Het is 29 oktober. In Gaza-Stad schrijft kunstenares Amal El Nakhala in haar dagboek dat de elektriciteit is afgesloten. Er is geen mobiele data. Eten of drinken? „We hebben nog wat, maar in de nabije toekomst, als ik nog in leven ben, vraag ik me af of er nog iets is.” Onderaan de pagina tekent ze haar kat Zaatar, slapend in een doos.
In de dagen en weken daarna schrijft en tekent ze in haar dagboek. Over het urenlang in de rij staan voor de bakker, bombardementen achter haar huis, wakker liggen tijdens luchtaanvallen, gekmakende stress, het wachten, honderden doden in Jabalia. 31 oktober: „Nieuwe, witte haren zijn aan het groeien.”
Maanden later zit El Nakhala in een winkelcentrum in Egypte. Het contrast kan bijna niet groter zijn tussen de tekeningen die ze op tafel legt – donker, surrealistisch, zwarte humor – en de omgeving: het fonkelende City Stars in een buitenwijk van Caïro, met gouden liften, grote kledingmerken en ijskoffie.
Twee keer is ze op een haar na ontkomen aan de Israëlische bommen op Gaza. Ze schrijft een gedicht over de gedachte onder het puin te belanden. Met haar ouders en vier zussen verbleef ze een tijdje in het huis van familie in Khan Younis, tot daar ook een invasie volgde. Op een van de – zeldzame – gekleurde tekeningen liggen ze dicht naast elkaar op matrassen op de grond.
De ouders en vier zussen van Amal El Nakhala in het huis van familie in Khan Younis, waar ze op matrassen op de grond liggen.Tekening Amal El Nakhala
Het gezin is intussen verspreid geraakt. Een zus zit in een Athene, een andere zat eerst in Rafah in het uiterste zuiden van Gaza, en nu in Khan Younis. De rest is sinds eind februari in Egypte, na betaling van duizenden dollars aan het toeristenkantoor Hala, waarmee ze op een lijst kwamen in Rafah.
In Gaza-Stad hadden ze een huis en een tuin, met fruit- en notenbomen. Hun hond Lucky verdween op een dag in Gaza-Stad. De witgrijze kat Zaatar nam ze mee, steeds als ze gedwongen waren te vluchten. In Rafah moest ze hem uiteindelijk, voor vertrek naar Egypte, achterlaten. „Ik weet zeker dat hij nog ergens leeft.”
De tekening van haar huis in Gaza-Stad met hond Lucky en kat Zaatar op het dak. Zwarte, gezichtloze figuren dragen het volledige gebouw op hun armen.Tekening Amal El Nakhala
Op een tekening van haar huis in Gaza-Stad zitten Lucky en Zaatar op het dak. Zwarte, gezichtloze figuren dragen het volledige gebouw op hun armen. „Ik wou dat mijn huis zo makkelijk te evacueren was. Ik wenste dat mijn huis in zijn geheel in één tas gedragen kon worden”, vermeldt het onderschrift.
Ze houdt meer van dieren dan van mensen, zegt ze. Ze praat veel en snel. Ook haar zus sluit even aan in City Stars en vertrekt daarna weer. Morgen gaan ze een dag naar Ain Sokhna, een badplaats op een uur rijden van Caïro, en ze moeten nog inpakken. Amal neemt haar tekenblok mee. „Ik ga gewoon werken.”
Zelfportret Amal El Nakhala met haar kat Zaatar.Tekening Amal El Nakhala
Ze schrijft haar dagboek in het Engels; een enkel onderschrift is in het Arabisch. Dat heeft niet zozeer te maken met haar lezerspubliek, als wel dat ze Engels studeerde. De teksten bij de tekeningen geven uitdrukking aan permanente angst en vervreemding, zijn nu en dan bijtend, en tonen de absurditeit van de oorlog.
Een foto uit Gaza van een dode foetus, wiens moeder werd gedood door een bombardement, bleef in El Nakhala’s hoofd zitten. Ze tekende een grote witte foetus, door zwarte doktershandschoenen gedragen. Een Israëlische soldaat die zich tussen de vingers van de doktershanden wringt, vraagt in het bijschrift van de tekening: „Yo baby, sorry dat ik je er zo snel uit haal. Ik heb een vraag: veroordeel je Hamas?”
