Paulien van der Geest – expert keurmerken bij voorlichtingsorganisatie Milieu Centraal – stond eerder deze week voor het chocoladeschap van de supermarkt. Ze zag „heel veel logootjes” op de verschillende repen. „Het ene heet dan ‘Sustainable cacao’. Het andere ‘Sustainable sourced cacao’. Weer ergens anders: ‘Cacoa Life’. Er is geen touw aan vast te knopen.”
Een derde van de consumenten zegt erkende duurzaamheidskeurmerken niet te kunnen onderscheiden van neplogo’s of valse claims. Dat blijkt uit onderzoek onder duizend mensen in opdracht van Milieu Centraal. In het onderzoek gaf 43 procent van de consumenten aan voorstander te zijn van een verbod op misleidende logo’s of nepkeurmerken.
In opdracht van de voorlichtingsorganisatie keek onderzoeksbureau Motivaction naar keurmerken op verzorgingsproducten zoals shampoo, schoonmaakmiddelen en papier. Deelnemers kregen logo’s te zien van bestaande keurmerken en één niet bestaand keurmerk (een rondje met „ECO”, in een omhoogkrullend groen blaadje). Opvallend is dat een kwart van de Nederlanders het niet-bestaande logo denkt te kennen.
Beperkt vervuilend
Niet-erkende keurmerken zijn vaak niet meer dan een bedrijfslogo, waarin bedrijven over hun goede bedoelingen vertellen. Er zit bijvoorbeeld geen officieel eisenpakket aan vast, of het wordt niet extern gecontroleerd. Van der Geest ziet een wildgroei aan logo’s, en vindt dat „heel kwalijk”. „Bedrijven die zich heel hard inspannen om een echt keurmerk te krijgen, zoals het EU Ecolabel, vallen zo niet meer op. Consumenten worden in de war gebracht door andere merken die iets met een groen blaadje op hun product zetten, een rondje, of een plaatje van een blij dier. Consumenten worden daar onzeker van.”
Het EU Ecolabel is bijvoorbeeld te vinden op schoonmaakproducten en verzorgingsproducten. Het geeft aan dat er weinig schadelijke stoffen in een product zitten, geen microplastics en dat ze beperkt de natuur vervuilen.” In het onderzoek herkende slechts 45 procent het EU Ecolabel, terwijl dit het officiële Europese milieukeurmerk is.
Een ander keurmerk op veel schoonmaakproducten is het Cleanright Charter Companylogo (blauw rondje met een vogel, dolfijn en boom). „Dit zegt niet zoveel”, aldus Van der Geest. „Het is afkomstig van de schoonmaakbranche zelf. Het zegt dat bedrijven een duurzaamheidsplan hebben, maar de precieze invulling is voor elke fabrikant anders.”
Op de website keurmerkenwijzer.nl van Milieu Centraal kunnen mensen zien wat een logo echt voorstelt. Logo’s die ertoe doen, volgens Van der Geest, zijn bijvoorbeeld Fairtrade (dat gaat over de positie van kleine boeren en arbeiders in ontwikkelingslanden). En Rainforest Alliance (over natuurbehoud).
Logo’s waar ze minder van onder de indruk is, zijn bijvoorbeeld Cocoa Life (groen rondje met een soort bloem erin). Dat is afkomstig van het moederbedrijf van Milka en Toblerone. En Ethical Tea Partnerschip (een groen blaadje met een hand erin), van een samenwerkingsverband tussen theebedrijven. Bij deze logo’s heeft Milieu Centraal geen duidelijk eisenpakket kunnen vinden waar de merken aan moeten voldoen.
