In de weekcrèche werden DDR-kinderen van hun ouders gescheiden. Ze hebben er nog altijd last van

Posted on by admin

N.B. Het kan zijn dat elementen ontbreken aan deze printversie.

Reportage

Crèche In de DDR moesten vrouwen werken. Kinderen konden prima de hele week elders opgevangen worden, vond men. „Als je als baby schreeuwt en huilt, maar er nooit iemand komt, dan ontwikkel je geen vertrouwen.”


Andrea Hlubeck.
Andrea Hlubeck. Foto Gordon Welters

In de DDR kon de dagindeling voor baby’s van een militaire striktheid zijn. Een kind van zeven maanden, bijvoorbeeld, zou om 6.00 uur ’s ochtends een flesje krijgen, dan in bad worden gestopt, dan een schone luier krijgen. Van 8.15 tot 9.15 zou het slapen, daarna drie kwartier in de box, en vervolgens, om 10.00 uur, pap. Daarna zou het weer in de box worden gestopt, tot 11.15, wanneer het kind weer moest slapen. Om 13.00 zou het nog een schone luier krijgen, dan, na slaap en pap, zou het om 17.00 weer een schone luier krijgen, en dan opnieuw om 21.30, waarna het kind moest slapen.

Voor kinderen in de Wochenkrippen van de DDR, de ‘weekcrèches’, was er geen ontsnappen aan die rigide planning. Kinderen werden vanaf dat ze zes weken oud waren van maandag tot zaterdag bij de crèche ingeleverd en alleen in het weekend door hun ouders verzorgd.

In de DDR ging tussen de 10 en 20 procent van de kinderen naar een dergelijke weekcrèche, naar schatting tussen 100.000 en 200.000 kinderen. De socialistische dictatuur presenteerde de alomvattende opvang als een emancipatoire verworvenheid voor vrouwen. Maar een belangrijkere reden voor de opvang was dat ook vrouwelijke arbeidskrachten onontbeerlijk waren in de wankele economie; tot 1967 telde de Oost-Duitse werkweek zes dagen.

„Toen ik werd geboren, werkte mijn moeder als kraanbestuurder voor het Braunkohlenkombinat”, vertelt Andrea Hlubeck. Ze werd in 1970 geboren in Senftenberg, nabij de Poolse grens. Ieder staatsconcern had zijn eigen kinderopvang, zo ook die van de bruinkoolmijn. Hlubeck werd, toen ze zes weken oud was, in de Wochenkrippe gestopt, opdat haar moeder weer aan het werk kon. Later, op haar derde, kwam Hlubeck in een Kindergarten, die haar eveneens de hele week herbergde. Pas toen ze zes was en naar school ging, kon Hlubeck thuis intrekken. Van haar uithuizige kindertijd voelt Hlubeck nog altijd de gevolgen: „Het oervertrouwen is verstoord. Als je als baby schreeuwt en huilt, maar er nooit iemand komt, dan ontwikkel je geen vertrouwen.”

Emotionele verwaarlozing

Afgelopen jaren is steeds meer onderzoek gedaan naar de omstandigheden in de weekopvang en de gevolgen ervan voor de kinderen. Het gebrek aan persoonlijke aandacht, de fabrieksmatige verzorging en het wekelijkse afscheid van de ouders zijn volgens deskundigen vormen van emotionele verwaarlozing die op zo’n jonge leeftijd diepe sporen nalaat. Sinds een aantal jaren ontstaan op verschillende plekken in de deelstaten van de voormalige DDR zelfhulpgroepen voor de Wochenkrippen-kinderen die het over hun ervaringen willen hebben. Eind juni kwam een eerste groep bijeen in Schwerin op initiatief van Hlubeck. In Berlijn, Dresden en Leipzig zijn er al langer druk bezochte gespreksgroepen.

Veel deelnemers spraken eerder amper over hun tijd in de Wochenkrippen. De herinneringen zijn vervaagd, die aan de eerste jaren zijn non-existent. „Met mijn moeder heb ik tot een paar jaar geleden geen woord gewisseld over deze periode”, zegt Hlubeck. „Maar dat deed niemand. Omdat het heel normaal werd gevonden dat je op een Wochenkrippe zat.”

Andrea Hlubeck (links op defoto) toen ze klein was. Foto Gordon Welters

Hlubeck woont in een houten bungalow aan een provinciale weg in Karstädt, in zuidelijk Mecklenburg-Vorpommern. Ze vertelt bij een sigaret op de veranda van haar huis, en in haar keuken, waar ze foto’s van zichzelf, haar moeder, en haar broer en zus die ook in een Wochenkrippe zaten laat zien. Hlubeck zegt dat ook haar broer en zus het erg moeilijk hebben met hun jeugd en er slecht over kunnen praten.

