Wim Suyker, zag ik die niet laatst op tv met een stapel verkiezingsprogramma’s en spreadsheets?
Goed gezien! Wim Suyker, voormalig macro-econoom van het Centraal Planbureau, werkte veertig jaar vooral achter de schermen, met af en toe een oprisping op zijn vooral onder vakgenoten gewaardeerde X-alias ‘Wim uit Voorhout’. Maar na zijn pensioen in 2021 is hij nu een publiek figuur geworden. Op zijn werkkamer thuis onderwerpt hij partijen die hun verkiezingsprogramma niet laten doorrekenen door het CPB aan een eigen doorrekening. En omdat journalisten daar dankbaar gebruik van maken, krijgt hij nu om de haverklap camerateams en andere verslaggevers over de vloer om uit te leggen wat hij doet. En hoe hij dat doet.
Dit jaar waren er meer partijen dan ooit die niet naar het CPB gingen. Drukke tijden dus voor Wim?
Dat kun je wel zeggen. Slechts zeven partijen leverden huiswerk in bij het CPB, tot kennelijk chagrijn van Suyker. Het begon met een tweetje op 16 augustus: „Interessante analyses door IFS voor Britse verkiezingsprogramma’s. Ik ga kijken of ik zoiets ook kan voor NL voor partijen die niet worden doorgerekend door CPB.” Suyker had met bewondering gekeken naar een artikel van zijn Britse collega Paul Johnson, directeur van het Institute for Fiscal Studies, het toonaangevende onafhankelijke economische onderzoeksinstituut. Die had zelf zitten rekenen aan de plannen van de drie grootste Britse partijen. Dat kan ik ook, dacht modellenman Suyker.
Een kleine twee weken later begon Suyker: het programma van BVNL van Wybren van Haga was als eerste aan de beurt, en daarna volgden BBB, SP, Partij voor de Dieren, NSC, 50Plus en Denk. Keurige analyses met grafieken, tekortsaldi en werkgelegenheidseffecten rolden over het scherm. En sinds deze week ook de officiële CPB-doorrekening er is van de zeven andere partijen, publiceert Suyker vergelijkingsgrafiekjes per onderwerp met de beleidseffecten van álle partijen. Superhandig voor kiezers (en journalisten)!
Allemaal leuk en aardig, maar die Suyker kan toch niet in zijn eentje wat het CPB met tientallen mensen doet?
Klopt, en Suyker is de eerste om dat toe te geven. Hij vergelijkt zijn eigen doorrekeningen met niveautje eerste divisie in het voetbal. Het CPB levert volgens hem Champions League-kwaliteit. Tegelijkertijd: als iemand weet hoe het CPB werkt, dan is het Suyker wel. Wat hij níet heeft, zijn de excel-sheets die de partijen wel aanleveren aan het CPB. Die moet hij zelf bouwen op basis van de teksten uit de programma’s. Maar verder put Suyker uit allerhande beschikbare bronnen om de effecten van beleid vast te stellen: de modellen van het CPB, het spoorboekjes van Financiën (met daarin per maatregel wat iets kost) en eindeloze stapels met antwoorden van departementen op vragen van Kamerfracties. De resultaten ogen overtuigend.
En zijn de partijen blij met de gratis meetlat uit Voorhout?
Nee, en dat is misschien ook wel een compliment: zij hebben net zoveel kritiek op de ‘methode-Suyker’ als op het rekenwerk van het CPB zelf. Wat wil je ook: sommige partijen weten heus wel dat ze voorstellen doen die economisch onhaalbaar of schadelijk zijn. Juist daarom willen ze niet naar het CPB. Als je dan onvrijwillig toch aan een doorrekening onderworpen wordt, doet dat extra pijn. Maar daar is het Suyker niet om te doen, partijtjes pesten. Zijn doel is ideëler: kiezers inzicht geven in de waarheid achter de woorden. Op basis van de cijfers, van Wim uit Voorhout.
