Iedereen liet elkaar keurig uitpraten bij het Buitenhof-debat. Dat is ook makkelijk als je het allemaal met elkaar eens bent

ZAP Met Ruben en Jelle gingen we naar de Shanghai-samenwerkingsorganisatie, waar heel Azië naartoe komt, maar nul leiders uit het Westen. En in ons eigen landje is het met de vele debatten wel duidelijk dat het weer verkiezingstijd is.

Langs de nieuw zijderoute: Ruben Terlou (links) en Jelle Brandt Corstius in Oezbekistan.
Langs de nieuw zijderoute: Ruben Terlou (links) en Jelle Brandt Corstius in Oezbekistan.

Beeld VPRO

Dat was natuurlijk een heel goed idee, om de krachten te bundelen en sámen op te trekken in het vacuüm dat de Sovjet-Unie dertig jaar terug achterliet en dat China nu als achtertuin ziet. Jelle Brandt Corstius spreekt Russisch, Ruben Terlou Chinees, beiden maakten prachtige series over ‘hun’ landen. Jelle over de tanende grootsheid van Rusland, Ruben over de wereldwijd groeiende invloed van China. Samen moeten ze een eind komen in het gebied ingeklemd tussen Rusland links en China rechts.

In Langs de nieuwe zijderoute reizen ze door landen waarvan de namen me herinneren aan die oneindig lange spelletjes Risk van vroeger, waarbij de verhitte oorlog met plastic legertjes soms zomaar oversloeg op duurzame vriendschappen en huwelijksverbonden: Kazachstan, Tadzjikistan, Kirgizië (of is het Kirgistan?).

Ruben en Jelle streken zondag in de eerste aflevering – De sheriff en de bankier – de kreukels uit hun overhemd en trokken hun jasjes recht, Ruben stropte Jelles das en daar gingen ze, als Jansen en Jansen strak in het pak, naar de top in Samarkand, Oezbekistan. Héél Azië komt naar de Shanghai-samenwerkingsorganisatie, en precies nul leiders uit het Westen. In de perstent op driehonderd meter afstand van het congrescentrum bekeken Jelle en Ruben de aankomst van de leiders die de halve wereldbevolking vertegenwoordigen. India, Turkije, Pakistan, Iran. Ze stelden vast dat de Russische leider Poetin uit de mooiste auto stapte, maar voor Xi Jinping, van China, ging de vlag uit en werd er gezongen en gedanst.

Deze eerste aflevering leek me vooral een introductie; de blinde vlek die Centraal-Azië is wordt gemarkeerd en het belang van de regio als „scharnierpunt” wordt genoemd: kijk, hier is de geopolitieke macht aan het schuiven. De vraag is even welke kant het op gaat, en dat gaan we in de volgende aflevering zien. Na Oezbekistan scheiden de wegen. Jelle gaat linksom, naar Kirgizië. Ruben rechtsom, naar Pakistan. Het is te vroeg om iets te zeggen over de verschillen tussen de twee, nu zag ik vooral wat ze hetzelfde doen. Of doen, het is meer wie ze zijn waardoor mensen aan de praat raken. Verbaasd én gecharmeerd lijken ze door die reus met blauwe ogen (Jelle) en natuurlijk mag die vriendelijke fotograaf even binnen kijken in de wachtpost van de Pakistaanse grensbewakers. Dat belooft wat voor de volgende afleveringen.

Linksom of rechtsom

Het huiswerk had ik naar oude gewoonte uitgesteld tot zondag-namiddag. WNL terugkijken, daar zat Sigrid Kaag (D66). Niet als minister van Financiën maar als lijsttrekker, want de Provinciale Staten-verkiezingen zijn over tien dagen. En daarna Buitenhof, want daar zaten naast Attje Kuiken (PvdA) en Jesse Klaver (GroenLinks) ook leiders van partijen die niet zijn uitgenodigd voor het grote Linksom of rechtsom-debat dat op 12 maart geleid wordt door Jeroen Pauw. Partij voor de Dieren, D66 en BBB zijn daar boos over, want Pauw zou zo meegaan in het „frame” van de VVD: rechts tegen woke-links. Ik had nou niet speciaal het gevoel dat Caroline van der Plas (BBB) zich dezer dagen Assepoester hoeft te voelen, die danst op zoveel podia dat ze Pauw wel kan missen. Ze gaat tóch, zei ze in Buitenhof. In het publiek zitten en dan „ja knikken of nee schudden”.

Het Buitenhof-debat verliep ordelijker dan menig Tweede Kamer-debat, iedereen liet elkaar keurig uitpraten. Is misschien ook makkelijker als je allemáál tegen het stikstofvoorstel van de huidige coalitie bent. Verder was blauw de dominante kleur voor de vrouwelijke leiders. Kleur van de betrouwbaarheid. Azuurblauw voor Esther Ouwehand (PvdD), koningsblauw voor Lilian Marijnissen (SP), donkerblauw voor Annabel Nanninga (JA21) en een ton-sur-ton-blauw pak met blouse voor Sigrid Kaag. Zal allemaal vast niks te betekenen hebben.