In 2015 kreeg Hlubeck paniekaanvallen. „In therapie kwam ik er na verloop van tijd achter wat mijn toestand met mijn kindertijd te maken had. Mijn stressregulering is gewoon niet goed afgesteld. Als baby heb je nodig dat er iemand komt als je huilt, die kijkt of je honger hebt, een vieze luier, of je het koud hebt. De nood van het kind wordt erkend, de moeder of verzorger reguleert de emoties. Bij mij en andere Wochenkrippenkinder is dat niet gebeurd.”

Sinds haar inzinking kan Hlubeck weinig meer aan. Ze werkt thuis, als ambtenaar, en bekommert zich om haar tuin en om de zwaluwen in een aanpalend schuurtje. „Het systeem liet mijn moeder geen andere keus”, zegt Hlubeck. „Maar ik vraag me wel af: als ze van haar eerste twee kinderen afstand moest doen, waarom nam ze dan nog een derde?”

Vastgemaakt aan de spijlen

Historica Heike Liebsch was zelf Wochenkrippenkind en publiceerde begin dit jaar een uitgebreide studie naar de kinderopvang in de DDR. Liebsch noteert onder andere dat er in een Wochenkrippe in Dresden met negentig kinderen ’s nachts alleen een conciërge aanwezig was. Tot eind jaren zestig was het bovendien staande praktijk dat de kinderen ’s nachts vastgemaakt werden aan de spijlen van hun bed. Bij sommige kinderen werden doorligwonden geconstateerd.

Liebsch schrijft dat in de jaren vijftig ook elders, bijvoorbeeld in West-Duitsland en in Tsjechoslowakije, weekopvang bestond, maar dat die snel werd afgebouwd toen pedagogen in de loop van de jaren vijftig steeds meer de nadelige gevolgen voor de fysieke en emotionele ontwikkeling van de kinderen konden aantonen. Dat is het grote onrecht, zegt Hlubeck. „Dat ze wisten dat de kinderen niet gedijen in de Wochenkrippen, maar dat er omwille van economische factoren toch mee door werd gegaan.”

In de jaren zestig, schrijft Liebsch, werd het thema ‘emotionele binding’ verregaand geschrapt uit het pedagogiekcurriculum in de DDR. Het belang van een veilige hechting voor baby’s en kleine kinderen werd een „reactionair onderwerp” genoemd, citeert Liebsch hoogleraar psychologie Lieselotte Ahnert, „dat tegen de emancipatie van de vrouw is gericht en de moeder vertelt dat ze thuis moet blijven bij het kind, achter het fornuis.”

Lees ook: Ophef: hoe comfortabel was het leven in de ‘coole’ DDR?

Ook in West-Duitsland hadden de Oost-Duitse opvoedkundige methodes hun weerslag. Het hoge percentage werkende vrouwen (rond 90 procent) in de DDR, en de uitgebreide opvang, deed de West-Duitse burger vaak spreken van de ontaarde moeders aan gene zijde van het IJzeren Gordijn. De omstandigheden in de Wochenkrippen, maar ook in gewone DDR-crèches, waar de kinderen ook op gezette tijden collectief op het plaspotje moesten, werden in de oude Bondsrepubliek zo mogelijk nog dramatischer voorgesteld dan ze in werkelijkheid waren. In reactie daarop werd er in West-Duitsland juist een traditionele rolverdeling nagestreefd – die was in ieder geval niet socialistisch. Vrouwen bleven veelal thuis bij de kinderen; in 1984 ging maar 3 procent van de kinderen voor hun vierde naar de opvang, van de vrouwen werkte een minderheid.

Nog altijd is het in het westen van Duitsland ongebruikelijk om een kind voor zijn eerste verjaardag naar de opvang te brengen; dat doet ongeveer 30 procent, in het voormalige Oost-Duitsland is dat ruimschoots het dubbele. En in het percentage vrouwen dat een universitaire studie doet, zijn de West-Duitse deelstaten hekkensluiter in Europa: vrijwel overal in Europa gaan er meer vrouwen dan mannen naar de universiteit, behalve in het voormalige West-Duitsland, waar 5 tot 10 procent meer mannen een academische opleiding volgt, zo blijkt uit data uit 2019.

In de DDR ging het dan wel niet over veilige hechting, maar richtte men zich op de voordelen van een opvoeding in handen van de staat voor een totalitaire samenleving. De kinderen moesten met een ‘socialistische instelling’ worden grootgebracht. De dagindeling voor kleine kinderen moest al een beetje lijken op de gemiddelde werkdag in de socialistische Boeren- en Arbeidersstaat, met een nadruk op orde en zelfstandigheid.

Weelderig park

Een week na de eerste bijeenkomst van de zelfhulpgroep in Schwerin zwaait Andrea Thebud uitnodigend de voordeur open. Thebud woont in een lichte stadswoning in het centrum van Schwerin, vlak bij het park, het slot en het meer midden in de hoofdstad van Mecklenburg.