De meeste figuren op haar tekeningen zijn genderloos, soms half mens half dier. Op Tussen Gaza en ik, een tekening die ze maakte in Egypte, staat een vis met een mensenkop te kijken naar een glazen vissenkom, met daarin een zwemmend mensenlijf met vissenkop en betonnen restanten van gebouwen.
„Hoe gaat het met je?”, vraagt het kleine figuur onderaan een pagina in het dagboek. „Nog in leven”, antwoordt de ander.Tekening Amal El Nakhala
In Egypte is de ‘routine’ van de oorlog – het dagelijkse zoeken naar eten, naar een douche – weggevallen. Zware gedachten zijn ervoor in de plaats gekomen. Ze heeft soms last van depressies. Toen ze aankwam in Egypte bleef haar tekenboek leeg, intussen is ze weer begonnen.
„Hoe gaat het met je?”, vraagt een kleine, vrolijke figuur onderaan een pagina in het dagboek. „Nog in leven”, antwoordt de ander – zwarte kringen om de ogen. En in gedachten: „Ik heb zo’n peilloos verdriet dat ik gestopt ben met voelen.”
De Noors/Deens/Duitse band Heilung staat bekend om zijn theatrale presentatie, én om zijn rituele opzet. Heilung (‘genezing’) wil zichzelf en het publiek helen en verbroederen. Als intro staat zo’n twintig man in een kring op het podium van de uitverkochte Afas Live, Amsterdam. Hoofdman Kai Uwe Faust vertelt met dringende stem dat we allemaal gelijk zijn, want allen „afstammend van dat ene grote wezen”.
Zangeres Maria Franz draagt witte kleding, een wit masker voor haar ogen en op haar hoofd een hertengewei. Faust draagt een versierde helm en bontcape. Ze staan onder een dak van takken en bladeren, mist kringelt tussen de bandleden, op de vloer liggen botten. Het publiek is goed voorbereid: mannen hebben horens in het haar, mannen en vrouwen dragen suede rokken en zwarte vegen op hun gezicht.
Voor hun stijl en muziek putte Heilung uit de stijl van Vikingen, horror en mythologie – elementen die meer Scandinavische folkrockgroepen gebruiken. Toch ontstaat in de handen van de twintig man, aangevoerd door de voormalige tatoeerder Faust, iets bijzonders. De verkleedpartij past bij hun ritualistische klank. De afgelopen tien jaar ontwikkelde Heilung een strak kader voor hun nummers die soms zeven of negen minuten duren. Bijna elk lied is traag, wordt aangevuurd door diep rommelende drums, en krijgt een laag galm. Op de achtergrond murmelen keyboard en viool.
De ijselijke stem van Maria Franz klieft door deze duistere elementen, roept uitgerekte jammerklachten, of galmt woordloos. Naast haar klinkt Faust als half mens, half didgeridoo, zijn onderaardse gegorgel als een bezwering.
Heilung haalt inspiratie uit de stijl van de Vikingen, mythologie en horror. Foto Andreas Terlaak
Binnen de geheimzinnige sfeer past geen praatje met de zaal, Faust communiceert via indringend wolvengehuil dat onmiddellijk wordt beantwoord met nog harder gejank van het publiek.
Heilung is geïnspireerd door oude Germaanse en IJslandse teksten, en zingt behalve in het Deens ook in deze uitgestorven talen. Ze hebben het over goden en oorlogen, over natuurgeweld van gletsjers en storm, en ondertussen is er tweespalt tussen ‘koning’ Faust en ‘koningin’ Franz, te zien aan de ‘vechtdans’ die ze uitvoeren. Oorlog wordt verbeeld door zes figuren met grote ronde schilden die kreten brullen terwijl de strijddrums roffelen, in‘Krigsgaldr’ (‘oorlogsmagie’).
Er is ook humor: de dreigende schilden dienen bij een volgend nummer als frivool afdakje om onder te dansen. In de zaal wordt weinig bewogen, daar stompt het publiek een vuist in de lucht, of roffelt op het eigen hart. Dat de muziek uiteindelijk enigszins eentonig wordt is voor de fans geen belemmering. De wolven blijven huilen.
