In de hotelkamer waar Johan Cruijff 24 nachten sliep, met uitzicht op de Hiltruper See, word je vijftig jaar later al snel met het pijnlijkste hoofdstuk uit de Nederlandse voetbalgeschiedenis geconfronteerd. Op het nachtkastje waar tot voor kort een brochure van de water- en bosrijke omgeving lag, ligt het boek 1974 – Die WM der Genies. Oranje cover, met een kleurenfotootje van de aanvoerders Cruijff en Franz Beckenbauer die elkaar een hand geven voor de WK-finale die Nederland met 2-1 verloor, en een fotootje, in zwartwit, van bondskanselier Helmut Schmidt en zijn voorganger Willy Brandt. Een blauwe sticker op het Duitse boek, dat vorig jaar verscheen: HOTEL EXEMPLAR – Ich bin käuflich! Aber nur an unserer Rezeption – für zuhause oder als Mitbringsel!
Welkom in het hotel in Hiltrup, bij Münster (een uurtje over de grens ter hoogte van Winterswijk), waar Wim Suurbier destijds zijn geslachtsdeel op de bar legde, volgens Auke Kok in zijn bestseller 1974 – Wij waren de besten. De rechtervleugelverdediger van Oranje deed dat ‘in een vlaag van ongekende geestigheid teneinde een bestelling kracht bij te zetten’. Als het daar wat frivoliteiten van Nederlandse internationals betreft toen bij was gebleven, hadden we Best Western Premier Seehotel Krautkrämer nu wellicht niet met een bezoek vereerd. Waldhotel Krautkrämer heette het eerst – in twee delen zie je die naam nog hoog tegen de gevel van het reusachtige chaletvormige gebouw. Nadat in 2019 eigenaar Hans Joachim Krautkrämer was overleden, verkocht de familie het complex aan de Amerikaanse keten.
Bij de reservering had ik voor deze WK74-bedevaart een kamer (voor twee personen en een hond) gereserveerd die uitkijkt op het meer. Ik had niet specifiek gevraagd om een vertrek op de derde (en hoogste) verdieping, waar Oranje was ondergebracht. En al helemaal niet om kamer 388, die van Cruijff – volgens Auke Kok in 1974 – en van Johan Neeskens tot die zijn kettingrokende en onrustig slapende ploeggenoot zat was. Bij het inchecken kreeg ik een sleutelkaart in een hoesje met daarop wificode en kamernummer: 342. Daar aangekomen, aan de andere kant van het hotel – had ik pas laat in de gaten dat onder het reusachtige ‘#342’ een bordje met het oude nummer zat, met een streep erdoor: 388!
Uit veiligheidsoverwegingen zaten de spelers van Oranje in ’74 op de derde verdieping. Cruijff had deze kamer omdat die zich – op de suite ernaast na – op de grootste afstand van de ingang bevindt. Er was de dreiging van aanslagen, zoals nu bij het EK voetbal in Duitsland dat vrijdag begint, en ontvoeringen. Op een van de krantenfoto’s in mijn Cruijffplakboek – ik was 14 tijdens het WK – zie je de aanvoerder van Oranje bij het hotel voor een flinke rol prikkeldraad, met een van de vele politiemensen die destijds over Oranje waakten.
Maar ondanks die strenge beveiliging kostte het een Duitse journalist toen geen enkele moeite hier een kamer te bemachtigen, door zich uit te geven voor een vertegenwoordiger in Spätzle, deegsliertjes. En zo kon hij getuige zijn van en deelnemer aan een nachtelijke zwempartij van spelers van Oranje onder wie Cruijff met een paar Duitse vrouwen – in hun blootje – die door zijn toedoen een zwembadaffaire werd. Hij vertelde zijn verhaal eerst aan een collega van schandaalkrant Bild, en diens artikel trok dinsdagochtend 2 juli de volle aandacht, onder de kop ‘Cruijff, Sekt, nackte Mädchen und eind kühles Bad’. Vijf dagen voor de finale was een rel geboren. Al een week eerder had het zwembad de Nederlandse kranten gehaald nadat spelers van Oranje Volkskrant-journalist Ben ‘Azijn’ de Graaf er met kleren en al hadden ingegooid. Omdat ze vonden dat hij wel érg kritisch over hen schreef.
Het zwembad in het souterrain van het hotel in Hiltrup, vijftig jaar na de zwembadaffaire.
De achterzijde van het voormalige Waldhotel Krautkrämer, aan de Hiltruper See.
