Als Oost-Europese arbeidsmigranten dakloos worden, is er in Nederland nauwelijks een vangnet voor ze. Daarom probeert de Poolse stichting Barka hulp te bieden. Verslaggever Bram Endedijk volgde deze stichting en zag hoe moeilijk het voor deze groep mensen is om zonder huis en zonder baan een nieuw leven op te bouwen.
Heeft u vragen, suggesties of ideeën over onze journalistiek? Mail dan naar onze ombudsman via [email protected].
Kent u dat verhaal van die chipfabriek van de Amerikaanse gigant Intel in Maagdenburg, Duitsland? Nee? Klopt. Hij kwam er niet.
Donderdag maakte Intel-baas Lip-Bu Tan in een memo aan medewerkers bekend grote investeringen in Europa te schrappen. De bouw van grote chipfabrieken in Duitsland en Polen gaat niet door.
Wat was het plan?
In Maagdenburg, voormalig Oost-Duitsland, zou Intel een van de modernste chipfabrieken ter wereld bouwen. Ook de West-Poolse stad Wroclaw zou een Intel-fabriek krijgen, gespecialiseerd in het verwerken van chips in elektronica. Bij de Duitse fabriek ging het om een investering van dertig miljard euro, tien miljard daarvan gesubsidieerd.
De fabriek zou de grootste buitenlandse investering in Duitsland van na de Tweede Wereldoorlog worden.
Alleen al de bouw zou 7.000 mensen werk geven. In de fabrieken zouden 3.000 banen komen en in de toelevering en afgeleide industrie totaal zo’n 25.000. Het moest Maagdenburg en de Europese chipindustrie een enorme impuls geven.
Is dit besluit onverwacht?
Niet echt. De bouwplannen werden bijna een jaar geleden, in september 2024, stilgelegd. Toen heette het nog een pauze van twee jaar. Maar op die vertraging volgden meer onheilstijdingen.
De topman van Intel waarmee de Duitse regering had onderhandeld moest in december plotseling vertrekken. In de AI-race blijft Intel ver achter bij marktleider Nvidia.
Het was duidelijk dat zijn opvolger drastische keuzes ging maken. Tegelijk met het schrappen van de investeringen in Europa kondigde hij extra ontslagen aan. In het tweede kwartaal schreef Intel 2,9 miljard dollar verlies. Dat is een beter resultaat dan werd verwacht.
Maar er is toch juist veel behoefte aan chips?
Ja. Naar verwachting verdubbelt de totale chipomzet tussen 2024 en 2030, tot meer dan 1.000 miljard euro. Europa levert met ASML en ASM weliswaar belangrijke gereedschappen voor de chipindustrie, maar de productie gebeurt in Azië. De grootste chipfabrikant ter wereld is TSMC uit Taiwan. Intel wil daar een alternatief voor zijn. Dat is geopolitiek uiterst relevant, want het is riskant om zo afhankelijk te zijn van één partij.
De chipfabriek in Maagdenburg moest de wederopstanding van de Europese chipindustrie inluiden. Zoals collega Marc Hijink schreef: „De Europese Unie wil namelijk niet meer volledig leunen op Aziatische chipleveranciers. Die afhankelijkheid bleek een achilleshiel tijdens de coronacrisis, toen een chiptekort ervoor zorgde dat de productielijnen van Europese autofabrieken langdurig stilstonden.”
Lees ook
Lees ook deze reportage over de plannen in Maagdenburg
Het project had de vingerafdrukken van zowel de vorige Duitse bondskanselier, Olaf Scholz, als van de vorige Amerikaanse president Joe Biden. Allebei wilden ze met steunprogramma’s de Westerse chipindustrie een impuls geven.
En nu?
Het besluit om de investeringen in Europa te schrappen hangt samen met een grotere focus op bestedingen in de VS, zei de vice-president voor investeerdersrelaties volgens de FT tijdens de presentatie van de kwartaalcijfers. De plannen zouden ‘geheel in lijn zijn’ met de agenda van Donald Trump om productie in de VS te herbouwen. De Europese wederopstanding zal het dus niet van dit Intel uit Californië moeten hebben.
