N.B. Het kan zijn dat elementen ontbreken aan deze printversie.
Kroongetuigendeal Nabil B. Bijna vijf jaar nadat Nabil B. zijn kroongetuigendeal sloot, komen steeds meer details naar buiten over de discussie van een jaar die daaraan vooraf ging. „Mijn familie wordt kanonnenvoer.”
:format(webp)/s3/static.nrc.nl/bvhw/files/2022/12/data94548511-6c62f5.jpg)
Foto Michel van Bergen/ANP
In het diepste geheim wordt Nabil B. in de ochtend van 17 maart 2017 voor de eerste keer naar de extra beveiligde rechtbank in Osdorp gebracht. Op het bedrijventerrein waar ‘de Bunker’ ligt, kijkt niemand meer op van de zwarte auto’s met getinte ramen en blauwe lampen op het dak; die rijden hier wel vaker. In het voormalige distributiecentrum worden deze dagen geregeld zittingen gehouden ter voorbereiding op de strafzaak tegen Willem Holleeder.
In vergelijking met Holleeder is Nabil B. een onbekende figuur. Alleen zijn partner, familieleden, advocaten en een selecte groep opsporingsambtenaren weten dat hij praat met het Openbaar Ministerie over een deal. Die vrijdag 17 maart spreekt Nabil B. voor het eerst persoonlijk met zijn familie. De bijeenkomst is belegd door het OM.
De familie is zeer sceptisch over Nabils voornemen uit de school te klappen over het Utrechtse criminele milieu. Broer Reduan verwoordt dat die ochtend het scherpst. Hij noemt de beslissing van Nabil „onverantwoord”. Reduan krijgt bijval van de rest van de familie. Nabil brengt de veiligheid van zijn hele familie in gevaar, vinden ze. De sfeer is erg gespannen, merkt Nabils toenmalige advocaat Bart Stapert op in aantekeningen van de bijeenkomst. De gevolgen van de ontluikende belangentegenstelling tussen Nabil en zijn familie worden niet benoemd. Ook de overheid negeert het probleem, met de stelling dat het risico voor de familie laag wordt ingeschat.
Vanwege het vertrouwelijke karakter van de bijeenkomst in de Bunker en het gevaar voor Nabil mogen zijn moeder, een zus en een broer niet rechtstreeks naar de bunker komen. Terwijl andere familieleden die ochtend wel gewoon naar Osdorp zijn gereden, worden zij naar Schiphol gedirigeerd en daarvandaan pas ’s middags in een zwart busje met geblindeerde ramen naar de Bunker gereden. Het is een voorproefje van de onwaarschijnlijke gebeurtenissen die hen nog te wachten staan.
:format(webp)/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data94298766-68cfb1.jpg)
Lees ook: Kroongetuige Nabil B. dient tuchtklacht in tegen voormalig advocaat
Dieptepunt is de moord op 29 maart 2018 op broer Reduan in zijn Amsterdamse bedrijfspand, iets meer dan een jaar na de ontmoeting in de bunker. De week voor zijn dood heeft het OM de deal met Nabil B. gepresenteerd tijdens de eerste openbare zitting van de strafzaak-Marengo bij de Amsterdamse rechtbank. Tijdens die zitting is het OM uitgesproken over de wraakzucht in het milieu waarover Nabil B. heeft verklaard. „Zelfs maar het vermoeden dat je zou kunnen gaan praten met de politie is voldoende om direct een opdracht te geven om je te laten liquideren”, stelt het OM. Dit wordt onderstreept met een versleutelde PGP-bericht dat aan Taghi wordt toegeschreven: „Hy weet: ga iedereen van hem laten slapen als die my naam heeft genoemd. Het OM leidt uit dit bericht af „dat er geen halve maatregelen” genomen worden. Bedoeld wordt, dat iedereen van Nabils familie „zal worden vermoord”. Een week later blijkt die voorspelling uit te komen. Vrijwel niemand twijfelt eraan dat de dood van Reduan samenhangt met de deal die zijn broer Nabil sloot. Het is wrang, zeker in het licht van waarschuwing van Reduan zelf bij die familiebijeenkomst in de Bunker. Hij is niet serieus genomen, en de rest van zijn familie ook niet.