Achteraf bekeken ontkiemde de gedachte aan haar autobiografie Vleugels van papier vijf jaar geleden, zegt Lavinia Meijer (41), Nederlands bekendste harpist. Het was een zonnige oktoberdag in Californië. Ze had gespeeld op de première van de pocketopera Drowning van de Amerikaanse componist Philip Glass op zijn eigen Days and Nights Festival. Hij liet zich hiertoe inspireren door een vijf bladzijden tellend toneelstuk van de Cubaanse schrijfster María Irene Fornés, het verhaal van een man die een hartstocht opvat voor een vrouw op een foto.
„Daarna keken we een documentaire over de schrijfster”, vertelt Meijer, „over de laatste vijftien jaar van Fornés’ leven toen de ziekte alzheimer haar in de greep kreeg. Aan het slot gaat ze twee weken naar Cuba voor een ontroerend familiebezoek. Terug in New York is Fornés de hele reis weer vergeten. Zelfs het zien van de filmbeelden schudt haar geheugen niet wakker. Dit was de vrouw die eens zei: ‘Ik weet alles – de helft weet ik echt, de rest verzin ik.’ Het brein is een grillig organisme. Die nacht drong het tot me door dat er waarschijnlijk ook bij mij veel herinneringen in de kieren van het drukke bestaan verdwijnen. Ik begon notities te maken in mijn telefoon over wat me nog bijstond van vroeger.”
Lees ook
Lavinia Meijers harp stelt existentiële vragen
Adoptiekind
Lavinia Meijer ontpopte zich deze eeuw als de aanvoerder van een jonge generatie harpisten die het van oorsprong lieflijke instrument enerzijds een nieuw en rauwer imago gaf en anderzijds de meditatieve dimensies verdiepte. In haar voorstellingen verkent ze – door naast muziek ook teksten, kunst, geluidsfragmenten, video’s en animaties te gebruiken – maatschappelijke en filosofische vraagstukken.
Op een cafétafel in het Amsterdamse Volkshotel ligt het boek Vleugels van papier, de titel ontleend aan het lied Verdronken vlinder van Boudewijn de Groot en Lennaert Nijgh. „We zongen dat wekelijks op de basisschool”, zegt Meijer. „Het verhaal sprak tot mijn verbeelding: de tere vleugels bieden de vlinder een benijdenswaardige vrijheid en maken het dier tegelijkertijd breekbaar. Het herinnert me aan de ontdekking van Glass’ muziek. Zijn stukken geven me altijd het gevoel van een vorm van sterven, maar met de belofte van een wedergeboorte. En hoewel ze me vaak naar beneden trekken, het donker in, blijft er een hoopvol licht te zien. Het tweede deel van Glass’ Metamorphosis roept een sterke kracht in me op – het gevoel van: hoe kwetsbaar mijn bestaan ook mag zijn, muziek geeft me vleugels.”
De rode draad van Vleugels van papier is de zoektocht naar identiteit voor de musicus, die als Soo-Ji ter wereld komt in Zuid-Korea. Na de scheiding van haar ouders wordt zij als peuter – met haar twee jaar oudere broer – toevertrouwd aan de zorg van haar vader, zoals in het Aziatische land dan gebruik is. Wanneer hij moet reizen voor zijn werk, laat hij de kinderen dagenlang aan hun lot over. De vierjarige broer Kyung-Sup bedelt in de buurt voedsel bijeen. Al snel ziet hun vader een kindertehuis als enige uitweg. Hij zal hen niet meer komen halen.
Die zomer zullen ze in een Nederlands gezin belanden. „We moeten er wel bij vertellen”, waarschuwt het adoptiebureau Wereldkinderen hun nieuwe ouders, „dat het meisje een abnormaal groot hoofd heeft. Misschien is ze niet helemaal in orde.” Onder nieuwe namen, Lavinia en Robbie Meijer, beginnen ze aan een tweede leven met een twee jaar oudere Nederlandse zus en later nog een Ethiopisch broertje.
In het boek verhaalt Meijer over haar ontdekking van muziek en de harp, die helpen bij het overwinnen van haar verlegenheid en het verwerven van eigenwaarde. „Musiceren gaf me het gevoel dat ik er echt mocht zijn. Een hartstocht vinden die meteen onvervreemdbaar van jou is, kan je door het leven gidsen. Muziek was niet iets dat mijn ouders me oplegden, waar zij meer van wisten dan ik. Dat heb ik altijd prettig gevonden. Zoals ik ook blij ben dat zij zelf een kind hadden, waardoor wij niet die leegte hoefden te vullen.”
