‘Niet aan Pasje denken, niet aan Pasje denken.’ Dat was het mantra van Anette toen zij in 1992 met een gebroken heup en een grote beenwond moest overleven in de Vietnamese jungle. Pasje was de bijnaam van haar geliefde. En het vliegtuig waarin ze met hem had gezeten was gecrasht. Alleen Annette overleefde de ramp en werd pas na acht dagen teruggevonden. Hoe houd je zoiets vol? NRC-redacteur Carlijn Vis en Humberto Tan spraken zes ‘doorzetters’ om die vraag te beantwoorden. Wat is doorzettingsvermogen precies? En hoe werkt het? Ze stellen die vragen ook aan een filosoof, een psychiater, een neurowetenschapper en een familietherapeut. Tijdens de eerste aflevering was ik even sceptisch over die keuze: vragen ze nu aan een filosoof om uit te leggen wat Annette heeft meegemaakt? Maar die scepsis verdween al snel. De verhalen en de bespiegelingen van de experts worden namelijk knap samengebracht. En ik zat met natte ogen op mijn fiets.
Voor werkende ouders met een laag inkomen wordt de kinderopvang volgend jaar nog duurder dan tot nu toe gedacht werd. Ze zijn in 2026 al snel honderden, en soms meer dan duizend euro meer kwijt dan dit jaar, blijkt uit berekeningen van Ed Buitenhek, adviseur in de kinderopvang, op basis van de meest recente ramingen van het Centraal Planbureau (CPB).
Een gezin met een laag inkomen, tot 20.000 euro, is voor de dagopvang van twee kinderen dit jaar 1.578 euro kwijt. Volgend jaar zou dat 2.793 euro worden. Dat is 271 euro meer dan in prognoses waar het kabinet tot nu toe mee rekende.
De reden van dit verschil is dat in de laatste CPB-cijfers op hogere prijsstijgingen wordt gerekend dan in de vooruitzichten die het kabinet eerder gebruikte.
Voor midden- en hoge inkomens daalt volgend jaar het bedrag dat zij zelf moeten betalen voor kinderopvang.
De kosten voor lage inkomens lopen komend jaar op door het kabinetsvoornemen om de kinderopvangtoeslag niet te verhogen met de verwachte prijsstijgingen, zoals gebruikelijk is. Dat moet een besparing van zo’n 254 miljoen euro opleveren.
Deze bezuiniging raakt iedereen. Maar voor midden- en hoge inkomens staat daar een groot voordeel tegenover. Vanaf 2027 is de doelstelling dat kinderopvang voor iedereen bijna gratis wordt: 96 procent van de opvangkosten worden dan vergoed. In 2026 wordt daar een tussenstap voor gezet door het toeslagpercentage te verhogen. Het is nog onduidelijk wat het precieze percentage gaat zijn.
Maar voor lage inkomens is dat anders. Zij krijgen op dit moment al 96 procent van kosten vergoed. Alleen voor hen is de bezuiniging dus een flinke financiële klap.
Vanuit de oppositie in de Kamer is er veel kritiek op de geplande bezuiniging. Tweede Kamerlid Hans Vijlbrief (D66) rekende vooral de VVD aan dat zij een „dubbele boodschap” afgeeft aan ouders. „De VVD zegt: we moeten de kinderopvang goedkoper maken, maar tegelijkertijd is het huidige kabinet bezig om de kinderopvang duurder te maken”, stelde Vijlbrief in een debat begin maart.
Kwetsbare groep
De geplande bezuiniging is ook opvallend omdat vorig jaar juist een grote prijscorrectie heeft plaatsgevonden, waardoor de kinderopvangtoeslag voor iedereen extra omhoog ging.
De bezuiniging in 2026 zou die reparatie teniet doen, stelt Gjalt Jellesma, van Belangenvereniging van Ouders in de Kinderopvang (BOinK). „De drempel voor ouders met lage inkomens om hun kinderen naar de opvang te brengen, wordt zo nog hoger.”
De samenleving heeft er juist baat bij dat deze groep kan werken, stelt Jellesma. „Er zijn enorme tekorten in bijvoorbeeld de zorgsector. Dus waarom maken we het deze groep dan nog lastiger om te werken?”
De bezuiniging wordt nog besproken bij de onderhandelingen over de Voorjaarsnota. Ook vergt het een wetswijziging die nog een meerderheid moet halen in de Tweede en Eerste Kamer, waar de coalitiepartijen geen meerderheid hebben.
Coalitiepartijen PVV, VVD, NSC en BBB hebben de hele nacht overlegd op het ministerie van Financiën over de Voorjaarsnota. Tot een akkoord zijn de partijen vooralsnog niet gekomen. Premier Dick Schoof arriveerde dinsdagavond na 23.00 uur op het ministerie van Financiën, en was de rest van de nacht aanwezig bij de onderhandelingen.
De onderhandelingen begonnen dinsdagochtend om 9:30 uur en gingen de hele dag en nacht door, op een pauze voor de stemmingen in de Tweede Kamer na.
Onderhandelen
Nicolien van Vroonhoven van NSC en BBB’er Henk Vermeer zeiden maandagavond nog dat afgelopen dinsdag de laatste onderhandeldag moest worden. Dinsdag in de loop van de dag bleek dat dit moeilijk zou worden, omdat de partijen het zelfs nog niet eens waren over de vraag hoeveel geld er te verdelen is. Minister Eelco Heinen en de VVD zijn van de strenge leer, de andere partijen zien meer ruimte.
Lees ook
Lees het artikel Ook in de laatste uren voor de deadline van de Voorjaarsnota is de coalitie het oneens over hoeveel geld er is
Of over die vraag dinsdagnacht duidelijkheid is gekomen, is onduidelijk. De enige signalen die uit de coalitiepartijen kwamen, waren signalen dat een deal nog niet dichtbij was. Om 6.00 uur ontbeten de onderhandelaars, wat erop lijkt te duiden dat ze voorlopig niet klaar denken te zijn. Het is de vraag of ze deze woensdag nog gaan pauzeren, of doorgaan met onderhandelen totdat ze er samen uit zijn.
Uitgaven
De Voorjaarsnota waar de partijen over spreken, is een bijstelling van de lopende begroting en een belangrijke vooruitblik voor de uitgaven in de begrotingen voor 2026. De afgelopen maanden schoof het kabinet zowat alle problemen door naar de Voorjaarsnota. Dán zou het kabinet met oplossingen komen. Daarbovenop kwamen de partijen ook met wensenlijsten – wat het politieke gewicht van het financiële besluitvormingsmoment in de lente deed toenemen.
Lees ook
Lees het artikel De coalitie heeft zichzelf vijf dagen gegeven. Lukt het om vrijdag de voorjaarsnota af te ronden?
Minister Eelco Heinen (Financiën, VVD) wil de plannen donderdag af hebben. Vanwege Goede Vrijdag is de ministerraad deze week een dag eerder, op donderdag. Dan wil minister Heinen de Voorjaarsnota voorleggen aan de andere ministers. Met die deadline is deze woensdag de laatste onderhandelingsdag.
Het aantal daklozen in Nederland stijgt elk jaar met duizenden mensen. Audioredacteur Iddo Havinga onderzocht in Utrecht hoe dat kan. En wat hij daar op straat zag zegt iets over Nederland.
Heb je vragen, suggesties of ideeën over onze journalistiek? Mail dan naar onze redactie via [email protected].