Ik ben wel even klaar met mensen die hun eigen (waan)-ideeën willen doordrukken
Dealofficier over de Reduan, broer van Nabil B.
Wat is er allemaal gebeurd in het jaar tussen die bijeenkomst in de Bunker en de dood van Reduan? Waarom heeft de overheid zo weinig rekening gehouden met de belangen van de familie van kroongetuige Nabil B.?
Een reconstructie op basis dossierstukken, gespreksverslagen, memo’s en berichtenverkeer die het verhaal van enkele direct betrokkenen bevestigen. „Ik ben wel even klaar met mensen die qua afscherming en beveiliging hun eigen wensen en (waan)-ideeën willen doordrukken.”
Januari 2017
Een vals proces verbaal
Twee maanden voor de bijeenkomst in de Bunker heeft Nabil zich gemeld bij de politie, kort na een moord in de Utrechtse onderwereld op Hakim. Nabil kent hem goed, ze zijn in dezelfde buurt opgegroeid. Hakim is een onschuldig slachtoffer, door de moordenaars aangezien voor hun echte doelwit. Enkele van zijn familieleden hebben een vooraanstaande rol in de Utrechtse onderwereld.
Daarom vreest Nabil de gevolgen als een dag na de liquidatie uitkomt dat hij de vluchtauto voor de schutters heeft geregeld. Nabil weet dat hij een logisch doelwit voor wraak is. Hij zit klem tussen de familie van Hakim en zijn opdrachtgever: Ridouan Taghi. Dit kán niet zonder gevolgen blijven. Nabil ziet nog maar een uitweg: praten met de politie.
Daarom zoekt hij zaterdag 14 januari contact met een advocaat. Hij komt via via terecht bij Derk Wiersum en kantoorgenoot Bart Stapert. De laatste heeft ervaring met het sluiten van deals met justitie in complexe strafzaken. Ze ontmoeten elkaar ’s avonds op het advocatenkantoor in Amsterdam. Terwijl Nabil zijn situatie bespreekt, stromen er op zijn telefoons berichtjes binnen van zijn criminele handlangers. Hij moet zich melden, bij de Platinum Lounge in Utrecht. Maar in plaats daarvan zet Nabil om 20.30 uur zijn telefoons uit.
Nabil houdt dan al rekening met de gevolgen van zijn keuze, voor zichzelf én zijn familie. Niemand mag dus weten dat hij met de politie praat. Hij laat zich na overleg met zijn nieuwe advocaten rond 23.00 uur arresteren met een wapen op zak. Het is een opzetje, blijkt uit het dossier, bedoeld om zijn criminele vrienden te misleiden. Daarom wordt nog diezelfde avond door de politie huiszoeking gedaan bij zijn moeder in Utrecht, in het zicht van haar buren. Daar ligt nog een wapen en Nabil heeft precies uitgelegd wáár, zodat de woning van zijn moeder niet overhoop gehaald hoeft te worden.
:strip_icc()/s3/static.nrc.nl/bvhw/files/2022/12/data94548502-cb2738.jpg%7C//images.nrc.nl/ei8vtqzCkwzo6i-wPfzcR9ohq54=/1920x/smart/filters:no_upscale():strip_icc()/s3/static.nrc.nl/bvhw/files/2022/12/data94548502-cb2738.jpg)
De Bunker, de extrabeveiligde rechtbank in Osdorp waar het Marengo-proces plaatsvindt. Foto Sem van der Wal/ANP
Het feit dat Nabil zijn telefoons heeft uitgezet, wekt heel veel wantrouwen in het criminele milieu. In een poging dat weg te nemen, zet het OM een uitzonderlijke stap. Van het proces-verbaal van de aanhouding wordt een ‘valse’ versie gemaakt, waarin als de tijd van arrestatie 20.30 uur wordt genoemd en niet 23.00 uur, zo blijkt uit dossierstukken. Dat proces-verbaal komt via een ongebruikelijke route terecht bij de handlangers van Nabil. Het OM geeft het aangepaste verbaal aan advocaat Stapert, die het op zijn beurt aan de vrouw van Nabil geeft.