Foto’s Ward op den Brouw
„Elke keer komt dat kut-zwembad weer naar boven”, zegt Yvonne Krol in Voetbalvrouwen – de glorietijd van het Nederlandse voetbal, 1970-1978., het boek dat journalist Bram de Graaf in 2008 schreef. Met de auteur en Wim Suurbiers ex-echtgenote Maja ging zij terug naar het hotel in Hiltrup. Zij waren daar ook die ene dag in juni ’74 dat de spelersvrouwen welkom waren, een week voor de zwembadaffaire. Vlak bij de receptie herinnert sinds kort een 25-tal zwartwitfoto’s aan dat familiebezoek; ze hangen tegenover de plaquette die de KNVB na het WK naar de Krautkrämers opstuurde als dank voor de gastvrijheid.
Bij hun bezoek in 2007 gingen de exen van Krol en Suurbier op de foto aan de rand van het zwembad, met tussen hen in Hans Joachim Krautkrämer. Hij was als zoon van de toenmalige eigenaar een van de hoofdrolspelers in die nacht inclusief zwembadbezoek van zondag 30 juni op maandag 1 juli. Die zondag had Nederland van Oost-Duitsland gewonnen, Brazilië zou op woensdag verslagen worden en zondag 7 juli volgde de finale. Op de vraag van beide vrouwen wat zich hier in 1974 nou echt had afgespeeld, verwees Krautkrämer naar „het boek van Wim Kok”, is te lezen in Voetbalvrouwen. Nadat ze verbaasd hadden gereageerd, maakte hij daar Auke Kok van.
Piet Keizer (links), Johan Cruijff en Pleun Strik kijken uit het raam van een van de kamers aan de voorzijde van het hotel waar het Nederlands elftal in 1974 verbleef. Cruijff had aan de achterzijde een kamer met balkon.
Spelers van het Nederlands elftal verlaten hun hotel tijdens het WK van 1974, onder politiebewaking.
Foto’s Rob Mieremet/Anefo
In het Cruijff-plakboek ook een krantenknipseltje met de kop ‘Cruijff wil Bild proces aandoen’, van een dag nadat de Duitse krant over de avonturen in Waldhotel Krautkrämer had geschreven. „Het is een misselijke manier van onrust stoken. Maar even zo goed loop je de kans dat je vrouw het leest. Zoiets smerigs is me nog nooit overkomen. Een orgie… En dat onder het strenge regime van Michels. Een giller.” Van een orgie of een seksschandaal zoals het toen ook werd genoemd was geen sprake, en dat proces tegen Bild kwam er niet.
„Als hier Nederlanders komen, willen ze twee dingen weten”, zegt bedrijfsleider Ammar Gorges. „Waar het zwembad is, en in welke kamer Johan Cruijff verbleef. Het antwoord op de laatste vraag moest ik ze tot nu toe schuldig blijven.” Hij wijst naar de overkant van de receptie, waar de telefooncel was waar Cruijff meermaals een woedende Danny aan de telefoon had. Bellen op de kamer kon toen niet: van bondscoach Rinus Michels, die tijdens het WK drie keer naar Barcelona vloog om zijn club daar bij bekerwedstrijden te leiden, mochten de spelers geen telefoon op hun kamer hebben. Van de telefooncellen zijn kastruimtes gemaakt, en voor de deuren ervan staan karretjes waarmee hotelgasten hun bagage naar de auto kunnen rijden.
Je moet snel zijn als je in het uitstekende maar verouderde hotel nog wat van de sfeer van 1974 wil proeven. De renovatie van het hotel is net begonnen. Op de parkeerplaats, vlak bij het complex van de Erster tennisclub Hiltrup waar spelers van Oranje een balletje sloegen, staan er afvalcontainers, een ervan gevuld met matrassen. Het is volgens bedrijfsleider Gorges de bedoeling in december de derde verdieping aan te pakken. Inclusief Cruijffs kamer, waar volgens hem de verschillen met de inrichting in ’74 niet groot zijn. Aan het zwembad zal niet veel veranderen, zegt hij.
Na een ‘Cruijff-run’ van 14 kilometer rondom de Hiltruper See en langs het nabije Dortmund-Eemskanaal neem ik tot slot een duik in het zwembad waar volgens sommigen Nederland het WK van 74 verloor – in het souterrain niet ver van de kamer van Cruijff. In het gezelschap van een stel Duitsers in de pensioengerechtigde leeftijd.