Thebud (1972) zegt dat ze niet per se psychische klachten ondervindt van haar tijd in de Wochenkrippe, maar dat het voor haar belangrijk is om die periode, waarvan ze zich niets herinnert, beter te kunnen plaatsen. Daarom woonde ze de eerste groepsbijeenkomst bij. Sommige deelnemers, vertelt ze, spraken nu pas voor het eerst over de situatie in hun eerste levensjaren. Voor diegenen was de bijeenkomst erg emotioneel.

„Toen ik werd geboren, studeerden mijn ouders nog. Mijn moeder studeerde economie in Dresden, mijn vader elders. Ik kwam terecht in een Wochenkrippe in Potsdam [op 200 kilometer afstand van Dresden, red.]”, vertelt Thebud. „Mijn moeder zegt dat er geen plek was in de opvang in Dresden. Maar ik begrijp niet waarom ze me niet bij mijn grootouders kon onderbrengen. Die hadden me toch ook kunnen ophalen van de crèche? Ik zeg tegen mezelf dat mijn moeder dat niet wilde, omdat mijn opa een nogal overtuigde socialist was, hij was hoog in de partij. Misschien wilde ze niet dat ik daarmee in aanraking kwam? Nee, dat is geen overtuigende verklaring. Maar het doet me goed om een dergelijke reden te vinden.”

De zus van Andrea Hlubeck in een ‘weekcrèche’. Foto Gordon Welters

Thebud vindt het vooral moeilijk te verkroppen dat haar moeder zomaar afstand van haar deed. „Ik probeer te begrijpen hoe een moeder een kind zoiets kan aandoen”, zegt ze, met haar benen opgetrokken op de hoekbank. Op haar vragen reageert Thebuds moeder afwerend. „Ze zegt gewoon: er was geen andere mogelijkheid. Ze ziet niet in dat het niet goed voor me was, ze zegt niet ‘het deed me pijn je weg te geven’.” Om zichzelf te sparen, wil Thebud liever niet precies weten hoe de omstandigheden waren in haar opvang. „Als ik nu zou horen dat er maar twee verzorgers op veertig kinderen waren, zou me dat geen goed doen.”

In de zelfhulpgroep merkte Thebud dat veel lotgenoten vergelijkbare dingen ervoeren als zij. „Als kind dacht ik altijd dat ik geadopteerd was. ‘Jullie zijn toch niet mijn echte ouders?’, zei ik dan. Omdat ik zag hoe andere ouders met hun kinderen omgingen, hen omhelsden of kusten. Bij ons was dat nooit zo.” In de groep beaamden velen dat gevoel te herkennen, zegt Thebud. Nog steeds heeft ze geen bijzondere binding met haar moeder.

Zowel Andrea Hlubeck als Andrea Thebud heeft het alleen over haar moeder als degene die verantwoordelijk is voor de keus voor de weekopvang. Beide vaders speelden een marginale rol in hun leven; zij droegen verantwoordelijkheid noch schuld. Het bevestigt de dubbele rol die de ‘geëmancipeerde vrouw’ in Oost-Duitsland vaak wordt toegeschreven: vrouwen mochten werken en geld verdienen, ze konden als ze wilden eenvoudig scheiden van hun man, maar moesten tegelijkertijd alle traditionele rollen vervullen. Hogerop komen in een staatsconcern of in de partij, de SED, zat er evenwel niet in. Volgens recent onderzoek werken vrouwen in Oost-Duitsland nog altijd veel vaker voltijds dan in West-Duitsland, maar zijn ze ook veel vaker verregaand alleen verantwoordelijk voor het huishouden en de opvoeding.

Met haar twee kinderen gaat Thebud bewust anders om dan haar ouders met haar, zegt ze. „Mijn dochter zegt weleens, als ik haar omhels, ‘nu kan-ie wel weer’”, glimlacht ze. Haar oudste gaat binnenkort uit huis, haar jongere zoon is een begenadigd doelman. De grote regionale club, FC Hansa Rostock, wil hem al inlijven in het talentenprogramma. Hij moet dan intern op een school voor topsporters. De voorstelling daarvan maakt haar nu nog zenuwachtig, „maar ik probeer langzaam aan het idee te wennen”.

Verdieping: over de sporen die de DDR naliet. ‘In onze hoofden staat de Muur nog overeind’ (2019)

Een versie van dit artikel verscheen ook in de krant van 19 augustus 2023.

Related Posts

Israëls officiële oorlogsdoel in Libanon is mensen te laten terugkeren naar het noorden. Of zit er meer achter?

