Je zou populairder kunnen zijn, gezonder, productiever, interessanter en mooier, zo wil een nieuwe generatie leiders ons doen geloven. Het internet staat vol met influencers die je vertellen hoe je je leven kunt verbeteren. Deze moderne goeroes weten een miljoenenpubliek aan volgelingen te bereiken. In The New Gurus onderzoekt journalist Helen Lewis de nieuwe vorm van religie. Hoe werkt deze industrie?
Lewis begint bij de man die zij het begin van de beweging acht: Steve Jobs. Vervolgens loopt ze alle soorten en maten internetgoeroes af: bitcoinkenners, astrologen, workaholics, ‘pick-up-artists’ (versiercoaches) en mensen die je aanraden je eigen urine te drinken – zelfs die bestaan.
The New Gurus, 8 afl. van ca. 30 min, BBC Radio 4.
Het verhaal gaat dat Oost-Aziaten al vroeg begrepen wat Europeanen zochten wanneer ze op zoek waren naar ‘exotica’. Ze vroegen flinke prijzen voor samengestelde monsterwezens, die vagelijk gelijkenis vertoonden met figuren uit hun mythologie. Vooral Chinezen deden dat, maar dat ook Japanners er niet wars van waren, daarvan spreekt de meermin die nu te zien is in het Mauritshuis, op de tentoonstelling Het verdwenen Museum.
Ze staat in de Japanse vitrine, wat hoger dan de model-huisjes en figuren. Daardoor zie je haar pas in tweede instantie. Maar wie haar ziet, schrikt. De vissenstaart, met daarboven de opgeheven handen aan weerskanten van een gezicht met opengesperde ogen. De nare grijns waarmee ze op ons neerkijkt. Wat is dit voor iets? Eng!
Deze meermin spoort goed met de wetenschap dat de Aziaten de westerse bejegening van andere culturen al vroeg met gelijke munt terugbetaalden. Tegenover het westerse superioriteitsgevoel stelden zij hun eigen variant. Oosterlingen bezaten volgens hen echte wijsheid, goede manieren en fraaie kunst; westerlingen werden afgebeeld als roodharige barbaren met hondenogen, die een zekere cultuur bezaten maar ook bijzonder materialistisch waren. En het was al vroeg bekend dat Europeanen nergens zo gek op waren als op rariteiten. Spullen die spraken van een wereld voorbij hun eigen horizon, fabeldieren op sterk water. Zeldzaamheden, zoals het heette in de koninklijke verzameling die van 1816 tot 1883 op de begane grond van het Haagse Mauritshuis te vinden waren. Het was de tijd waarin het voorvoegsel kk – oftewel Koninklijk Kabinet – nog uitsluitend iets deftigs betekende.
<figure aria-labelledby="figcaption-0" class="figure" data-captionposition="icon" data-description="Paar damesschoenen voor Han Chinezen, c.1765-1795. ” data-figure-id=”0″ data-variant=”grid”><img alt data-description="Paar damesschoenen voor Han Chinezen, c.1765-1795. ” data-open-in-lightbox=”true” data-src=”http://nltoday.news/wp-content/uploads/2024/09/een-oosterse-zeemeermin-gemaakt-van-apenhuid-en-hondenkaak-speciaal-voor-barbaarse-westerlingen.jpg” data-src-medium=”https://s3.eu-west-1.amazonaws.com/static.nrc.nl/wp-content/uploads/2024/09/25153224/data122197712-cbce8a.jpg” decoding=”async” src=”http://nltoday.news/wp-content/uploads/2024/09/een-oosterse-zeemeermin-gemaakt-van-apenhuid-en-hondenkaak-speciaal-voor-barbaarse-westerlingen-7.jpg” srcset=”http://nltoday.news/wp-content/uploads/2024/09/een-oosterse-zeemeermin-gemaakt-van-apenhuid-en-hondenkaak-speciaal-voor-barbaarse-westerlingen-5.jpg 160w, http://nltoday.news/wp-content/uploads/2024/09/een-oosterse-zeemeermin-gemaakt-van-apenhuid-en-hondenkaak-speciaal-voor-barbaarse-westerlingen-6.jpg 320w, http://nltoday.news/wp-content/uploads/2024/09/een-oosterse-zeemeermin-gemaakt-van-apenhuid-en-hondenkaak-speciaal-voor-barbaarse-westerlingen-7.jpg 640w, http://nltoday.news/wp-content/uploads/2024/09/een-oosterse-zeemeermin-gemaakt-van-apenhuid-en-hondenkaak-speciaal-voor-barbaarse-westerlingen.jpg 1280w, https://images.nrc.nl/Q3c1dSFKIkapLvVCIGnKfSJt6uE=/1920x/filters:no_upscale()/s3/static.nrc.nl/wp-content/uploads/2024/09/25153224/data122197712-cbce8a.jpg 1920w”>Paar damesschoenen voor Han Chinezen, c.1765-1795. Foto Wereldmuseum, Leiden.
