De boodschap was toch helder? Geen gekonkel meer, geen politieke spelletjes, en Nederland op één. Maar het lijkt wel alsof de politiek opnieuw niet naar het volk wil luisteren, zegt Nico Baars (40), met boodschapjes op weg naar z’n auto. „Ze willen gewoon niet met Wilders samen.”
Baars is niet de enige in het Volendamse winkelcentrum Havenhof die teleurgesteld is over de slepende kabinetsformatie. In de gemeente Edam-Volendam had 75 procent gestemd op één van de vier formerende partijen – een van de tien hoogste percentages in Nederland – en na acht weken onderhandelen hadden velen toch gehoopt op méér. Vooral van NSC, de partij van Pieter Omtzigt die vorige week de formatiepoging met PVV, VVD en BBB voortijdig afblies.
„Het deed me denken aan die pindakaasreclame”, zegt de 51-jarige Cindy („geen achternaam”) die met man Cees (73) het winkelcentrum uit loopt. „Pietertje, kom maar efkes wisselen jongen… Die Omtzigt is net zo incapabel als dat stuntelende jongetje op het voetbalveld in de reclame.”
„Het is geen domme jongen hoor”, zegt Cees. „Maar meer een boekhouder.”
Cindy: „Omtzigt twijfelt te veel.”
En zo laat de NSC-voorman met zijn actie Nederland in de kou staan, is haar opvatting. Want ook al heeft Cindy PVV gestemd, het zou goed zijn dat Wilders in een toekomstig kabinet wel een beetje „strak” wordt gehouden, en Omtzigt is voor die rol de uitgelezen persoon. „Dat is nodig. Zeker als in de VS straks Trump wordt herkozen. Daar word ik wel angstig van.”
Lees ook
Hoe de PVV deze week niet alleen groter, maar ook breder werd
Buitenstaanders
Edam-Volendam staat van oudsher bekend als een gemeente waar de PVV hoog scoort. Maar dat betekent niet dat buitenstaanders hier niet welkom zijn. „Een fabeltje”, zegt Annie Smit (71), die bij de bloemist een geel paasbloemetje haalt voor op het graf van haar overleden man. „Rond 1900 had je hier een hele schilderskolonie. Kunstenaars die tegen betaling van een schilderij in Hotel Spaander verbleven. En als je leest hoe makkelijk de Volendammers waren met poseren…”
Zelf is Annie Smit ook een vrijgevochten type. In 1970 bezocht ze met een busje Volendammers het eerste hippiefestival in Kralingen. Vrijheid blijheid, iedereen gelijk. Mooie tijden. Vervlogen tijden, dat ook. Volendam, zegt ze, ging mee in de landelijke trend van minder tolerantie. „Uit angst, om kwijt te raken wat je hebt. Terwijl, kijk om je heen. We hebben het hier best goed.”
Gebrekkig leiderschap
Annie Smit heeft niet gestemd op één van de vier formerende partijen, maar ook zij is teleurgesteld dat het in Nederland maar niet lukt om een rechtse meerderheidsregering te formeren. Want nu blijven die grote rechtse beloftes, net als in de tijd van Pim Fortuyn, maar zo in de lucht hangen. „Ik denk: laat ze het nou eens proberen en er een goeie puinhoop van maken!”
Het mist in Nederland aan leiderschap, meent de 63-jarige Kees („geen achternaam”), die met een visje het winkelcentrum verlaat. Logisch, vindt hij, dat politici argwanend zijn om met Wilders te regeren. „Die man heeft zo veel mensen geschoffeerd. Het verleden haalt je altijd in.”
Zelf heeft Kees meerdere bedrijven geleid, en nu doet-ie wat in het vastgoed. Samen met een compagnon trekt hij momenteel „een pandje strak”. Maar zijn compagnon was nogal streng tegen de werklui, en die konden daar niet tegen. „Dus ik heb gezegd: laat mij het doen, en dat vond hij helemaal oké.” Wat Kees ermee zeggen wil: in het bedrijfsleven moet je soms flexibel zijn en over je schaduw heen stappen. Maar dat lijkt politici nooit te lukken. „Twee hele maanden zijn ze al bezig. Nou, zo lang heb ik nog nooit over een bedrijfsovername gedaan. En heb je gelezen wat er nou helemaal in dat eindverslag staat?”
Misschien, opperen sommige Volendammers, is een zakenkabinet toch niet zo gek. Of een minderheidskabinet, dan moet het kabinet telkens steun zoeken bij andere partijen – „en krijgt iedereen een beetje z’n zin”. En anders toch maar nieuwe verkiezingen. Dan wordt Wilders helemáál de grootste, denkt Nico Baars. „Heeft-ie Omtzigt niet eens meer nodig.”