  • admin
  • September 25, 2024
  • 0

Israël zegt de grootschalige aanvallen op Libanon deze week uit te voeren in het kader van een nieuw oorlogsdoel: de terugkeer van de ontheemde inwoners van Noord-Israël naar hun huizen. Ruim zestigduizend inwoners uit die regio zijn ontheemd door de aanvallen die Hezbollah daar sinds oktober uitvoert uit solidariteit met Hamas.

De ontheemden verblijven nog altijd veelal in hotels en huizen elders in Israël. Door de aanhoudende beschietingen tussen Israël en Hezbollah kunnen zij nog niet naar huis. Diverse dorpen aan de grens met Libanon zijn bovendien zwaar beschadigd door de aanvallen.

Het is de vraag of Israël met de grootschalige luchtaanvallen op Libanon deze week – waarop Hezbollah weer zal reageren – het nieuw geformuleerde oorlogsdoel snel zal bereiken. Bovendien is het de vraag of het Israëlische leiders om de ontheemde burgers te doen is, of om politiek gewin en het afleiden van de onvervulde oorlogsdoelen in Gaza.

Oorlogsdoelen

De ontheemden uit het noorden speelden het afgelopen jaar tijdens de oorlog in Gaza een bescheiden rol in de retoriek van Israëlische politici en de legerleiding. Israëls officiële oorlogsdoelen waren het „vernietigen” van Hamas en de bevrijding van de gijzelaars uit Israël in Gaza.

Na bijna een jaar oorlog is geen van deze doelen bereikt. Hamas is niet verslagen – een volgens veel analisten überhaupt onhaalbaar doel. Wel is Gaza grotendeels vernietigd en is het dodenaantal in Gaza opgelopen tot ruim 41.400. Het Internationaal Gerechtshof oordeelde in januari in een tussenvonnis dat Israël alles in het werk moet stellen om genocide tegen de Palestijnen in Gaza te voorkomen.

Lees ook

Is Israël in oorlog met Hezbollah? Of mag het conflict geen oorlog heten?

Mensen staan naast een door Israëlische luchtaanvallen veroorzaakte krater vlakbij een snelweg tussen de Libanese steden Beiroet en Sidon.

Ook het andere doel, de terugkeer van de ruim honderd resterende levende en dode gijzelaars uit Israël die nog in Gaza verblijven, is ver weg door het uitblijven van een akkoord tussen Israël en Hamas. Volgens Israëlische en buitenlandse commentatoren heeft Netanyahu een akkoord geblokkeerd, onder meer door steeds met nieuwe eisen te komen.

Hezbollah is de afgelopen maanden een serieuze escalatie met Israël uit de weg gegaan, en heeft herhaaldelijk gezegd pas te stoppen met de aanvallen op Israël als er een staakt-het-vuren komt in Gaza. Maar na maanden vruchteloze onderhandelingen over een akkoord is zo’n staakt-het-vuren ver weg.

Hezbollah beantwoordde de Israëlische aanvallen van de afgelopen weken met nieuwe aanvallen en vuurde raketten af, met name op het noorden van Israël. De meeste raketten werden onderschept door het Israëlische luchtafweersysteem, maar in onder andere de noordelijke plaatsen Haifa en Kiryat Bialik werden huizen geraakt.

Uitbreiding oorlog

Of de Israëlische aanvallen op Libanon deze week de opmaat zijn naar een uitgebreidere, regionale oorlog is nog onzeker. Dat Netanyahu met de pieperaanvallen en de vernietigende bombardementen op Libanon de strijd met Hezbollah verder heeft geëscaleerd, is duidelijk. Die strijd beperkt zich niet meer tot beschietingen rond de grens; ook in de Bekaa-vallei en in Beirut voerde Israël de afgelopen dagen luchtaanvallen uit. En omgekeerd: woensdag werd een raket van Hezbollah nabij Tel Aviv onderschept.

Ondanks waarschuwingen uit de VS aan het adres van Israël en Hezbollah om te de-escaleren, zal Israël ook als het de aanvallen verder opvoert, verzekerd blijven van Amerikaanse steun. Woensdagavond zei het Israëlische leger zich klaar te maken voor een grondoffensief in Zuid-Libanon. Ondertussen pleiten verschillende Israëlische politici voor een herbezetting van Zuid-Libanon.

De Israëlische minister voor Diaspora-zaken Amichai Chikli schreef dit weekend op X dat Libanon „niet aan de definitie van een staat voldoet” en dat het leger een bufferzone moet creëren in de gebieden vanuit waar wordt geschoten op Israël. Bezalel Smotrich, de minister van Financiën die in een illegale nederzetting op de bezette Westelijke Jordaanoever woont, zei eerder dat een invasie en militaire herbezetting van Zuid-Libanon noodzakelijk is.

Onder ultrarechtse Israëliërs is een groep die demonstraties en conferenties organiseert ter bevordering van nederzettingen in het zuiden van Libanon en Gaza. De ambities van deze groep (messianistische) kolonisten zijn geen geheel onrealistisch scenario. De kolonisten worden ook op het niveau van de regering vertegenwoordigd en gestimuleerd.