De gang van zaken is niet overlegd met Nabils familie, stelt een bron. Ze zijn er ongelukkig mee. In het proces-verbaal worden niet alleen de namen van zijn moeder en andere familie genoemd, maar ook andere gevoelige gegevens die de veiligheid van de familie in gevaar brengen. Zo staan er gegevens in van minderjarige kinderen, constateren hun ouders in totale verbijstering. Het lijkt een detail, maar voor zijn moeder is dat zeker niet zo. Zij worstelt nog altijd met de nadelige gevolgen rond het verbaal van het OM en advocaat Stapert, vertelt een familielid.
Het verklaart de spanning in de Bunker waar Nabil vragen krijgt van zijn broers en zussen. „Waarom ben je niet naar ons gekomen?”, wil de familie weten. De verhoudingen binnen de familie van Nabil hebben ook gevolgen voor zijn gesprekken met het OM over de deal. De familie vindt dat hun belang ook door het OM ondergeschikt is gemaakt aan de deal met hun broer. Dat komt in hun ogen bijvoorbeeld tot uiting in de stelling van het OM dat de veiligheidsrisico’s voor Nabils familie beperkt zijn. Het is niet eerder voorgekomen dat in Nederland familie van een kroongetuige gevaar liep. Uit alles blijkt dat dit idee bij het OM later ook leidend is bij het voorstellen van veiligheidsmaatregelen voor de familie, noteert Stapert in het gespreksverslag.
Reduan maakt keer op keer duidelijk dat hij en zijn familie deze analyse niet delen. Ook Nabil vertelt keer op keer dat het niet bij vragen alleen zal blijven als in het Utrechtse milieu duidelijk wordt dat Nabil uit de school heeft geklapt. Nabil en zijn broers weten dat er dan actie zal volgen. Daarom telt voor Nabil nog maar één ding: hij wil alleen verklaren als de veiligheid van zijn familie wordt gegarandeerd. En hij wil dat zijn verklaringen pas openbaar worden gemaakt als zijn opdrachtgevers Ridouan Taghi en Saïd Razzouki zijn aangehouden.
April 2017
Een lange stilte
Na de bijeenkomst in de Bunker wordt het stil bij het OM. De focus ligt op de verklaringen van Nabil. De vraag is of daarmee een doorbraak kan worden geforceerd in onderzoeken naar liquidaties binnen het voor de politie ongrijpbare criminele milieu waarin Marokkaanse Nederlanders een hoofdrol spelen, als dader én als slachtoffer. Het aantal liquidaties in dit milieu is sinds 2014 sterk gestegen, en terwijl Nabil B. met de politie spreekt, gaat het moorden gewoon door.
Nabil legt voorjaar 2017 41 verklaringen af, die alle in een kluis belanden, sommige tellen tientallen pagina’s, andere twee A4’tjes. Er komt een serie moorden voorbij en een zedenschets van het milieu in Utrecht waarin Nabil werkte. Die vertelt ook hoe hij de twee hoofdverdachten leerde kennen: Ridouan Taghi en Saïd Razzouki. Cruciale schakel is een jongere broer van Saïd: Mo Razzouki. Met hem heeft Nabil veel contact, zakelijk én privé. Zo komen ze bij elkaar thuis en gaan ze samen op vakantie met hun partners.
Nabils familie wordt in die periode door het OM genegeerd. Terwijl ze niet weten wat er precies gebeurt, voelen ze dreiging in hun dagelijks leven door de wijze waarop ze op straat worden bekeken en bejegend. Zo wordt de woning van Nabils moeder in de gaten gehouden door een lid van Taghi’s groep. Hiervan maakt de familie melding bij justitie.
