Iran jaagt in Europa op Israëlische doelwitten en tegenstanders: ‘Ik wist dat ze iemand gingen sturen’, zegt de dissident uit Haarlem

De 34-jarige Abdelkrim S. stapt op maandag 15 april van dit jaar in Marseille op de hogesnelheidstrein naar Duitsland. Zijn eindbestemming is München. De Franse drugscrimineel, die vijf jaar vastzat voor betrokkenheid bij een dubbele moord op concurrerende drugshandelaren in Marseille, heeft geen idee dat hij in München door Duitse inlichtingenmedewerkers op de voet wordt gevolgd. Die noteren dat Abdelkrim dinsdagochtend vanuit zijn hotel een taxi pakt naar een trendy buurt ten oosten van de Isar-rivier. Daar blijkt Abdelkrim bijzonder geïnteresseerd in een straat waar joodse ondernemers, die nauwe banden met Israël onderhouden, een bedrijf hebben. Abdelkrim, opgeschoren haar en een klein zwart staartje, legt het pand en de toegang daartoe minutieus vast met zijn smartphone.

Wanneer hij weer thuis is in Frankrijk, stuurt Abdelkrim een voicememo naar een voor de Franse justitie onbekende contactpersoon. „Ik heb het bedrijf bekeken en er waren mensen binnen, maar die persoon was er niet. Zij was er niet. Deze moet ik laten vallen. Er zijn er genoeg in Frankrijk, genoeg, genoeg, genoeg”, zo staat te lezen in een samenvatting die de Franse inlichtingendienst DGSI naar het nationale parket voor antiterrorisme heeft gestuurd. Volgens de Franse onderzoekers verwijst Abdelkrim met dat „genoeg, genoeg” naar andere joodse doelwitten.

Ruim twee weken later worden Abdelkrim S. en zijn echtgenote gearresteerd. De DGSI denkt dat Abdelkrim, geholpen door zijn echtgenote, in opdracht handelde van Iran. Hij zou de uitvoerder zijn binnen een grotere Iraanse cel die aanslagen pleegde op joodse en Israëlische doelwitten in Europa. Het staat in documenten van de Franse inlichtingendienst die in bezit kwamen van Mediapart. Deze Franse nieuwssite heeft ze gedeeld met journalistiek onderzoekscollectief EIC, waar NRC onderdeel van is. De gelekte documenten geven voor het eerst een inkijk in zo’n cel, vanwaaruit ook een lijntje naar Nederland liep.

Brandstichtingen

Het echtpaar S. wordt ‘terroristische criminele vereniging’ ten laste gelegd. Tot een aanslag in München is het niet gekomen. Ook niet in Parijs, waar medewerkers van een Israëlisch beveiligingsbedrijf – die volgens de documenten ook doelwit waren – tijdig werden gewaarschuwd.

Maar sommige plannen werden wel uitgevoerd. Abdelkrim wordt ook verdacht van vier brandstichtingen bij bedrijven van Israëlische eigenaren in het zuiden van Frankrijk. Op 28 december vorig jaar brak er brand uit bij een waterfilteringsbedrijf in Châteaurenard. Drie dagen later was het raak bij een truckwasbedrijf in Perpignan. Op 2 januari was er brand bij een irrigatiebedrijf in Lespinasse en een dag later bij een softwarebedrijf in Oytier-Saint-Oblas. Er vielen geen slachtoffers, maar de schade was groot. In een reactie laat de advocaat van Abdelkrim S. weten dat zijn cliënt niet wist wat de „doelstellingen” van het plot waren en dat hij geen haat koestert jegens de joodse gemeenschap. „De ernst van de betrokkenheid van de heer S. is oneindig veel minder vergeleken met de rollen van de belangrijkste actoren”, aldus de advocaat.

Nederland is in Haarlem net ontsnapt aan een derde Iraanse liquidatie op Nederlandse bodem. Je kan rustig stellen dat er Iraanse lijnen naar Nederlandse criminelen lopen

Volgens de Franse inlichtingendienst werd de Iraanse terreurcel aangestuurd door Umit B. Een Franse beroepscrimineel die opereert vanuit Iran. In de samenvatting van de DGSI staat dat Umit B. gebruikmaakte van drie Iraanse telefoonnummers en één Nederlands 06-nummer. Journalisten van EIC hebben deze nummers gebeld, maar kregen Umit B. niet aan de lijn voor wederhoor.