<figure aria-labelledby="figcaption-1" class="figure" data-captionposition="icon" data-description="Bal met daarin acht kleinere ballen met geometrische opengewerkte patronen, anoniem, ca. 1770-1780. ” data-figure-id=”1″ data-variant=”grid”><img alt data-description="Bal met daarin acht kleinere ballen met geometrische opengewerkte patronen, anoniem, ca. 1770-1780. ” data-open-in-lightbox=”true” data-src=”http://nltoday.news/wp-content/uploads/2024/09/een-oosterse-zeemeermin-gemaakt-van-apenhuid-en-hondenkaak-speciaal-voor-barbaarse-westerlingen-1.jpg” data-src-medium=”https://s3.eu-west-1.amazonaws.com/static.nrc.nl/wp-content/uploads/2024/09/25153225/data122197703-607a8f.jpg” decoding=”async” src=”http://nltoday.news/wp-content/uploads/2024/09/een-oosterse-zeemeermin-gemaakt-van-apenhuid-en-hondenkaak-speciaal-voor-barbaarse-westerlingen-10.jpg” srcset=”http://nltoday.news/wp-content/uploads/2024/09/een-oosterse-zeemeermin-gemaakt-van-apenhuid-en-hondenkaak-speciaal-voor-barbaarse-westerlingen-8.jpg 160w, http://nltoday.news/wp-content/uploads/2024/09/een-oosterse-zeemeermin-gemaakt-van-apenhuid-en-hondenkaak-speciaal-voor-barbaarse-westerlingen-9.jpg 320w, http://nltoday.news/wp-content/uploads/2024/09/een-oosterse-zeemeermin-gemaakt-van-apenhuid-en-hondenkaak-speciaal-voor-barbaarse-westerlingen-10.jpg 640w, http://nltoday.news/wp-content/uploads/2024/09/een-oosterse-zeemeermin-gemaakt-van-apenhuid-en-hondenkaak-speciaal-voor-barbaarse-westerlingen-11.jpg 1280w, https://images.nrc.nl/0NZ0AjJ1JNIygo9wPrQEtmVUuDs=/1920x/filters:no_upscale()/s3/static.nrc.nl/wp-content/uploads/2024/09/25153225/data122197703-607a8f.jpg 1920w”>Bal met daarin acht kleinere ballen met geometrische opengewerkte patronen, anoniem, ca. 1770-1780. Foto Rijksmuseum
Apenhuid en hondenkaak
De tienduizend rariteiten uit het Haagse Koninklijk Kabinet van Zeldzaamheden waren niet alleen bij keurige dames en heren in trek. Iedereen wou wel even komen kijken naar de vlecht van Jacoba van Beieren, de piepkleine schoentjes van Chinese prinsessen, het harnas van Piet Hein, een ivoren puzzelbal met daarin drie losse ivoren bollen, helemaal met de hand gemaakt door Chinese handwerkslieden. En bovenal de Japan-collectie, met een grote maquette van het eilandje Deshima in de haven van Nagasaki, waar tussen 1641 en 1859 een Hollandse handelsmissie als enig westers land was gevestigd.