:format(webp)/s3/static.nrc.nl/bvhw/files/2021/03/web2003zattaghi1b.jpg)
Lees ook: Hoe 50 jaar war on drugs de generatie-Taghi voortbracht
Nadat de eerste fase van het verhoren met Nabil is afgerond, begint een speciaal rechercheteam met de volgende stap in het proces om zijn betrouwbaarheid vast te stellen: het verifiëren van Nabils verklaringen. Klopt het wat die allemaal heeft verteld? De recherche wordt geholpen door vele duizenden versleutelde PGP-berichten die volgens de politie door Taghi en zijn handlangers zijn verstuurd. Er wordt erg openhartig gecommuniceerd over criminele zaken, omdat in het milieu het idee leefde dat de politie de berichten niet zou kunnen lezen. Een misvatting. Het lukt de politie in 2016 en 2017 miljoenen van deze berichten leesbaar te maken. De politie vindt informatie die op cruciale punten Nabils verhaal bevestigt.
Op basis hiervan start het OM in de zomer van 2017 het onderzoek Marengo, in stilte. Zoals gebruikelijk in deze fase van een kroongetuigetraject wordt ook een eerste dreigingsanalyse gemaakt. Het is onbekend wat er precies is uitgekomen en of de positie van de familie is bekeken. Ook is onduidelijk of deze analyse het eerdere OM-standpunt ondersteunt dat Nabils familie geen bijzondere risico’s loopt omdat in het niet eerder is voorgekomen dat iemand aanders is vermoord in de plaats van een kroongetuige.
Die gedachte is strijdig met de verklaringen van de kroongetuige zelf, die op dat moment als betrouwbaar zijn bestempeld. Nabil B. heeft namelijk verteld over een liquidatie waarbij hij zelf is betrokken in juni 2016. Het slachtoffer is Ranko Skekic, een handlanger van een rivaal van Taghi: Ebrahim Buzhu, een crimineel uit Utrecht die in 2015 bij de politie heeft verklaard over Taghi. De aanslag op Skekic heeft prioriteit gekregen, zo vertelt Nabil, omdat ze Buzhu niet kunnen vinden. Hier is dus een naaste vermoord, omdat het doelwit onbereikbaar was. Het is een van de redenen dat Nabil steeds herhaalt dat ook zijn familie gevaar loopt.
oktober 2017
De deal
Op 4 oktober 2017 krijgen Nabil en zijn advocaten een uitgewerkte kroongetuigendeal te zien. In het stuk staat voor welke strafbare feiten Nabil wordt vervolgd, de strafeis die daarbij hoort en de korting die Nabil krijgt voor zijn bijdrage als kroongetuige. In zijn geval belooft het OM een strafeis van 24 jaar en een strafkorting van 50 procent. Als de rechtbank erin meegaat, krijgt Nabil 12 jaar celstraf opgelegd, wat in de praktijk betekent dat hij 8 jaar vast zit.
Over dit strafrechtelijke deel van de deal is niet onderhandeld, dat is ook niet de bedoeling. Dit geldt niet voor meerdere randvoorwaarden. Daarover wordt een tweede, separate civielrechtelijke deal gesloten die geheim is. Daarin gaat het om zaken als beveiliging en de bescherming van de getuige na het uitzitten van zijn straf. Maar ook over mogelijke financiële compensatie voor het gezin van Nabil gedurende de tijd dat hij vastzit.
Bij die onderhandelingen spelen twee zaken een cruciale rol. Het beschermingstraject voor zijn gezin en de veiligheid van zijn familie. Nabil vreest voor de wraak van Taghi, blijkt uit diverse documenten. Dat die angst reëel is blijkt uit een PGP-bericht dat de politie toeschrijft aan Taghi. „Ook hun kinderen, moeders, zussen, vaders, desnoods naar de hel sturen”, is de tekst die weinig aan de verbeelding overlaat.