Het Duitse blad Focus schreef eind april al dat de Nederlandse autoriteiten door de Israëlische geheime dienst Mossad waren gewaarschuwd voor de dreiging van een Iraanse cel. De publicatie van het Focus-artikel was aanleiding voor de Franse justitie om Abdelkrim S., die in het artikel werd genoemd, direct te arresteren. Uit vrees dat hij op de vlucht zou slaan.

Inlichtingendienst AIVD wil niet bevestigen dat Nederland door de Mossad is gewaarschuwd. De dienst wil ook niet reageren op het Nederlandse 06-nummer van Umit B.

Vluchtscooter

Bij een andere recente aanslag, met als vermoedelijke opdrachtgever het Iraanse regime, lopen meerdere lijnen naar Nederland. In november vorig jaar werd de Spaanse politicus Alejo Vidal-Quadras in Madrid door zijn hoofd geschoten. Hij overleefde de aanslag en wees direct naar het Iraanse regime. Met geld van de Iraanse oppositie richtte hij in 2013 de Spaanse radicaal-rechtse en pro-Israëlische politieke partij Vox op. Ook is hij lid van de Iran-kritische lobbygroep Europese vrienden van Israël.

(Pogingen tot) aanslagen in Europa
met mogelijke Iraanse betrokkenheid

Spaanse opsporingsambtenaren vonden al snel uit dat de verbrande vluchtscooter, die na de aanslag op Vidal-Quadras in de buurt van Madrid werd teruggevonden, toebehoorde aan de Tunesiër Mehrez A. Deze Mehrez groeide op in Frankrijk en werd daar gezocht vanwege een mogelijke rol in een moordzaak. Toen dezelfde Mehrez afgelopen juni in Haarlem werd gearresteerd bij de woning van de Iraanse activist Siamak Tahmasbi, met een vuurwapen op zak, werd de betrokkenheid van Iran bij beide zaken direct uiterst waarschijnlijk.

Voor zijn tienduizenden volgers op sociale media levert activist Tahmasbi felle kritiek op het Iraanse regime. „Het zijn barbaren”, zegt Tahmasbi over de machthebbers in Teheran. Onder bescherming van de politie reist hij momenteel van safehouse naar safehouse. Telefonisch wil hij wel toelichten dat hij de laatste weken in Haarlem nauwelijks een oog dichtdeed, omdat hij een aanslag op zijn leven verwachtte.

„Ik wist dat ze iemand gingen sturen. Ze hadden eerder mijn neef in Iran al gearresteerd. Via hem hoorde ik daarna dat ik moest stoppen met mijn activisme, omdat ze me anders zouden vermoorden. Ook via sociale media kwamen veel dreigementen binnen”, zegt Tahmasbi.

„Na een eerdere inbraak in mei lag ik iedere nacht naar de camerabeelden van mijn voordeur te kijken. Toen op 6 juni eindelijk twee mannen verschenen, heb ik direct de alarmknop ingedrukt waarmee ik in contact stond met de politie”, zegt hij. Binnen enkele minuten wisten agenten in de buurt van Tahmasbi’s woning twee mannen te arresteren, onder wie Mehrez A. De andere man is een 27-jarige Colombiaan, zo maakte het OM bekend.

In verband met de zaak is intussen ook een 27-jarige vrouw uit Den Bosch aangehouden. Deze Chahinez K. zat op verzoek van Spanje al in hechtenis, omdat de Spaanse justitie denkt dat ze betrokken is bij de aanslag in Madrid.