Politiek gewin Netanyahu

Het is duidelijk dat het, net als in Gaza de afgelopen maanden, in Netanyahu’s politieke belang is om de strijd met Hezbollah voort te zetten.

In de maanden na de door Hamas-geleide aanval op 7 oktober in het zuiden van Israël, waarbij bijna 1200 burgers en soldaten werden gedood en 250 mensen meegenomen naar Gaza, werd Netanyahu door een grote groep Israëliërs verantwoordelijk gehouden voor het falen van het bieden van veiligheid.

Opiniepeilingen lieten vervolgens consequent zien dat de populariteit van de premier en zijn regering tanende was. Netanyahu wist dat het einde van de oorlog nieuwe verkiezingen – en zijn politieke einde – zou betekenen. Bovendien hangen hem corruptierechtszaken boven het hoofd.

De Likud-partij van Netanyahu staat weer bovenaan in recente opiniepeilingen

Sinds Israëls moordaanslagen op Hezbollah-commandant Fuad Shukr in Beirut en Hamas-leider Ismail Haniyeh in Teheran deze zomer en de verder opgevoerde aanvallen op Hezbollah, is Netanyahu’s populariteit echter toegenomen. Zijn Likud-partij staat weer bovenaan in recente opiniepeilingen.

Onder de Israëlische bevolking hebben de aanvallen op Hezbollah veel legitimiteit, al bestaat er ook vrees voor de regionale consequenties. Het idee dat Hezbollah en bondgenoot Iran een existentiële bedreiging vormen voor Israël wordt breed gedragen. De nog altijd geëvacueerde inwoners uit het noorden van Israël en de verwoestingen in noordelijke dorpen hebben de samenleving en economie daar ontwricht. Voor de burgerslachtoffers en tienduizenden ontheemden in Libanon is – net als bij Gaza – in Israëlische media nauwelijks aandacht.

Ook onder Netanyahu’s politieke opponenten worden de aanvallen op Libanon en de pieperexplosies positief ontvangen. De oppositie verweet Netanyahu de afgelopen maanden te zwak te staan tegenover Hezbollah, en zich te weinig aan te trekken van de inwoners van Noord-Israël. Volgens journaliste Noa Landau van de Israëlische krant Haaretz zal de breed gedragen steun voor een oorlog met Hezbollah snel weg ebben, als blijkt dat deze alleen maar zal leiden tot meer schade voor inwoners in het noorden van Israël, en burgerslachtoffers in Libanon die Israëls „internationale legitimiteit” nog verder doen afkalven.


Harris houdt zich het liefst op de vlakte over het Midden-Oosten, maar dat wordt steeds moeilijker

  • admin
  • September 25, 2024
  • 0

In zijn verder nogal monotoon voorgedragen afscheidsrede voor de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties klonk dinsdag een paar keer passie in Joe Bidens broze stem. Onder meer toen de Amerikaanse president sprak over het staakt-het-vuren dat de VS, samen met Qatar en Egypte, al maanden probeert af te dwingen tussen Israël en Hamas. „Dit is het moment voor de partijen om de voorwaarden af te ronden”, stelde hij, „om te zorgen dat de gijzelaars weer thuis komen, Israëls veiligheid te waarborgen en om Gaza te verlossen uit Hamas’ greep. Om het lijden in Gaza te verlichten en deze oorlog te beëindigen.”

De vertrekkende president kreeg er de handen voor op elkaar in de grote VN-zaal. Maar hij deed ook iets wat ongebruikelijk is geworden binnen zijn Democratische Partij: hij begon zelf over de nu al bijna een jaar woedende oorlog in de Gazastrook.

Op hun partijconventie wisten Democraten hun interne twisten over ‘Gaza’ vorige maand juist nog verrassend soepel te begraven. Buiten de congreshal kwamen pro-Palestijnse betogers in veel kleinere aantallen opdagen dan vooraf aangekondigd, en de keren dat op het podium ‘Gaza’, ‘Israël’ of ‘Hamas’ te horen was, waren op één hand te tellen. De nieuwe presidentskandidaat Kamala Harris beloofde in haar toespraak „dag en nacht te werken” aan een staakt-het-vuren, maar stelde ook dat ze „altijd zal opkomen voor Israëls recht op zelfverdediging”.

Hoewel haar Midden-Oosten-beleid daarmee voorlopig weinig nieuws behelst, geldt sinds de vervanging van de zeer pro-Israëlische Biden een omertà binnen de partij. Over Gaza wordt tot de verkiezingen, over krap zes weken, zo min mogelijk gesproken.