:strip_icc()/s3/static.nrc.nl/bvhw/files/2022/12/data94548874-601629.jpg%7C//images.nrc.nl/I6aq5a43ixDWAZiEXs-3XTyyDmA=/1920x/smart/filters:no_upscale():strip_icc()/s3/static.nrc.nl/bvhw/files/2022/12/data94548874-601629.jpg)
De Faustdreef in Utrecht-Overvecht waar in januari 2017 een vergismoord plaatsvond. Foto Michel van Bergen / ANP
Vanwege deze dreiging wil Nabil dat zijn verklaringen pas worden geopenbaard nadat Taghi is aangehouden. De dealofficier zegt dat de politie waarschijnlijk zes tot negen maanden nodig heeft Taghi aan te houden, schrijft Stapert in zijn memo. Dit impliceert dat Nabils verklaringen niet nodig zijn voor de arrestatie van Taghi en de deal pas daarna wordt gepresenteerd. In een opgenomen gesprek vertelt Nabils andere advocaat Wiersum dat de mondelinge afspraak over die zes tot negen maanden voor Nabil heel belangrijk was om in te stemmen met de deal.
Hij zet op 17 november zijn handtekening onder een concept-dealovereenkomst. Daarna gaat een speciaal aangestelde onderzoeksrechter de afspraken in de deal en de betrouwbaarheid van de kroongetuige toetsen. Daarna kan de deal formeel worden bekrachtigd. Als dat gebeurt op 27 december 2017 mag de informatie uit de kluisverklaringen van Nabil operationeel worden gebruikt.
Na het zetten van zijn handtekening worden gesprekken met de partner gestart. Het OM is akkoord met een verzoek van raadsman Stapert om Nabils partner bij te staan bij de onderhandelingen die moeten leiden tot een civielrechtelijke afspraak. Het is een vorm van formele belangenvertegenwoordiging die de rest van de familie ontbeert. Het OM heeft gedurende het hele traject nooit aan de familie gevraagd of zij rechtsbijstand nodig hebben voor de gesprekken die zij voeren met justitie en politie. Stapert is alleen de advocaat van Nabil. En vanaf het begin is ook voor het OM duidelijk dat de belangen van zijn cliënt Nabil niet parallel lopen met de belangen van de familie.
December 2017
Peulenschil
Aan het einde van een lange werkdag begint Reduan in zijn werkkamer van zijn kantoor in Amsterdam-Noord aan een nieuwe mail. Hij is eigenaar van Knibbe, een bedrijf dat belettering, visuele producties en andere reclame-uitingen maakt. Het is 19.18 uur als hij het bericht verstuurt, gericht aan de officier die de deal met zijn broer Nabil heeft gesloten. Een afspraak met hem is afgezegd en Reduan wil zo snel mogelijk een nieuwe afspraak. Hij hoopt dat de dealofficier naar zijn kantoor wil komen. „Ik kan alle dagen vanaf 18.00 uur”, schrijft hij op 14 december 2017, „behalve op vrijdag”.
De deal met zijn broer is dan al een maand rond, maar de familie is formeel nog niet geïnformeerd. Reduan vindt dat het OM moet nadenken over de veiligheid van hem en zijn familie. Zijn moeder woont nog altijd in de buurt waar ze zijn opgegroeid. Iedereen kent haar en dat zien Reduan en zijn familieleden als een groot risico als de deal met Nabil bekend wordt.
De volgende morgen krijgt Reduan een reactie. Een afspraak bij Reduan op kantoor is niet mogelijk, schrijft de dealofficier die aangeeft dat hij kan afspreken op een kantoor van het OM in Amsterdam of Rotterdam. Voor Reduan zijn de voorgestelde locaties geen optie. Hij is bang dat hij gezien wordt en zo in gevaar komt. „Gelet op mijn functie, de aard van de zaak en het voor u beschikbare tijdstip zijn de door mij voorgestelde locaties de enige mogelijkheid”, schrijft de dealofficier twee dagen later. „Overigens is een parket geen openbare locatie.”
Reduan reageert nog diezelfde avond in een mail die begint met Geachte heer… „Beseft u zich dat het aangaan van een gesprek een directe dreiging is voor de rest van de familie? Uw gesprekken met mijn broertje zijn al een veiligheidsrisico voor mij en mijn familie. Ik heb u uitgenodigd voor een gesprek om dat te bespreken. U wilt mijn overwegingen nu afdoen als ‘jammer’ maar u maakt exact dezelfde afweging. Ik zou het jammer vinden als u onze veiligheidssituatie onderschat door uw handelen.” Reduan geeft aan dat hij niet wil dat zijn naam op een afsprakenlijst terechtkomt of dat hij bij een kantoor van het OM, vlakbij een rechtbank, iemand tegen het lijf loopt.