Harpist Lavinia Meijer. Foto Andreas Terlaak
Redder en geredde
Op haar dertiende wint Meijer haar eerste concours. De winnaarsmentaliteit en het perfectionisme komen bovendrijven. Maar geleidelijk ontdekt ze ook een andere kant van de muziek. „In de puberteit – in verdrietige en emotioneel heftige periodes – kon ik me opsluiten met de harp, dan was dat instrument als het ware de enige die me begreep.”
Bij haar adoptie staat Meijer jarenlang nauwelijks stil. Het blijft meestal iets waar omstanders naar vragen. Zo’n zestien jaar geleden krijgt ze onverwacht bericht dat haar biologische vader haar zoekt. Het dwingt haar ongewild na te denken over haar ‘vorige leven’. Niet lang daarna besluit ze op tournee te gaan naar haar geboorteland Zuid-Korea. En dan neemt ze ook de volgende stap en regelt een ontmoeting met haar vader, een ontroerende gebeurtenis – maar hun relatie kent veel haken en ogen en staat nu weer op de waakvlam.
Niettemin wordt ze zich door die ervaring bewuster van de adoptieproblematiek. „Er ontstaat een vreemde modus van redder en geredde, of we dat nu willen of niet. Bij veel adoptiekinderen speelt op de achtergrond het idee: ik moet alles zelf kunnen, want wie weet zijn mijn ouders er morgen niet meer. Je voelt dat er iets kapot is gegaan. Maar voor mij is de harp er altijd geweest: een boomstam die houvast geeft in het leven, wat er ook gebeurt. Dat ervoer ik op momenten van grote kwetsbaarheid, bijvoorbeeld in mijn puberteit en bij mijn scheiding. En met de jaren merkte ik dat het instrument een spiegel is. Wat het mij biedt aan troost, kan ik op het podium delen met mensen in het publiek die dat nodig hebben. Eerst was dat een onwennige gewaarwording, maar nu kan ik het omarmen.”
Lavinia Meijers boek Vleugels van papier verschijnt bij uitgeverij Prometheus. Vanaf 17 oktober toert de harpiste twee maanden door Nederland met danser en poppenmaker Duda Paiva in de voorstelling Animalia Paradoxa over de legendarische natuurkenner Linnaeus. www.dudapaiva.com
Manu Chao maakt geen ‘comeback’ na zeventien jaar, hij doet wat hij wil
Na zeventien jaar pauze is er eindelijk een nieuw album van Manu Chao. Waar was de legendarische Spaans-Franse zanger al die tijd? Weinig artiesten houden hun woord, Chao wel. Als hij belooft niet aan de leiband van de muziekindustrie te lopen, dan verdwijnt hij zomaar zeventien jaar uit beeld. Niet omdat hij geen fans heeft, maar omdat hij belangrijke activistische doelen wil realiseren, in Brazilië, Barcelona, Mexico of Senegal. Hij wil demonstreren, uitzettingen voorkomen, watervoorraden veilig stellen.
En nu verschijnt er een nieuw album – en dat is geen ‘comeback’ want carrière-jargon past hem niet. Chao had zin om weer onder de mensen te komen en noemde zijn plaat dan ook Viva Tu – als hartelijke boodschap jegens de aanhang.
Er is weinig veranderd vergeleken met zijn stijl op eerdere albums, en dat is goed nieuws. De nu 63-jarige Manu Chao speelt altijd al alsof de duivel hem op de hielen zit, en vuurde zijn muzikanten aan om hetzelfde te doen. Als een losgeslagen schip in woest getij zwalkten nummers in het verleden langs, bijvoorbeeld in ‘13 Días’, ‘Siberia’ of ‘Panik Panik’ van zijn voorlaatste plaat La Radiolina (2007).
Lees ook
De wildste geruchten gaan rond over Manu Chao, maar wie is hij echt?
Voor Viva Tu houdt Chao zich aan de vuistregels: vermeng Spaanse, Afrikaanse en Zuid-Amerikaanse timbres tot een wild palet. Vuur de mandolines, akoestische gitaren, sirenes en felle drummers aan om sneller, wervelender, opwindender te spelen, tot het randje van punk. Hij metselt er soms een oud orgeltje tussen, een stuk elektronica, of koeienbel.
