Het bestuur van Hongkong wil relaties tussen mensen van hetzelfde geslacht erkennen. Als koppels zich bij het stadsbestuur laten registreren, krijgen ze een beperkt aantal rechten die heteroseksuele stellen ook hebben, zoals bezoekrecht in ziekenhuizen of de mogelijkheid beslissingen te nemen over de uitvaart van een overleden partner.
Maar de erkenning is volgens het voorstel nadrukkelijk niet gelijk aan een huwelijk. Activisten die opkomen voor gelijke rechten zijn dan ook teleurgesteld over het voorstel. Veel cruciale zaken, zoals erfrechtkwesties, adoptie en voogdij, zijn er niet in geregeld.
Bovendien kunnen stellen zich alleen door het Hongkongse bestuur laten erkennen als ze eerst in het buitenland een geregistreerd partnerschap of huwelijk zijn aangegaan. In Hongkong zelf is het sluiten daarvan voor homokoppels niet mogelijk.
Met het voorstel geeft het stadsbestuur gehoor aan een uitspraak van de hoogste rechtbank van Hongkong uit 2023. Die oordeelde toen dat het ontbreken van enige vorm van formele erkenning van homorelaties discriminerend was, en droeg het stadsbestuur op binnen twee jaar met een regeling te komen.
Discriminerend
Die zaak was aangespannen door Jimmy Sham, een activist en voormalig districtsraadslid die 2013 in de Verenigde Staten met zijn partner is getrouwd. Sham (38) voerde de zaak vanuit de gevangenis, waar hij sinds 2021 was opgesloten als lid van de ‘Hongkong 47’, een groep prodemocratische activisten, politici en juristen die zich verzette tegen de macht van de regering in Beijing. Afgelopen november kreeg hij vier jaar en drie maanden celstraf. In mei kwam hij vrij, omdat hij zijn straf dankzij het lange voorarrest had uitgezeten.
De organisatie Hong Kong Marriage Equality, die zich inzet voor gelijke rechten voor homokoppels, noemt het voorstel in een verklaring „een minuscule stap”, die weinig doet om de meer dan honderd voorbeelden van ongelijke behandeling – geïdentificeerd door een overheidscommissie – aan te pakken. De eis dat koppels hun relatie eerst buiten Hongkong laten formaliseren noemt HKME oneerlijk. Niet iedereen kan dat betalen. Een woordvoerder van Next Chapter, een organisatie die stellen helpt hun huwelijk vanuit Hongkong te laten registreren in de Verenigde Staten, zegt tegenover de onafhankelijke nieuwssite Hong Kong Free Press dat die procedure omgerekend bijna 2.400 euro kan kosten. Een trouwboekje in Hongkong zelf, alleen beschikbaar voor heterokoppels, kost iets meer dan 200 euro.
/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data134473013-c54b90.jpg|https://images.nrc.nl/oablbh9yh3on1kowAMVlww8CJpc=/1920x/filters:no_upscale()/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data134473013-c54b90.jpg|https://images.nrc.nl/hGPHcnHoVFklcB3YFfL_3EU96_M=/5760x/filters:no_upscale()/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data134473013-c54b90.jpg)
In juni trouwden tien Hongkongse koppels van hetzelfde geslacht via een online ceremonie geleid door een dominee in de Verenigde Staten. Foto Peter Parks/AFP
„De eenvoudigste, eerlijkste en meest effectieve manier is natuurlijk om een einde te maken aan de uitsluiting van homokoppels bij het huwelijk, zoals al bijna veertig andere jurisdicties wereldwijd zonder nadelige gevolgen hebben gedaan”, schrijft HKME.
Maar dat wil het stadsbestuur beslist niet, blijkt uit het wetsvoorstel: „Aangezien er in de samenleving uiteenlopende opvattingen bestaan over de erkenning van relaties tussen mensen van hetzelfde geslacht (…) moeten we de juiste balans zoeken om maatschappelijke verdeeldheid en de ondermijning van sociale harmonie te voorkomen.”
Steun voor homohuwelijk
Toch neemt de steun voor het homohuwelijk in Hongkong al jaren toe. Volgens een opinieonderzoek van drie universiteiten in 2023 steunt 60 procent van de Hongkongers gelijke huwelijksrechten, tegen 38 procent tien jaar eerder. Op dit moment kennen in Azië alleen Taiwan en Thailand het homohuwelijk. In Nepal kunnen homokoppels wel ‘voorlopig’ trouwen, maar wacht de formele status van hun verbintenis op een oordeel van het hooggerechtshof.
HKME verwacht dat het plan, als het wordt aangenomen, geen einde zal maken aan de reeks rechtszaken voor gelijke rechten. Die vallen regelmatig uit in het voordeel van homoactivisten. Zo oordeelde Hongkongs hoogste rechtbank in november dat koppels van hetzelfde geslacht net als hetero’s het recht hebben om zich samen in te schrijven voor een sociale huurwoning.
Eerder, in 2018, dwong een rechter het stadsbestuur al om buitenlandse homohuwelijken van expats te erkennen, bijvoorbeeld bij de aanvraag van een partnervisum.
Lees ook
Hongkong erkent het homohuwelijk, maar alleen voor expats