Criminelen

De AIVD wil in de zaak van de verijdelde liquidatiepoging in Haarlem niet rechtstreeks naar Iran wijzen. De woordvoerder wijst erop dat de dienst al langer schrijft dat diverse landen hun voormalige burgers ook in Nederland nauwlettend in de gaten houden. „Bij sommige landen kan dat uitmonden in ontvoering en moord”, aldus de AIVD-woordvoerder. In het jaarverslag over 2023 wordt Iran wel specifiek genoemd: „Sommige landen schrikken er niet voor terug om politieke tegenstanders in het buitenland met geweld te bedreigen of hen daadwerkelijk te ontvoeren of vermoorden. Onder meer Rusland, Iran en Pakistan hebben dat in het verleden in Nederland en/of andere landen gedaan.”

Een woordvoerder van de Iraanse ambassade in Den Haag laat via e-mail weten dat alle beschuldigingen aan het adres van Teheran „volkomen ongegrond en absurd” zijn. „Iran houdt zich strikt aan het internationaal recht en respecteert de soevereiniteit van alle landen”, aldus de Iraanse persverklaring.

Een Iraanse diplomaat werd betrapt toen hij bij een Pizza Hut in Luxemburg een tas met explosieven overhandigde aan een Belgisch koppel

Dit neemt niet weg dat een Duitse rechtbank in december vorig jaar vaststelde dat Iran achter een plan zat voor een aanslag op een synagoge in Bochum. De opdracht kwam volgens de Duitse justitie van de voortvluchtige Duits-Iraanse crimineel Ramin Yektaparast, die in Teheran onderdak had gevonden. In ruil daarvoor zou Yektaparast, in opdracht van de Iraanse Revolutionaire Garde – het elitekorps van het leger – een bevriende crimineel in Duitsland tot de misdaad hebben aangezet.

De Zweedse inlichtingendienst SAPO beschuldigde Iran er afgelopen mei van criminele netwerken in Zweden te gebruiken voor aanslagen op joodse en Israëlische doelwitten. In januari werd een handgranaat gegooid naar de Israëlische ambassade in Stockholm. In mei werd vlak bij de ambassade geschoten.

Haarlem

Volgens veiligheidsdeskundigen heeft de Iraanse Revolutionaire Garde in het verleden vaker gebruikgemaakt van criminele netwerken, maar is deze tactiek geïntensiveerd na de veroordeling in België van de Iraanse diplomaat Assadollah Assadi in 2021. Assadi werkte op de Iraanse ambassade in Wenen. In 2018 werd hij betrapt toen hij bij een Pizza Hut in Luxemburg een tas met explosieven overhandigde aan een Belgisch koppel van Iraanse afkomst. Het uiteindelijke doelwit van dit explosief was een bijeenkomst van tienduizenden aanhangers van de Iraanse oppositie in Parijs. Assadi werd tot twintig jaar celstraf veroordeeld.

Als gemeenteraadslid voor de VVD in Almere waarschuwde het huidige Kamerlid Ulysse Ellian acht jaar geleden al voor de mogelijke betrokkenheid van Iran bij de liquidatie van Mohammad Reza Kolahi Samadi in die plaats in 2015. Vanuit de Tweede Kamer pleit hij nu voor diepgaand justitieel onderzoek naar de banden tussen criminele netwerken in Nederland en de Iraanse Revolutionaire Garde. „Ook bij deze tot nu toe onbekende Iraanse cel in Frankrijk blijkt er via dat 06-nummer weer een lijntje naar Nederland te lopen. Nederland is in Haarlem net ontsnapt aan een derde Iraanse liquidatie op Nederlandse bodem. Je kan rustig stellen dat er Iraanse lijnen naar Nederlandse criminelen lopen”, zegt hij.

Ulysse Ellian is de zoon van de Iraanse rechtsgeleerde Afshin Ellian, die vluchtte voor het Iraanse regime. Volgens Ulysse Ellian wordt de angst voor de machthebbers in Teheran binnen de Iraanse diaspora volop gevoeld. Er wonen bijna zestigduizend mensen met een Iraanse achtergrond in Nederland, van wie een groot deel vluchteling is. „Of die aanslagen nu lukken of niet. De boodschap aan Israëliërs, joden en Iraanse tegenstanders van het regime is duidelijk: je moet niet denken dat je veilig bent.”

Delen





Mail de redactie