In het Limburgse Mook mag geen vuurwerk meer de lucht in


Vuurwerkverbod In twaalf gemeenten geldt met Oud en Nieuw een lokaal vuurwerkverbod. „We stevenen landelijk af op het grootste risico-evenement dat we in Nederland kennen.”

Vuurwerkverkoop in de Duitse stad Gronau, net over de grens bij Enschede. De klandizie bestaat hier veelal uit Nederlanders.
Vuurwerkverkoop in de Duitse stad Gronau, net over de grens bij Enschede. De klandizie bestaat hier veelal uit Nederlanders.

Foto Eric Brinkhorst

In het Limburgse Mook mag het allemaal niet. Geen vuurwerk, ook niet in de nacht van Oud en Nieuw. Vorig jaar zo geregeld in de plaatselijke politieverordening. Met brede steun van de gemeenteraad, zegt burgemeester Willem Gradisen (PvdA). Toen viel dat nog samen met het landelijk vuurwerkverbod vanwege corona, maar dit jaar was er politiek in Mook niet eens discussie over. In de Limburgse gemeente doen ze het anders dan – bijna overal – elders in het land. En de handhaving? Dat wordt in de nacht overgelaten aan een particulier beveiligingsbedrijf.

Mook en Middelaar, zo heet de gemeente volledig, hoort tot de groep van twaalf gemeenten waar komende jaarwisseling zo’n algeheel vuurwerkverbod geldt. Elders in het land mag er, na twee jaar landelijk vuurwerkverbod, weer worden afgestoken.

Mook is met achtduizend inwoners de kleinste gemeente in het rijtje gemeenten waar vuurwerk is verboden. En dat vuurwerkverbod komt volgens burgemeester Gradisen niet uit de lucht vallen. In 2019 was dat verbod er nog niet en ging het mis door wat Gradisen „het waterbedeffect” noemt. „In de buurgemeenten Heumen en Nijmegen gold toen wel een vuurwerkverbod, dus wij waren zo’n beetje de enige plek waar alles nog mocht.” Het liep volgens de burgemeester uit de hand toen er geknald werd in een leegstaand winkelpand, waar wel woningen boven zaten. Mensen schoten vuurpijlen op elkaar af. „De politie moest zich in de chaos terugtrekken en later de orde herstellen met de hondenbrigade.”

Sindsdien geldt er dat vuurwerkverbod. Ook al omdat de politie dat had geadviseerd. Gradisen: „Maar ook zonder dat advies: we stevenen landelijk af op het grootste risico-evenement dat we in Nederland kennen. Een evenement dat met zoveel risico’s is omgeven, dat het normaal gesproken nergens vergund zou worden.”


Onrust elders

Waar twaalf gemeenten waarschijnlijk een rustige oudejaarsnacht tegemoet gaan, wachten elders ordehandhavers ongerust af. Ze bereiden zich voor op een crisisnacht. De handel in illegaal vuurwerk, soms met de slagkracht van een handgranaat, bloeit als nooit tevoren. De 25 veiligheidsregio’s (brandweer, ambulancediensten, hulpverleners, inclusief de verantwoordelijke burgemeesters van de centrumgemeenten in die regio’s) willen al langer een permanent landelijk vuurwerkverbod. De politie sloot zich daar deze week bij aan. Komende jaarwisseling wordt de „ultieme test”, zei politiecoördinator jaarwisseling, Peije de Meij dinsdag. „Als vuurwerk afsteken opnieuw alleen maar letsel, ellende en schade veroorzaakt, kunnen wij als politie niet anders dan blijven aandringen op een landelijk vuurwerkverbod.”


Lees ook: Legaal of illegaal, de vuurwerkhandel gaat los dit jaar

Het is de vraag of de jaarwisseling die test doorstaat. Opsporingsdiensten hebben inmiddels 671 ton illegaal vuurwerk in beslag genomen, drie keer zoveel als vorig jaar, meldde het Openbaar Ministerie dinsdag. Maar dat heeft nauwelijks effect op de prijzen op de zwarte markt. Een teken, volgens deskundigen, hoeveel illegaal vuurwerk er nog in omloop is.

Politiek draagvlak

Zichtbaar is wel dat het draagvlak voor die vuurwerktraditie politiek af kalft. Afgelopen juni werd een wetsvoorstel van GroenLinks en de Partij voor de Dieren in de Tweede Kamer om consumentenvuurwerk helemaal te verbieden, aangehouden. Aan de linkerflank voorkwam de SP een meerderheid voor dat verbod, al liet de partij doorschemeren dat als het komend weekeind weer uit de hand loopt, de SP alsnog in zou stemmen.

Ook minister Dilan Yeşzilgöz (Justitie en Veiligheid, VVD) maakt zich zorgen, zo blijkt uit een vorige maand naar de Tweede Kamer verstuurde brief. De illegale handel in vuurwerk is volgens haar inmiddels vervlochten met het criminele circuit van plofkrakers en aanslagplegers. Vuurwerkoverlast is inmiddels gebruikelijke praktijk bij voetbalwedstrijden of rellen. De politie heeft volgens haar te weinig armslag. Preventief fouilleren in veiligheidsrisicogebieden zou ruimte kunnen bieden. Maar dat mag alleen als er concrete aanwijzingen zijn dat er vuurwapens in omloop zijn. En dat is vuurwerk volgens de wet nog niet.


Lees ook: 65 procent van Nederlanders vóór vuurwerkverbod