De nummers overrompelen al bij het intro, dankzij de heldere sound en de vitaliteit en levenslust die uit een enkel gitaarloopje kan spatten. De luisteraar wordt meegezogen in die onstuimigheid, zo grondig dat je bijna vergeet waar Chao het ondertussen over heeft.
Want de tekst van titelnummer ‘Viva Tu’, met zijn rinkelende notenwaaiers, mag dan lieflijk zijn, de meeste andere teksten zijn somber van toon. Chao noemt geen concreet onrecht of onheil, er is eerder een onheilszwangere sfeer of stemming.
In het misleidend luchtige ‘River Why’ horen we een grimmig wereldbeeld: ‘This is not success/ This is not progress/ This is just/ A collective suicide’.
Ook zo’n popparel is ‘Tu Te Vas’, in Spaans en Frans gezongen, samen met de hese Franse zangeres Laeti. Terwijl ze het hebben over afscheid, ‘Cuando tú te vas’, worden de liefdeshobbels gladgestreken door opgewekte handclaps en sensuele samenzang.
Er zijn enkele rustpunten. Het nauwkeurig gearticuleerde ‘Cuatro Calles’ is het treurigste liedje van de plaat, over heimwee en eenzaamheid: ‘Un pobre loco perdido/ En el charco del amor’ (‘Een arme verloren dwaas/ In de plas van liefde’). Hier vallen muziek en inhoud samen.
In de wervelende stijl zit ook humor, zoals de echoënde zangstem in ‘La Colilla’, als van een dronken nieuwslezer. En het is grappig om juist de als optimistische pothead bekend staande countryzanger Willie Nelson, 91, te vragen voor ‘Heaven’s Bad Day’, waarin zelfs de hemel blijkt tegen te vallen.
Viva Tu brengt vervoering en levenslust, en soms radeloosheid. In zijn muziek zijn de uithoeken van Chao’s ziel te horen. Hoe wanhopig ook, het is altijd feest.
Hester Carvalho
Onderhuids borrelt het nog behoorlijk bij London Grammar
‘Heeft iemand je verteld dat het leven gemakkelijk was? Ze hadden het mis.” De Londense zangeres Hannah Reid gaat het niet mooier maken dan het is, in ‘You and I’. Niet dat dit zo’n verrassende uitspraak is, maar het zet wel een beetje de toon op het nieuwe album van haar band London Grammar: de grote ontgoocheling die je kunt voelen bij het ouder worden. Zou je al een wat naïeve verwachting hebben van het leven, dan onderstreept de 34-jarige Reid op The Greatest Love hoe alle lijnen verstrikt kunnen raken. Hoe het leven troebel is en complex. Het is moeilijk richting vinden langs overdonderende emoties en onzekerheden.
Dat klinkt somber. Maar dat is het niet, ook al bulkt The Greatest Love van London Grammar weer van gevoel en donkere onderstromen. Het is de vierde plaat sinds debuut If You Wait (2013). Dat was toen een veelbelovende kennismaking met een jong Britse indiepoptrio dat zich direct van zijn breekbare kant liet horen: zware tienerzorgen, getroebleerde relaties.
Zangeres Hannah Reid bleek een talent in het omzetten van gevoel in songtekst. Maar ook de onderlinge chemie van het drietal (naast Reid gitarist Dan Rothman en drummer/toetsenist Dot Major), dat elkaar leerde kennen op de Nottingham University, bleek uit hun cleane liedjesschrijven: de zorgen van een jonge generatie (‘Wasting My Young Years’ of het voorbeeldige ‘Strong’) verklankt in langzaam verbredende soundscapes.
Op Truth is a Beautiful Thing (2017) en Californian Soil (2021) was groei waarneembaar, een lichtere en vrolijkere negativiteit, zo je wilt. Al bleef de onderkoelde vorm hangen en werd het live nooit echt de spannendste band. Braafjes? Best. Maar onderschat ook podiumangst niet – Reid vertelde er vaak over in interviews. En ook in video’s ziet ze niets.
Ook op The Greatest Love heeft London Grammar patent op satijnmatte, elegant deinende songs. Je voelt dat er wat speelt – verraad, gebroken vriendschap, psychologische battles – het borrelt behoorlijk onderhuids. Dat soort inhoudelijke diepte is interessant. Maar, al ontwikkelen de popsongs zich meer dan voorheen, de muzikale climax blijft evengoed vaak hangen. Daar helpt de wat koele zang van Reid, even amechtig als theatraal, ijselijk hoog als laag plechtig, niet bij. Je wilt niet zo je best hoeven doen om haar te voelen.
