N.B. Het kan zijn dat elementen ontbreken aan deze printversie.
Interview
James Mangold Regisseur James Mangold werd door Steven Spielberg gevraagd de vijfde Indiana Jones-film, ‘The Dial Of Destiny’, te maken en het iconisch personage een waardige finale te bieden.
‘Ja, ik ben de guillotine!”, lacht de 59-jarige regisseur James Mangold halverwege het gesprek tijdens het Festival van Cannes. „Wil je na jaren van succes een personage afmaken, bel dan James.” Eerder droeg de Amerikaanse regisseur X-Men-held Wolverine ten grave met geslaagde zwanenzang Logan (2017). Nu neemt de wereld onder zijn leiding na bijna een halve eeuw afscheid van Indiana Jones, een van de andere grote Hollywood-iconen.
George Lucas bedacht de archeoloog begin jaren zeventig, maar liet na het succes van Star Wars (1977) de regie aan Spielberg. De charme van hoofdrolspeler Harrison Ford deed de rest. Eerste film Raiders of the Lost Ark (1981) wordt inmiddels gezien als klassieker; er volgden vier vervolgen en een televisieserie.
Toch probeerde James Mangold in beide gevallen het verhaal los te zien van de beroemde reeksen waar ze deel van uitmaakten. „Ik ben geen fan van het exploiteren van succes”, legt hij uit. „Een vervolg moet je niet maken omdat het kan, een vervolg moet een wezenlijk nieuw verhaal te vertellen hebben.”
„Ik ben een ouderwetse maker – je moet het verhaal op zichzelf kunnen zien, zonder veel voorkennis. Ik hou ook niet van cliffhangers aan het slot: een film moet een duidelijk begin, een midden en een eind hebben.”
Definitief afscheid
Dat was ook de boodschap die hij met Steven Spielberg, nu producent, deelde toen deze Mangold persoonlijk vroeg om de fans met één laatste deel definitief afscheid te laten nemen van hun held. „We konden niet doen alsof hij nog steeds dezelfde man van vroeger is – er zijn vijftien jaar verstreken. Hij is zijn mojo kwijt, hij kan fysiek niet meer alles wat hij eerder wel kon. Ik had het als maker totaal niet interessant gevonden als we dezelfde man hadden gezien als in de vorige vier delen.”
De themas vergankelijkheid, tijd en spijt vormden ook een rode draad in Logan, merkt Mangold zelf op. „Wat het verstrijken van tijd met je doet is voor kunstenaars altijd een oneindig fascinerend gegeven geweest – denk aan Proust”, noemt hij als voorbeeld.
Alle hoofdpersonages in deze vijfde Indiana Jonesfilm worstelen met de tijd. De peetdochter van Indy, gespeeld door Phoebe Waller-Bridge, wordt achtervolgd door de obsessies van haar overleden vader, en nazi-schurk Jürgen Voller (Mads Mikkelsen) hoopt een kans te creeëren om het Derde Rijk te laten herleven.
Toch zijn er ook wezenlijke verschillen tussen de finales van Wolverine en Indiana Jones, beklemtoont Mangold. „De eerste is een superheld, die al zijn hele leven heeft geworsteld met het feit dat hij door slechte mensen is ingezet als wapen – daar probeert hij vrede mee te vinden”, legt de regisseur uit. „Voor hem was de dood die lonkte bijna een opluchting. Dat geldt niet voor Indiana Jones. Hij is geen superheld. Hij is een man die probeert het juiste te doen en onderweg meestal moet improviseren om het vege lijf te redden.”
:format(webp)/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data100638474-746afa.jpg)
Adrenalineshot
Mangold waarschuwt overigens dat The Dial Of Destiny óók ‘gewoon’ een ouderwetse Indiana Jones is, vol bizarre achtervolgingen, onmogelijke ontsnappingen en inventieve gevechten. „Steven wilde veertig jaar terug met Raiders of the Lost Ark een speelse hommage maken aan de screwball comedy’s en de avonturenfilms uit zijn jeugd”, vertelt de regisseur. „Die basis wilde ik niet uit het oog verliezen.”
De bijna half uur durende proloog, die toont hoe Indiana Jones en schurk Voller elkaar aan het einde van de oorlog al eerder troffen, was een van de moeilijkste scènes die hij ooit draaide, vertelt Mangold. We wilden de film starten met een adrenalineshot”, lacht hij. „Zoveel mogelijk verschillende locaties, zoveel mogelijk voertuigen. Iedereen heeft zich voor de opening mogen uitleven: van de stuntmensen tot componist John Williams.”
:format(webp)/s3/static.nrc.nl/images/raster/1506wetanti_ookvier.png)
Voor de proloog werd acteur Harrison Ford, inmiddels 80, digitaal dertig jaar jonger gemaakt. „We moesten vier jaar geleden besluiten of de techniek ver genoeg gevorderd was om dat geloofwaardig te doen. Dat was een gok”, erkent Mangold nu. „Zonder dat begin, had de film niet gewerkt. Maar soms moet je je gevoel volgen en zeggen: we besluiten nu dat we dit met z’n allen voor elkaar gaan boksen. Ik wist toen ik Walk The Line voorbereidde en Joaquin Phoenix vroeg voor de rol van Johnny Cash ook niet of hij wel kon zingen.”
‘Fans willen bij voorkeur hetzelfde dat ze al kennen en dat ze herinneren, maar óók iets nieuws’
Bij de wereldpremière in Cannes kreeg The Dial Of Destiny gemengde reacties. Mangold glimlacht. „Ik heb zodra ik ‘ja’ zei tegen deze film het idee losgelaten dat ik alle fans zou kunnen bekoren”, legt hij uit. „Fans willen bij voorkeur hetzelfde dat ze al kennen en dat ze herinneren, maar óók iets nieuws. Die twee grafieken zijn sowieso nooit helemaal verenigbaar.”
De regisseur heeft gedurende het maakproces doorlopend geprobeerd vooral zijn eigen weg te volgen. „Ja, deze film is zeer schatplichtig aan de weg die Steven voor mij heeft geplaveid. Maar het was niet goed geweest als ik had geprobeerd hem na te doen. Zelfs als Steven en ik allebei een kip op exacte dezelfde manier zouden bereiden en exact hetzelfde recept zouden volgen, dan was er toch een andere kip uit gekomen.”