Nu Israël zijn strafcampagne tegen Hamas heeft uitgebreid met aanvallen op Hezbollah in buurland Libanon, moet blijken of dat stilzwijgen standhoudt. De alom aan Israël toegeschreven aanslag via explosieve piepers en walkie-talkies van Hezbollah, vorige week, en de daaropvolgende Israëlische luchtacties tegen Libanon, hebben het Midden-Oosten terug op de Amerikaanse voorpagina’s gebracht.

Riskant dossier

De betrokkenheid met het lot van de Libanese burgerbevolking die nu getroffen wordt in de strijd tussen Hezbollah en Israël, is minder groot dan die met de Palestijnen. Maar de jongste escalatie in de regio dreigt wel een voor de Democraten electoraal riskant dossier op te rakelen. Zo wezen pro-Palestina activisten er de afgelopen dagen al op dat bij de Israëlische bombardementen op Libanon óók Palestijnse vluchtelingen worden getroffen.

Tijdens de voorverkiezingen bleek dit voorjaar dat een aanzienlijke minderheid van de Democratische kiezers het niet eens is met alle militaire, financiële en diplomatieke steun aan Israël. Vooral progressievere kiezers en kiezers met een Arabisch-Amerikaanse achtergrond toonden hun onvrede door een blanco (‘uncommitted’) stem uit te brengen. Zolang Biden de Democratische kandidaat was, dreigden ze in november thuis te blijven of op een derde kandidaat te gaan stemmen.

Die onvrede klinkt sinds de wissel voor Harris minder luidruchtig, maar is niet verstomd. Een peiling die de islamitische organisatie CAIR eind vorige maand kort na de conventie hield, bevatte ook verontrustend nieuws voor Harris. Hoewel slechts 11 procent van de ondervraagde moslimkiezers zei op Trump zullen stemmen, kreeg ook zij maar 30 procent – evenveel als Jill Stein van de zeer pro-Palestijnse, uiterst-linkse Green Party. Dit terwijl Biden in 2020 nog ruim twee derde van de islamitische kiezers voor zich won.

Ook spraken de leiders van de ‘uncommitted’-beweging vorige week geen steun uit aan Harris. Dit omdat „zij niet bereid is het beleid van onvoorwaardelijke wapensteun te veranderen of zelfs maar een duidelijk campagnestandpunt in te nemen ten gunste van het bestaande Amerikaanse en internationale recht”. Tegelijkertijd riep de beweging op om „tegen” Trump te stemmen en derde kandidaten te „vermijden”.

Steun voor Trump in Michigan

Vooral in Michigan wonen veel Arabisch-Amerikaanse kiezers wier stem Harris in november niet kan missen als de uitslag weer nipt is. Uitgerekend in deze belangrijke swing state maakte de Democratische burgemeester van Hamtramck, een voorstadje van Detroit met veel migranten uit moslimlanden, vrijdag bekend Trump te steunen. In 2020 kreeg Biden in Hamtramck nog 81 procent van de stemmen, maar na een persoonlijk onderhoud van twintig minuten met Donald Trump besloot burgemeester Amer Ghalieb dat de Republikein „beter in staat is een staakt-het-vuren te bereiken”.

Volgens Ghalieb, die als emigrant uit Jemen naar de VS kwam, zal ook Trumps economische beleid gunstiger uitpakken voor de vele kleine ondernemers in zijn gemeenschap. Ook voelt de burgemeester van Hamtramck, dat in 2023 regenboogvlaggen in de ban deed, zich meer thuis bij de conservatieve agenda van de Republikeinen.

Iedereen die Jood is [..] en van Israël houdt is een dwaas als ze op een Democraat stemmen

Donald Trump
Republikeinse presidentskandidaat

Trump zelf laat zich er graag op voorstaan dat het Midden-Oosten onder hem veel kalmer was en Israël veiliger. De Republikeinse steun aan Israël bedient vooral evangelisch-christenen die de staat uit Bijbelse overtuiging een warm hart toedragen; Joodse kiezers in de VS stemmen juist in ruime meerderheid Democratisch.

Voor Trump was dit vorige week aanleiding zich tijdens een evenement van Israeli-American Council te beklagen over het gebrek aan Joodse kiezerssteun. „Iedereen die Jood is [..] en van Israël houdt is een dwaas als ze op een Democraat stemmen. Iedere Jood die op haar [Harris, red.] stemt moet zich laten onderzoeken.” Als Trump deze verkiezing mocht verliezen, voorspelde hij tijdens de forumdiscussie over antisemitisme, „zullen er veel slechte dingen gebeuren” en zal Israël „uitgeroeid” worden. „En het Joodse volk zou veel te maken hebben met dat verlies.”

Lees ook

Kritiek van pro-Palestijnse Democraten is kras op het plaatje van eenheid die de partij wil uitstralen

Pro-Palestijnse betogers raakten slaags met de politie in Chicago toen zij dinsdag demonstreerden bij het consulaat van Israël in de Amerikaanse stad waar de Democraten deze week hun conventie houden.


