De definitie van wie een vrouw is heeft volgens de Britse gelijkheidswet uit 2010 alleen betrekking op mensen die als vrouw geboren zijn. Toch biedt deze wet wel bescherming aan transgenders tegen discriminatie.
Dat heeft het Britse Hooggerechtshof woensdag uitgesproken. De rechters zeiden ook dat het gebruik van een „gecertificeerde interpretatie van geslacht’’ zou leiden tot „een vreemde ongelijkheid” in status tussen transgenders met een geslachtsveranderingscertificaat en transgenders die dat niet hebben.
De zaak wordt in het Verenigd Koninkrijk gezien als zeer belangrijk voor de rechten van transgender personen. Rechter Lord Patrick Hodge beklemtoonde de uitspraak „niet te zien als een overwinning voor de ene partij ten opzichte van de andere” en hij benadrukte dat Equality Act transgenders nog steeds beschermt tegen discriminatie.
De uitspraak betekent dat een deel van een Schotse wet van tafel moet, namelijk het deel dat regelt dat trans vrouwen meegerekend mogen worden bij doelstellingen om vijftig procent vrouwen in raden van bestuur te krijgen.
Genderdisforie
De zaak was aangespannen door de actiegroep For Women Scotland die vindt dat iemand alleen een vrouw kan zijn als ze als vrouw geboren is. Schrijver J.K. Rowling, bekend van Harry Potter, financiert deze groep. De groep werd opgericht nadat de Schotse regering in 2018 een nieuwe genderwet voorstelde die de procedure voor het verkrijgen van een zogeheten geslachtserkenningscertificaat (GRC) veranderende. Onder deze wetswijziging konden personen hun geslacht met dit document laten vastleggen op basis van zelfindentificatie, zonder medische diagnose. Die wet is in Schotland aangenomen maar door de overkoepelende regering in het VK tegengehouden en dus niet actief. Dit betekent dat de diagnose genderdysforie nog altijd vereist is voor een dergelijk certificaat.
De actiegroep spande een zaak aan tegen een andere aangenomen Schotse wet, de Gender Representation on Public Board. Deze wet stelt doelstellingen vast voor het verhogen van het percentage vrouwen in raden van bestuur. Trans vrouwen in het bezit van geslachtserkenningscertificaat tellen volgens deze wet mee als vrouw. Daartegen nam For Women Scotland juridische actie.
Het hooggerechtshof van Schotland gaf de groep ongelijk en bepaalde trans vrouwen meetellen als vrouw in het bestuur, onder deze wetgeving. De actiegroep ging daarop in beroep bij het allerhoogste Britse rechter, het hooggerechtshof in Londen.
Het is op dit moment onduidelijk welke gevolgen deze uitspraak heeft voor interesekse personen.
Het debat in het Verenigd Koninkirijk over transgenders was de afgelopen jaar verhit, terwijl het niet om grote aantallen gaat. Sinds de invoering van de Gender Recognition Act in 2004 kregen circa 8.500 mensen in het Verenigd Koninkrijk een gendererkenningscertificaat.
J.K. Rowling speelde een grote rol in het Britse debat. Ze wierp zich op als ‘voorvechter van vrouwenrechten’. Ze noemde in 2022 toenmalig Schots premier Nicola Sturgeon „een vernietiger van vrouwenrechten”. Critici vonden dat Rowling transfobe uitspraken deed.
De actiegroep waar Rowling aan is verbonden, zei tijdens de behandeling van de zaak dat de voor hen gunstige uitspraak ook in Engeland, Schotland en Wales consequenties moet hebben voor faciliteiten voor specifiek mannen of vrouwen, zoals toiletten, gevangenissen en ziekenhuisafdelingen. De Britse krant The Guardian onderschreef dat woensdagmorgen. „Hoewel de rechtszaak in Schotland begon, kan de uitspraak grote gevolgen hebben voor de manier waarop ruimtes en diensten voor alleen mannen en vrouwen in Engeland, Schotland en Wales worden gerund.” De verwachting is ook dat deze uitspraak het debat opent om de gelijkheidswet uit 2010 te veranderen.
