VS) graag zo moeilijk mogelijk, Teheran vermijdt liever een directe oorlog met Israël, dat waarschijnlijk gesteund zou worden door de VS. Het is niet Irans bedoeling om het hele Midden-Oosten in vuur en vlam te zetten.
Tot dusverre bediende Iran zich voor zijn acties tegen Israël vooral van de zogenoemde ‘As van Verzet’, een los samenwerkingsverband van Iran met sjiitische milities in diverse landen in het Midden-Oosten. De belangrijkste hiervan is het Libanese Hezbollah, dat het noorden van Israël sinds 7 oktober regelmatig met raketten heeft bestookt. Maar ook de Jemenitische Houthi’s zijn van belang. Zij hebben het scheepvaartverkeer door de Rode Zee de laatste maanden deels lamgelegd.
Het is denkbaar dat Iran er opnieuw voor kiest Israël aan te vallen via bijvoorbeeld Hezbollah, dat zelf de laatste maanden ook flink te lijden heeft gehad onder Israëlische beschietingen en bombardementen. Maar net zo goed is denkbaar dat Iran zelf ditmaal de vergelding uitvoert. In welke vorm is lastig te zeggen. Direct op doelen binnen Israël zelf? Op een ambassade van Israël ergens in het buitenland? Of toch op een Amerikaans doelwit? Niet alleen Israël, ook de rest van de wereld wacht in spanning af.
Lees ook
De Gaza-oorlog zet het hele Midden-Oosten op scherp