En daar was ook de Japanse meermin te zien.
Over die meermin heeft de tentoonstelling – die de invloed van de negentiende-eeuwse wereldvisie op het hedendaagse museum wil laten zien – weinig te melden, afgezien van haar samenstelling uit de staart van een zalm, apenhuid en hondenkaak. Maar juist zij is zo symbolisch voor de manier waarop wij naar verre volkeren keken, als zonderlinge wezens met vreemde gebruiken.
En vice versa. Er is onder historici een aanname dat de Japanse meermincultus een sterke impuls kreeg door een geïllustreerd boek van de zeventiende-eeuwse botanicus Johannes Jonston. Die relatie is speculatief, maar in elk geval stamt de vorm van de Japanse ningyo, net als de Europese meermin met menselijk bovenlijf en vissenstaart, uit de negentiende eeuw. Precies de tijd waarin Hollandse verzamelaars aan de kust van Nagasaki neerstreken, op zoek naar exotica.
Zo kwam die meermin in de kk-verzameling terecht; een hybride product van wederzijdse fascinatie voor vreemde zaken. Ongetwijfeld was zij een trekpleister voor het massaal toestromende publiek. Toen al was bekend dat dit wezen niet echt uit de Japanse zee was opgevist. Maar als wij mensen ergens goed in zijn is het in geloven en niet-geloven tegelijk. Nog steeds voelt het ongemakkelijk, te kijken in de oogkassen van dit creatuur. De meermin kijkt terug.
Een meerderheid van de ambassadeurs van de 27 lidstaten van de Europese Unie wil de beschermingsstatus van de wolf in Europa verlagen. Dat melden internationale persbureaus woensdag. Ook Nederland stemde voor het verlagen van de status van de wolf van ‘strikt beschermde’ naar ‘beschermde’ diersoort.
Komende donderdag nemen de EU-landen een definitief besluit. Dat kan nog worden geblokkeerd als het Europees Parlement dwars gaat liggen, maar die kans is onwaarschijnlijk. Het was eigenlijk de bedoeling dat pas volgende maand over een eventuele verlaging van de beschermingsstatus gestemd zou worden, maar het proces is versneld. Eind vorig jaar deed de Europese Commissie al een voorstel om de beschermingsstatus te verlagen.
Bij een ‘strikt beschermde’ status mag nauwelijks worden opgetreden tegen de wolf. Het doden, verjagen of verstoren van de roofdieren mag bijvoorbeeld niet. Of de lagere status ‘beschermd’ hier veel aan zal veranderen, blijft onduidelijk. Er kan wel sneller worden ingegrepen dan nu het geval is. Boeren roepen al langer op tot aanpassing van de beschermingsstatus, omdat vee geregeld wordt aangevallen door wolven.
Lees ook
Landgoedeigenaren Mieke en Agnes de Bruijn weten het zeker: ‘Men had de wolf van het begin af aan moeten afschieten’
‘Symboolpolitiek’
Wolvenexpert bij de Zoogdiervereniging Maurice la Haye spreekt woensdag tegenover persbureau ANP van „puur symboolpolitiek”. Volgens hem blijft het onduidelijk wat het aanpassen van de beschermingsstatus precies zal betekenen in de praktijk. Hij roept op tot het inzetten op preventie, wat volgens hem „95 procent van de overlast” en schade kan wegnemen.
Ook natuurorganisaties zijn niet te spreken over het voorgenomen besluit, zo bleek vorige week al uit een door driehonderd clubs ondertekend pleidooi tegen de verlaging van de beschermingsstatus. Het Wereld Natuur Fonds (WNF) spreekt woensdag van een „ongelooflijk besluit” en „een schandelijke dag” voor de EU.