In reactie daarop stelt de dealofficier dat hij contact heeft gehad met het team getuigenbescherming. Hij stelt voor Reduan op te halen „op een door u aangewezen plek in Amsterdam”. Als Reduan daarop een woonadres opgeeft, wordt dat afgewezen. „Helaas is het niet mogelijk voor het team om u thuis op te halen.”
Reduan deelt mede dat hij komt naar de doorgegeven locatie. „Maar van enige zorg voor onze veiligheid of belang is geen sprake helaas”, aldus Reduan. „Wij nemen het risico voor lief desnoods, maar het is kenmerkend voor uw positie en het voorspelt weinig goeds.”
Ik zou het jammer vinden als u onze veiligheid onderschat door uw handelen
Reduan, broer van Nabil B. tegen dealofficier
Voor het tot een eerste afspraak komt tussen Reduan en de dealofficier appt die officier op 19 december 2017 met Stapert over de discussie met Reduan. „Ze moeten zich verzoenen met het feit dat ze de regie niet voeren”, aldus de dealofficier aan Stapert. „Ik ben wel even klaar met mensen die qua afscherming en beveiliging hun eigen wensen en (waan)-ideeën willen doordrukken. Hierbij vergeleken is Astrid [Holleeder] een peulenschil.” Er komt een afspraak tot stand voor 20 december, maar die wordt op Nabils verzoek en zijn raadslieden weer afgezegd. De reden? Een uitbarsting van geweld in het Utrechtse enkele dagen daarvoor.
december 2017
Een gat in de planning
Een nachtelijke schietpartij op 18 december 2017 bij een speelveldje in de Utrechtse wijk Overvecht waarbij drie gewonden vallen, gooit de planning voor Nabils deal in de war. Een van de drie slachtoffers is Mo Razzouki, vriend en handlanger van Nabil. Hij wordt gewond aan zijn schouder en rug aangehouden in een Utrechts ziekenhuis die nacht. Dit leidt tot een dilemma.
Op basis van Nabils verklaringen verdenkt justitie Razzouki van betrokkenheid bij de vergismoord op Hakim, begin dat jaar in Utrecht. De officieren van justitie die bezig zijn met de strafzaak willen hem nu voor die verdenking arresteren en vasthouden. Dat klinkt simpeler dan het is. De deal met Nabil is nog niet getekend en er worden tot het laatste moment wijzigingsvoorstellen gedaan. Vanwege de aanslag op Mo Razzouki twijfelt Nabil of hij überhaupt moet tekenen.
Zonder zijn verklaringen is er onvoldoende bewijs Razzouki voor die moord vast te houden. Zonder de naam van Nabil te noemen wordt de inhoud van zijn verklaring toch gebruikt om Razzouki vast te houden en de Amsterdamse rechtbank gaat ermee akkoord, onder de voorwaarde dat de ware herkomst van deze informatie op een eerste openbare zitting in maart van 2018 wordt gepresenteerd. In tegenstelling tot wat Nabil is voorgehouden, worden zijn verklaringen dus in maart openbaar, ook als Taghi dan nog niet is aangehouden.
Als Nabil op 27 december 2017 zijn handtekening zet onder de definitieve deal, heeft hij geen weet van het feit dat informatie uit zijn verklaringen dan al is gebruikt en in maart 2018 openbaar gemaakt moet worden. Later vertelt zijn advocaat Derk Wiersum dat dit ook voor hem als een complete verrassing kwam.
In Utrecht leiden de aanslag en arrestatie tot onrust en consternatie. Er gaan op straat en in de moskee nog geruchten over Nabil en zijn moeder voelt zich niet veilig. Nabils familie heeft sinds het afzeggen van de afspraak tussen het OM en Reduan niks meer gehoord.