Hoe de verdwijning van 43 Mexicaanse studenten na tien jaar nog altijd symbool staat voor een gecorrumpeerd systeem

  • admin
  • September 25, 2024
  • 0

De grijze wolken boven Mexico-Stad zijn weggetrokken als honderden betogers in het centrum van de stad in beweging komen. Een auto met een grote luidspreker leidt de stoet, gevolgd door tientallen oudere mannen en vrouwen, die portretten dragen met de gezichten van tieners erop. Daarachter komt een groep met zeker vijftig studenten, allemaal in het zwart. De stoet wordt afgesloten door groepen activisten, jong en oud.

Deze protestmars vindt iedere maand plaats, over de Avenida de Reforma, in het hart van de Mexicaanse hoofdstad. Iedere keer stopt de stoet bij het levensgrote, bloedrode nummer 43. En iedere keer worden hier de namen opgelezen van de 43 studenten die op 26 september 2014 ‘verdwenen’ in de zuidwestelijke deelstaat Guerrero. Een vermissingszaak die ook internationaal veel stof deed opwaaien, maar tot op de dag van vandaag, tien jaar later, onopgelost blijft.

Betoging op 26 augustus dit jaar in Mexico-Stad.
Foto Quetzalli Nicte-Ha / Reuters

De desaparecidos (verdwenenen) studeerden aan een lerarenopleiding in het plaatsje Ayotzinapa, en waren op die bewuste dag naar de stad Iguala gegaan om de herdenking van het Tlatelolco-studentenbloedbad van 1968 bij te wonen. Op de terugweg werden ze gestopt door politieagenten en onder vuur genomen. Drie studenten kwamen daarbij om het leven. De 43 anderen werden weggevoerd door de autoriteiten en volgens ooggetuigen overgedragen aan een criminele organisatie. Er werd nooit meer iets van hen vernomen.

Toen uit het onderzoek bleek dat het leger bij de verdwijning betrokken was, sloten alle rijen zich

Mario González
vader van een van de verdwenen studenten

Tegenwerking

Voor Mario González zijn de afgelopen tien jaar voorbijgevlogen. Zijn zoon César is een van de 43, en sinds diens verdwijning is het leven van Mario naar eigen zeggen een onafgebroken strijd voor gerechtigheid. Met een foto van zijn zoon – heldere ogen in een kwajongensachtige blik – tegen zijn borst gedrukt vertelt hij over de vele obstakels waar hij en andere ouders de afgelopen jaren op stuitten.

„De jongens verdwenen tijdens de regering van president Peña Nieto. Hij deed haast niets om het onderzoek verder te helpen. Toen president López Obrador [in 2018] aantrad, ging het in de eerste drie jaar beter. Maar toen uit het onderzoek bleek dat het leger bij de verdwijning betrokken was, sloten alle rijen zich.Nu zijn termijn bijna voorbij is, staan we nog steeds met lege handen”, verzucht Mario. „We moeten hopen dat het onder zijn opvolger, Claudia Sheinbaum, beter zal gaan.”

De vele tegenwerkingen die nabestaanden ervoeren, het vele bewijsmateriaal dat aantoont dat politie, leger en regionale autoriteiten tot op het hoogste niveau betrokken waren bij de verdwijning, en de bedreigingen waarmee onderzoekers na de vermissing te maken kregen: Ayotzinapa staat symbool voor een gecorrumpeerd systeem waarin boven- en onderwereld op alle niveaus samenwerken en waarin vermiste personen zelden teruggevonden worden.

Wat veel nabestaanden niet zullen willen erkennen, is dat er slechts een kleine kans is dat ooit echt duidelijk wordt wat er is gebeurd met de studenten Laat staan dat de wanhopige ouders zullen ontdekken waar de lichamen zijn – als die er nog zijn. In Mexico staan meer dan honderdduizend mensen geregistreerd als ‘vermist door een misdaad’. Dat tot op de dag van vandaag van zo veel Mexicanen geen spoor is, komt niet alleen door het gebrek aan capaciteit onder aanklagers en politieagenten om de zaken te onderzoeken. Verbrand op stortplaatsen, gedumpt in de woestijn of diep begraven in massagraven in rurale streken: ‘vermist’ betekent in Mexico meestal ‘weggemaakt’.