De Land- en tuinbouworganisatie (LTO) liet woensdag weten dat met de veranderde status meer mogelijkheden komen om wolven te kunnen afschieten. Of de organisatie daarin gelijk krijgt is nog niet duidelijk, de toekomstige regels over het verdrijven van wolven zijn nog niet helder.
Er leven circa 20.000 wolven in heel Europa. „Op dit moment leven er naar schatting 104 tot 124 wolven in Nederland”, schrijft wolvenmeldpunt BIJ12. Het gaat volgens die organisatie om „24 gevestigde wolven, 17-26 jaarlingen, 55-62 welpen en 8-12 zwervende wolven.” Het gros van de dieren leeft in Nederland op de Veluwe.
Vier culturele instellingen krijgen ondanks eerder advies toch meer geld van de gemeente Rotterdam. Dansateliers behoudt haar meerjarige subsidie, terwijl Wereldmuseum Rotterdam, Jeugdtheater Hofplein en De Nieuwe Lichting meer geld krijgen dan geadviseerd, maakte wethouder Said Kasmi (D66) woensdag bekend.
De 106 aanvragers die in juni al een positief advies kregen op hun aanvraag, krijgen hun aanvraag nu bevestigd. In totaal dienden 140 culturele instellingen een aanvraag in voor meerjarige subsidie, die zijn beoordeeld door een onafhankelijke adviescommissie onder leiding van politica Mei Li Vos (GroenLinks-PvdA). De wethouder neemt dat advies grotendeels over. Afgezien van de Dansateliers komt er geen geld voor de tien aanvragers die wel een positief advies kregen, maar buiten het budget vielen. Ook aan de negatieve adviezen verandert niets.
In het nieuwe Cultuurplan krijgen 23 nieuwkomers structurele subsidie, waaronder stichting Wijkcollectie, Rotterdam Arab Film Festival en Roffa Mon Amour. De adviescommissie heeft het aanbod meer over de wijken van de stad verspreid.
Hedendaagse dans
Dansateliers, een centrum voor hedendaagse dans waar jonge, opkomende dansers en choreografen de ruimte krijgen om zich te ontwikkelen, krijgt nu toch de aangevraagde meerjarige subsidie. Dansateliers is, aldus directeur van Theater Rotterdam Alida Dors in een steunbetuiging: „Een plek waar de Nederlandse vernieuwing vandaan komt.” De adviescommissie zag die waarde ook en kende het een positief advies toe, maar gaf ook aan dat er geen budget was voor de organisatie. Dat herstelt de wethouder nu.
Om uiteenlopende redenen krijgen drie andere instellingen meer geld dan werd geadviseerd. Het Wereldmuseum krijgt vier ton meer dan de adviescommissie aanraadde. Het museum staat er financieel goed voor, volgens de adviescommissie een goed moment om de afhankelijkheid van subsidies te verminderen. Maar de wethouder ziet dit anders: de reserves van het museum hebben voor het overgrote deel een bestemming, het museum is minder flexibel dan eerder ingeschat.
Talentontwikkeling
Het Jeugdtheater Hofplein krijgt jaarlijks maximaal 750,000 euro meer, zodat het theater cao-afspraken tegemoet kan komen. Podiumkunstorganisatie De Nieuwe Lichting krijgt van de wethouder geld voor zowel de festivals die ze organiseren, als de talentontwikkeling. Voor dat laatste zag het fonds geen budget, maar de twee zijn te zeer met elkaar verbonden, concludeert de wethouder.
Om die reparaties uit te kunnen voeren, hanteert Kasmi de kaasschaaf. Er komt geen extra geld uit de gemeentebegroting. Alle organisaties die in het Cultuurplan zijn opgenomen, krijgen 0,92 procent minder subsidie. CLUB GEWALT, House of Knowledge en Tall Tales Company krijgen nog minder geld dan werd geadviseerd. Die drie kunnen, volgens de wethouder, ook met minder geld uitvoeren wat ze van plan zijn. Het Cultuurplan 2025-2028 moet nog door de Rotterdamse de gemeenteraad worden goedgekeurd.