Reduan neemt midden januari 2018 opnieuw contact op met de dealofficier en uiteindelijk komt een afspraak tot stand op 30 januari, opnieuw in de Bunker. Voor de veiligheid van de familie is dan nog niets geregeld en als ze te horen krijgen dat de deal is getekend, dreigt Reduan die openbaar te maken als er niet terstond wordt begonnen met het nemen van veiligheidsmaatregelen voor de familie.
De uitvoering ervan, hoort de familie, wordt niet geregeld door het Team Getuigenbescherming, maar door het team Bewaken en Beveiligen van het arrondissement Utrecht waar de meeste familie van Nabil wonen. Dit team is dan formeel nog niet op de hoogte van het feit dat er voor zo’n veertig personen maatregelen moeten worden voorbereid. De familie vindt dat de veiligheid van moeder prioriteit moet hebben. Maar met concrete voorstellen om haar in veiligheid te brengen gebeurt op dat moment niets.
Februari 2018
Smeken bij Marengo-officier
„Doe het niet”, smeekt Nabil B. aan de officier van justitie van de Marengozaak op 15 februari als hij te horen krijgt dat zijn deal op 23 maart 2018 in het openbaar wordt gepresenteerd. „Er gaan lijken vallen.” Tot dan leefde hij met de gedachte dat het nog zes tot negen maanden zal duren voor Taghi wordt aangehouden en zijn deal openbaar wordt gemaakt. Dus heeft hij ondanks alle bezwaren van zijn familie de deal getekend. En nu blijkt de officier die de Marengozaak doet en ervaring heeft met kroongetuigen, zich hier niks van aantrekt. Alle eerdere beloften blijken loos. „Ik was er faliekant tegen”, vertelt hij later in een getuigenverhoor over die beslissing. „Mijn familie zou kanonnenvoer worden.”
Ook Nabils advocaten doen daar en de weken erna meerdere verzoeken de presentatie van de deal uit te stellen, de zaaksofficieren geven geen krimp. Overigens zijn zij formeel niet verantwoordelijk voor Nabils veiligheid. Die verantwoordelijkheid rust bij de dealofficieren en het Team Getuigenbescherming.
Functionarissen van de afdeling Bewaken en Beveiligen zijn verantwoordelijk voor de veiligheid van de familie. Begin maart krijgen zij pas een officiële presentatie over de groep van Ridouan Taghi waarover Nabil heeft verklaard. Als er een week later nog steeds niets is geregeld voor zijn moeder, besluit de familie haar zonder hulp van de overheid in veiligheid te brengen.
Een week voor de openbare zitting waar de deal met Nabil wordt gepresenteerd, krijgt de advocaat van Mo Razzouki het dossier waarin Nabils verklaringen zijn opgenomen. „We verwachten dat er iets gaat gebeuren”, vertelt een beveiligingsmedewerker nog die vrijdag aan advocaat Stapert. Het blijkt een juiste inschatting.
In die periode doet zich ook een ernstig veiligheidsincident voor in de omgeving van de familie waarvan melding wordt gemaakt bij de politie en het OM. Het is een bevestiging van de dreiging waarvoor de familie al die tijd waarschuwde. Voor de familie is dan nog altijd vrijwel niets geregeld. Maar er wordt wel gesteggeld over de kosten van de vlucht en het verblijf van Nabils moeder. Een detail waarover een van zijn broers later vertelde in een persoonlijk relaas in de Volkskrant.
Maart 2018
Een aangekondigde dood
In dezelfde tijd wordt een ander familielid voor een gesprek uitgenodigd met een politieman en een OM-medewerker. Hij zegt dat in Utrecht twee handgranaten zijn gevonden. Het incident wordt gelinkt aan de deal met Nabil. Op de bijeenkomst vertelt de agent „dat hij zich grote zorgen maakt voor de veiligheid van de familie”.
