Into the Great Wide Open sluit de festivalzomer mooi af met eigenzinnige muziek

Een jongen toont zijn vriendin hoe het kippenvel op zijn armen staat. Verder in de rij smoort een vrouw een andere huilende vrouw haast in haar affectie. Er stromen meer tranen. ‘Lost With You’ van Patrick Watson komt aan.

Lichtjes speelt de Canadese singer-songwriter met klank en lucht, zijn falsetstem uitrollend in dromerige, echoënde arrangementen. Met vier strijkers achterin op het kleine bospodium, met ervoor hijzelf aan een opengewerkte piano, een gitarist, drummer en zangeres, staat zijn semi-verstrooide houding (staan, nee tóch zitten of nog even dirigeren) haaks op hoe de melancholische sfeer langzaam aandikt onder de schemerwolken.

Into The Great Wide Open is geen festival van daverende hoofdacts, van grote publieksnamen in spotlights bovenaan het affiche. Maar een ding is zeker: de warme, dramatisch aanzwellende muziek van Patrick Watson op de Grote Plek wil iedereen meemaken. Wie het geluk heeft te mogen optreden op deze boslocatie heeft al een streepje voor. Watsons tere muziek lijkt er met zijn aanrollende akkoorden voor gemaakt tussen de heuvels en naaldbomen, met bovenin publiek op schommels en kleine barretjes. Magisch.

Patrick Watson zorgt voor kippenvel bij de luisteraars
Foto Sjoerd Knol

Je zou kunnen zeggen dat het festivalseizoen begint en eindigt in het noorden. Het eerst grote festival van het jaar is EurosonicNoorderslag in Groningen. Op Into The Great Wide Open (ITGWO) op Vlieland, een popculturele pleisterplaats in familiesfeer met veel duurzaamheidsdrang, zwaaien we de festivals van het zomerseizoen uit. 6.000 betalende bezoekers, een maximum voor het eiland dat nog niet eens 1.200 inwoners heeft, waaieren uit over bos en duin voor muziek, kunst en engagement in films en debatten. Niet voor niets vliegen de kaarten altijd in turbosnelheid weg.

Zachtmoedige artiesten

Vanaf de boot zie je de forse letters met de naam van het festival al op de oostpunt van het ingetogen Waddeneiland. Hier is het verbazen, groots onthaasten en weinig meer willen dan concerten in het bos, tussen de getijden en het wuivend helmgras bij het wijdse, écht uitgestrekte strand door. Je legt een knoopje in een grasje bij mooie klanken. Hangt tussen de bomen in een hangmat.

Niet per se bij het Sportveld overigens, met het grootste podium het centrum van ITGWO. Met zijn eettentjes, winkeltjes en kinderactiviteiten is dit een mierzoete enclave van eindeloos oranjewijn en bolderkar-geborrel in Paradesfeer die die hards toch een beetje afstoot. Weinig mis natuurlijk met zangeres Froukje als grote trekker voor het hele gezin. Maar op welk festival stond ze deze zomer al niet? En ook zachtmoedige artiesten als Jordan MacKampa kwamen al eens.

Je wilt, nee móet verwonderen. En dat kan op de plekken waar de natuur de muziek een zetje geeft. Waar het ritme van het eiland klinkt. Waar je over feeërieke paadjes fietst, maar eigenlijk onnoemelijk veel loopt en gewoon even stopt met nadenken. „Het is een eiland, je komt er vanzelf. Gewoon doorlopen”, is de aanwijzing van een van de zeshonderd vrijwilligers zonder wie ITGWO niet kan bestaan.

Bij het natuurlijke amfitheater van de Vuurboetsduin gaat het fietsje tegen het hek, en dan is het flink klimmen richting de vuurtoren, tot een grote open plek met in de diepte een open tent podium. Het duo Hamraaz (‘kameraden’ in het Farsi) op de Armeense duduk met z’n weemoedige klank en de tanbur (soort luit) kan zich er zaterdag rond het middaguur geen betere publieksfocus wensen. „Spelen in de natuur, onze muziek is hiervoor bedoeld”, stelt Khorshid Dadbah tevreden vast. Op de volgepakte duin worden ogen gesloten – ook om de felle zon – bij hun op het Rotterdamse conservatorium verbonden volksmuziek, die scheert langs Iraanse en Armeense tradities.

Fluisterpop

Het is opvallend hoeveel eigenzinnige nieuwe muzieknamen ITWGO dit jaar presenteert. Vooral bij de IJsbaan, ook weer zo’n betoverend plekje, bulkt het van wiegende fluisterpop, van Searows (intiem) tot Oscar Brown (zoet). Wat een leuke ontdekking in het gouden uurtje: het piepjonge Ierse Soft Launch. Steeds weer van rol wisselend binnen de band tonen ze net dat beetje rockbravoure met een sweet spot van meerstemmige harmonietjes.

Prominent aanwezig: prille existentiële punk die zich met name in de Bolder-kantinezaal op camping Stortemelk of bij bospodium De Kuil met frisse verbazing over het verleden en het heden over zijn toehoorders stort. De nijdige punkshow van het Gentse Maria Iskariot was een opvallende uitschieter, met een lekker moshpit en een crowdsurfende frontvrouw. Aandoenlijk klein momentje in een optreden met slagkracht: hoe de indierockers van Hiqpy even de hoofden tegen elkaar legden.

Aftikken, gáán. Het staat in schril contrast met de muziek die gaandeweg onder je huid kruipt: verhalende folk waarin afkomst duidelijk doorklinkt, al dan niet in moerstaal. In een ingetogen gitaaroptreden wond de Portugese Maro het publiek heel langzaam om haar vingers. De Amerikaans-Indiase Sheherazaad kwam directer aan. Als protegee van de immens populaire Pakistaanse Arooj Aftab is het slechts een kwestie van tijd voor ook deze intrigerende verhalenverstelster haar bezwerende zang op grote podia laat horen. Daar zou ze wel meer bij kunnen uitleggen; een uitgestoken hand die de taalbarrière slecht.

Narcopop

Volg het pad van ritmes en je komt als de duisternis valt bij de dansbaardere acts, als de leuke Marokkaans-Franse band Bab L’Bluz. Bij de Angolees-Portugese diva Pongo gebeurt wat de organisatie helemaal geen goed idee vindt: niet te houden publiek dansend op het podium. Streng is de sommatie: eraf. Zéér tegen de zin in van de zangeres.

Het publiek gaat het podium op bij een optreden van de de Angolees-Portugese Pongo
Foto Sjoerd Knol

En wie had gedacht dat de narcopop van de Haagse rapper Mula B hier zo goed zou vallen? Over eilandritmes gesproken: als de Open Plek eenmaal z’n cadans vindt, een springende massa vol ‘beseffers’ in het bos, is het optreden meer dan raak. De rauw-realistische verhalen van een ex-dealer mogen misschien níets met de ideale wereld van ITGWO te maken hebben – „We zitten toch gewoon op een Viking-achtige walhalla hier”, aldus Mula B – het is knap hoe zijn levendige hiphop doel treft. Wel weer heel erg ITGWO: hoe kleine kids, net voor de moshpit pas echt losbarst voor ‘D2’, nog even veilig worden gesteld.