Met het gewelddadige optreden van Israël in Gaza, waarbij intussen ruim 55.000 Palestijnen zijn gedood, schendt Israël de voorwaarden van het handelsverdrag dat het land met de Europese Unie heeft gesloten. Dat zou de conclusie zijn van een uitgelekt onderzoek van EU-buitenlandchef Kaja Kallas, schrijven de Volkskrant en Politico vrijdag. Een Brusselse bron bevestigt tegenover NRC dat in de tekst van het onderzoek staat dat er „indicaties zijn dat Israël de mensenrechtenbepalingen zou schenden”.
„Op basis van de beoordelingen van onafhankelijke internationale instellingen zijn er aanwijzingen dat Israël zijn mensenrechtenverplichtingen onder artikel 2 van de associatieovereenkomst tussen de EU en Israël schendt”, citeert Politico uit het rapport. Dat artikel stelt dat Israël respect moet hebben „voor de mensenrechten en democratische principes”.
Het onderzoek werd vorige maand door de Nederlandse demissionaire buitenlandminister Caspar Veldkamp (NSC) aangevraagd, met steun van Europese collega’s. Als de voorwaarden van het verdrag niet worden nageleefd, kan de EU het hele handelsverdrag opschorten. Daar moeten alle lidstaten het mee eens zijn, de kans daarop is klein. Voor het buiten werking stellen van afzonderlijke delen van het akkoord volstaat een meerderheid van lidstaten.
Op woensdag zei Kallas dat „Israël het recht heeft op zelfverdediging”, maar ze veroordeelde „wat we in de praktijk van Israël zien”. Ook voegde ze toe dat Israël „decennia aan humanitaire principes ondermijnt” door voedsel en medicijnen voor Palestijnen in Gaza te blokkeren en VN-hulp te omzeilen. Hoewel de EU het Israëlische geweld in Gaza meermaals heeft veroordeeld, heeft het tot op heden nog geen concrete maatregelen tegen Israël genomen. Wel gelden er bijvoorbeeld sancties tegen Israëlische kolonisten op de bezette Westelijke Jordaanoever. Ook roepen meerdere EU-landen op tot onderzoek naar sancties tegen enkele extreemrechtse Israëlische ministers.
Eventuele sancties
Alhoewel het rapport volgens de Volkskrant en Politico geen aanbevelingen bevat, openen de conclusies wel de deur om strafmaatregelen aan Israël op te leggen. Dit zouden zowel politieke als economische maatregelen kunnen betreffen, zoals het opleggen van sancties of het stopzetten van een politieke dialoog.
„We hopen dat Kallas op basis van dit rapport met een voorstel komt om iets te doen”, zei een EU-diplomaat op anonieme basis tegen Politico. „De vraag is hoeveel lidstaten bereid zullen zijn om niets te doen en door te gaan met de orde van de dag. Die lidstaten zullen hun inactiviteit moeten rechtvaardigen”, aldus de diplomaat.
Maandag bespreken de ministers van Buitenlandse Zaken het rapport tijdens hun maandelijkse vergadering in Brussel. Kallas wil, volgens de Volkskrant, dat alle ministers zich maandag uitspreken. Een besluit over enige strafmaatregelen komt op z’n vroegst pas bij de volgende vergadering van deze groep ministers. Die staat in juli gepland.
Lees ook
Europa biedt Israël handelsvoordelen op de Europese markt. Welke gevolgen zou (gedeeltelijke) opschorting daarvan hebben voor Israël?
Liveblog
Crisis in het Midden-Oosten
‘Israël overtreedt handelsverdrag door schenden mensenrechten in Gaza, stelt uitgelekt EU-rapport’