De ‘43’, zoals de vermissingszaak van de studenten in Mexico bekendstaat, staan symbool voor de verdwenen Mexicanen naar wie nabestaanden blijven zoeken, maar over wie vrijwel nooit bekend wordt wat ermee is gebeurd. Mede vanwege de internationale aandacht en de omvang kregen de studenten uit Ayotzinapa wel meer aandacht. President López Obradór beloofde bij zijn aantreden een waarheidvindingscommissie om te achterhalen wat er is gebeurd met de studenten. Maar hoe meer onderzoekers wezen in de richting van het leger , hoe meer de zaak werd vertraagd. De ouders van de 43 studenten hebben inmiddels aangegeven niet langer met de president te willen spreken over de zaak, vanwege hun teleurstelling over het gebrek aan vooruitgang en gerechtigheid

Lees ook

Voormalig hoofdaanklager Mexico gearresteerd in verdwijningszaak 43 studenten

De voormalig hoofdaanklager Jesús Murillo tijdens een persconferentie over de verdwijningszaak in 2014.

Ondanks internationale aandacht voor de zaak, vorderde het onderzoek naar de vermissing amper. Een procureur-generaal die de leiding had over de eerste fase van het onderzoek, werd zelf opgepakt vanwege betrokkenheid. Tientallen verdachte agenten en militairen zijn voortvluchtig. Militairen weigerden hun eigen informatie te delen, de hoogste mensenrechtenfunctionaris werd bespioneerd terwijl hij de strijdkrachten onderzocht, en een aanklager ontvluchtte Mexico uit vrees voor zijn eigen veiligheid. De burgermeester van Iguala en zijn vrouw zijn opgepakt vanwege banden met de lokale misdaad. Maar wat nu precies met de studenten gebeurd is en waar hun overblijfselen zijn, blijft onopgehelderd.

Binnen het ministerie van Defensie, het leger en het Openbaar Ministerie beschermt men elkaar

Omar García
student die vrienden verloor

Protesten

Waar zijn kompanen zijn, is ook de vraag waarmee Omar García iedere dag wakker wordt. Hij zou op die 26ste september 2014 met zijn medestudenten gaan protesteren in Iguala. Zijn vrienden gingen hem voor, García zou later komen. Het laatste wat hij hoorde van zijn vriend Benjamín is dat ze beschoten werden door politieagenten.

„Het is heel frustrerend. We zien hoe autoriteiten in dit land niet geïnteresseerd lijken in de waarheid. Met name binnen het ministerie van Defensie, het leger en het Openbaar Ministerie beschermt men elkaar”, zegt García. Volgens hem wilden de heersende machthebbers in de staat Guerrero, zowel de drugsbendes als de autoriteiten, de studenten van Ayotzinapa al langer een lesje leren, omdat zij vaker protesteerden tegen wat ze als onrecht zagen in de arme, gewelddadige deelstaat. Maar het protest drukten ze daarmee niet de kop in. Nadat de 43 studenten verdwenen, werd die strijd tegen onrecht een nog belangrijker onderdeel van Ayotzinapa, aldus Omar.

De moeder van een van de vermiste 43 studenten toont haar halsketting.
Foto Felix Marquez / AP

De groep in het zwart geklede betogers bij de protestmars in Mexico-Stad zijn huidige leerlingen van de school. Ze hebben de 43 vermiste studenten nooit gekend, maar voelen zich verbonden. Ze willen wel praten met journalisten, maar op voorwaarde van anonimiteit: praten over de zaak kan in Mexico bedreigingen uitlokken.

Een stevige jongen met kortgeknipt haar noemt de vermisten steevast zijn „broeders”. Iedere maand gaat hij met zijn klasgenoten naar Mexico-Stad om de zaak in de onder de aandacht te brengen. Soms gaat het er gewelddadig aan toe: in maart bestormde een groep studenten het Nationaal Paleis in de hoofdstad om de president ertoe te bewegen de families van de vermiste studenten te ontmoeten en het onderzoek een impuls te geven. . „Wij van Ayotzinapa zijn rebels. Dat zit in je, vanaf het eerste moment dat je de school betreedt. Onze broeders verdwenen terwijl ze streden tegen ongelijkheid in Guerrero. Nu is het aan ons om hun strijd voort te zetten”, zegt de jongen.

Met een bulderende stem roept hij: „Levend werden ze meegenomen!” De groep studenten achter hem antwoordt, als met één stem: „Levend willen we ze terughebben!”

Dit ‘kan iedereen gebeuren’

Vader Mario González zegt niet zonder de steun van de studenten te kunnen. „Het is alsof we de energie van onze kinderen terugvinden in deze studenten. Wat er is gebeurd met onze kinderen kan in Mexico met iedereen gebeuren”, zegt hij.

De stoet is inmiddels aangekomen bij de rode 43, groot en glimmend langs een druk kruispunt. Een moeder haalt een lijst uit haar binnenzak en begint de namen van de studenten op te lezen. Als ze de naam van César opleest, kijkt Mario naar boven. Een vogel vliegt voorbij. „Presente”, fluistert Mario, met zijn hand op zijn hart.

Lees ook

Wie liggen er dan wél in die massagraven?

Wie liggen er dan wél in die massagraven?