De vorig jaar uitgebrachte remixen van oudere liedjes lieten horen dat London Grammar intussen zelf ook meer lucht en speelsheid wil. Beats tillen op. En dát is gelukkig ook merkbaar op The Greatest Love. Elektropopnummer ‘House’ en ‘Santa Fe’ zijn beduidend levendiger, ‘Rescue’ valt makkelijk voor te stellen voor een vrolijk klappend publiek. London Grammer zet zijn dromerige popsound meer open, maar blijft understated chic.
Amanda Kuyper
Concert: 3/11, Ziggo Dome, Amsterdam.
Rock MJ Lenderman Manning Fireworks
Bericht aan alle underdogs ter wereld: onze verlosser is gearriveerd. Op zijn vierde soloalbum viert de Amerikaanse singer-songwriter en Wednesday-gitarist MJ Lenderman in negen geniale, geestige en intense countrysongs alle knulligheden uit zijn lamlendige bestaan. Vol genade knielt hij naast ons neer en zingt troostend in ons oor: „Wherever you find me, you’ll find me on my knees.” (Frank Provoost)
Pop The The Ensoulment
Eerste album sinds 2000 van Matt Johnson die in de jaren tachtig bekend werd door hoogwaardige popmuziek met een angel. Melodieën zijn z’n sterke punt, en de arrangementen. Op Ensoulment is zijn tedere maar vlakke stem ingebed in koorzang, terwijl de instrumentaties zwalken van soulvol naar spookachtig. (HC)
Latin Gabriel Rios Playa Negra
De Puertoricaanse Belg Gabriel Rios dook op vorig album Flore al diep onder in de muziek en sferen van zijn Caraibische jeugd. Op Playa Negra is hij daar terug. In het donker. Met slecht weer. Alleen. Rios weet op geweldige manier de aantrekkingskracht van de donkere, diepmelancholische kant van latin uit te wringen. (Peter van der Ploeg)
Metal Nightwish Yesterwynde
Na het wat ingetogener Human Nature gaat de Finse band van Tuomas Holopainen weer vol op het orgel op Yesterwynde. Episch, bombastisch, filmisch en groots – ook zonder bassist/zanger Marko Hietala. De ster is en blijft de Nederlandse Floor Jansen, met haar waterheldere, krachtige stem: een anker in de wervelstorm van riffs, orkestrale elementen en koortjes. (PvdP)
Pop/Klassiek Matangi Quartet & Ruben Hein P.S.
Een hartbrekend vaarwel. Broederliefde. Van smeekbrief tot zeepost. Direct word je in de songcyclus gezogen die zanger Ruben Hein brengt met de strijkers van het Matangi Quartet, geïnspireerd door de brieven in het boek P.S. van Jet Steinz. Wat is dit klassieke popalbum een mooie versmelting: Heins smeuïge, buigzame soulstem langs de kristallen noten van Matangi. Fijnzinnig, meevoerend en troostrijk. (AK)
:format(webp)/s3/static.nrc.nl/wp-content/uploads/2024/07/26142929/data118914766-e04133.jpg)
:format(webp)/s3/static.nrc.nl/wp-content/uploads/2024/07/26142926/data118914730-7d55bf.jpg)
:format(webp)/s3/static.nrc.nl/wp-content/uploads/2024/07/26142927/data118914738-00c66b.jpg)
:format(webp)/s3/static.nrc.nl/wp-content/uploads/2024/07/26142928/data118914754-65e42c.jpg)
/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data122079446-df2525.jpg|https://images.nrc.nl/1xEvaTBsSHe5LhCaR0XzwqUghts=/1920x/filters:no_upscale()/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data122079446-df2525.jpg|https://images.nrc.nl/qvYXGi1xZ_pcuJHHAr0q5-6Dpvc=/5760x/filters:no_upscale()/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data122079446-df2525.jpg)
/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data122001001-a98de8.jpg|https://images.nrc.nl/efK395pEakYgCt4e59qUtMI3BV4=/1920x/filters:no_upscale()/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data122001001-a98de8.jpg|https://images.nrc.nl/k4HGhSM2DadiUD5UMcnyja2BRBA=/5760x/filters:no_upscale()/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data122001001-a98de8.jpg)