Door de stapeling van incidenten wordt ook voor de politie duidelijk dat de risico’s voor de familie steeds reëler worden. Zo zegt het Team Criminele Inlichtingen (TCI), waarmee op verzoek van een familielid contact is gezocht, dat het liever geen afspraak maakt in het openbaar, maar liever op een politiebureau. Een ongebruikelijk verzoek. Daar afspreken doet zelden vanwege de heimelijke aard van hun werk. „TCI vindt het een veiligheidsrisico om met jou in gesprek te gaan”, krijgt de broer te horen. „Zij willen geen enkel risico lopen dat ze uit hun schoenen worden geschoten.”
:strip_icc()/s3/static.nrc.nl/bvhw/files/2022/12/data94548505-22a576.jpg%7C//images.nrc.nl/hZQ71pppv8JdB7ljrUF6XrVQm4M=/1920x/smart/filters:no_upscale():strip_icc()/s3/static.nrc.nl/bvhw/files/2022/12/data94548505-22a576.jpg)
Bloemen bij het bedrijf van de doodgeschoten Reduan in Amsterdam-Noord. Foto Remko de Waal/ANP
De bijeenkomst vindt een dag later toch plaats, op een politiebureau. De TCI-agenten stellen vragen te stellen die niks met de vragen van de familie te maken hebben. Ze vragen Nabils broer of hij weet waar Taghi verblijft. Dat weet hij niet en vanwege dit soort vragen doet hij een noodkreet. „Dit loopt totaal uit de hand”, zegt hij over dat gesprek waarvan een opname bestaat. „Doe iets voor Reduan en andere familie die ook niet beveiligd is. Anders gaan er doden vallen.” Hij gaat weg met het idee dat het opsporingsbelang belangrijker is dan de veiligheid van Nabils familieleden.
Doe iets voor Reduan en andere familie die niet beveiligd zijn. Anders vallen er doden
Broer van Reduan en Nabil B. tegen medewerker van het Openbaar Ministerie
Omdat het gesprek met TCI onbevredigend is verlopen, heeft de broer op 27 maart weer een afspraak. Naast twee OM-medewerkers van de afdeling bewaken en beveiligen, is Bart Stapert aanwezig, als advocaat van de kroongetuige. De spanning is tastbaar als de broer binnenkomt en onder zijn jas een kogelvrijvest zichtbaar wordt. Hij is bang dat hij wordt doodgeschoten omdat de beveiliging nog altijd niet is geregeld. Hij vraagt om persoonsbeveiliging voor zichzelf, Reduan en de rest van zijn familie.
Het verzoek wordt opnieuw afgewezen. Het wordt ondanks alle incidenten niet nodig geacht én er is geen capaciteit beschikbaar. Wel wordt erna een WhatsApp-groep aangemaakt voor de broer van Nabil en de beveiligingsmedewerkers. Ook Stapert zit in deze app-groep: ‘Rolex’. Daarin wordt gemeld dat er wordt gekeken naar „passende maatregelen” bij het kantoor van Reduan. Dat kost nog wel wat tijd. Reduans broer maakt zich zo’n zorgen dat hij via zijn telefoon bijna elk uur meekijkt met de beveiligingscamera’s die al jaren in het kantoor hangen van Knibbe, Reduans bedrijf.
Om even voor half negen op donderdag 29 maart lichten de telefoons van de leden van de Rolex-groep op. „Is dat mijn broer??????”, appt de broer van Reduan omdat hij iemand in het trappenhuis van het kantoor van Reduan ziet liggen „Knibbe!!?? Ik krijg hem niet te pakken.”
Reduan is net van dichtbij beschoten door een huurmoordenaar die zich had gemeld als sollicitant. Reduan overlijdt ter plekke. Hij is 41 jaar geworden en laat twee jonge kinderen achter. Kort na zijn dood meldt het OM op vragen van journalisten dat Reduan slechts beperkt veiligheidsmaatregelen wilde.
Dat weekend, precies een jaar en twee weken na die bijeenkomst in de Bunker, mogen zijn broers en zussen op last van de burgemeester van Amsterdam niet aanwezig zijn bij de rituele gebedsdienst voor de begrafenis van Reduan. In verband met de openbare orde en veiligheid.