De kapitein van een veerboot en de schipper van een watertaxi krijgen elk een taakstraf van 240 uur en een voorwaardelijke celstraf van drie maanden vanwege hun rol bij een dodelijke aanvaring op de Waddenzee in 2022. Dat meldt de rechtbank in Leeuwarden vrijdag.
Op 21 oktober botsten de veerboot en de watertaxi tegen elkaar aan in het Schuitengat, een vaargeul gelegen tussen Harlingen en het eiland Terschelling. Daarbij kwamen vier mensen om het leven, onder wie een twaalfjarige die nooit werd teruggevonden. Een van de schippers en drie passagiers liepen verwondingen op.
Zowel het Openbaar Ministerie (OM) als de Onderzoeksraad voor Veiligheid (OVV) concludeerden eerder dat beide vaartuigen de toegestane maximumsnelheid in de vaargeul van 20 km/u overschreden. De watertaxi voer iets minder dan 30 km/u, de veerboot net geen 55 km/u. Ook het contact tussen de schippers liet te wensen over, aldus het OM.
Vertrouwen ernstig geschonden
„Terwijl beide schepen elkaar op korte onderlinge afstand waren genaderd en in elkaars vaarwater zaten, hebben beide verdachten hun te hoge vaarsnelheid onverminderd doorgezet, onvoldoende gecommuniceerd over de wijze van passage en zich er onvoldoende van vergewist dat zij hun koers veilig konden wijzigen”, oordeelt de rechtbank nu.
Verder stippen de rechters aan dat veel eilandbewoners en toeristen afhankelijk zijn van de veerboten en watertaxi’s: „Gelet op deze afhankelijkheid kan men niet anders dan vertrouwen hebben in de kennis en kunde van de schippers en erop vertrouwen dat de overtochten op een veilige manier gebeuren. De beide schippers hebben dit vertrouwen ernstig geschonden.”
Het OM eiste begin deze maand lagere taakstraffen van 180 uur en eveneens voorwaardelijke celstraffen van drie maanden. Volgens de aanklager had de aanvaring voorkomen kunnen worden.
Oud-deelnemers van Spoorloos die door het tv-programma zijn gekoppeld aan andere families dan hun eigen biologische familie hebben een schikking getroffen met omroep KRO-NCRV. Dat schrijft het advocatenkantoor dat de gedupeerden bijstaat donderdag in een verklaring op X.
Spoorloos herenigde sinds 1990 Nederlanders die geadopteerd waren met hun biologische ouders in het buitenland. Vanaf 2022 werd duidelijk dat dit meerdere keren misging. Van oorsprong Colombiaanse kinderen werden met behulp van een lokale fixer gekoppeld aan families waar ze geen familie van waren. Uit onderzoek onder oud-deelnemers door middel van dna-onderzoeken bleek dat er acht onjuiste matches waren gemaakt op een totaal van achthonderd herenigingen.
Vijf gedupeerde oud-deelnemers stapten vanwege de mismatches naar de rechter. Met de schikking gaat nu een streep door de rechtszaak, die in maart in Utrecht diende. Hoe en op welke manier de vijf deelnemers precies worden gecompenseerd, is niet duidelijk. In de verklaring staat dat de partijen hebben afgesproken daarover niets bekend te maken.
Sandra Hilster, mediadirecteur bij KRO-NCRV, laat in de verklaring weten dat de omroep via de schikking „voor zover mogelijk” tegemoet komt „aan het leed dat de onjuiste matches hebben veroorzaakt”.
Lees ook
Tv-recensie | Eva Jinek moest huilen, en de kijkers ook; daar kon ‘Spoorloos’ niet tegenop – NRC
<dmt-util-bar article="4901301" data-paywall-belowarticle headline="KRO-NCRV treft schikking met oud-deelnemers Spoorloos” url=”https://www.nrc.nl/nieuws/2025/07/25/kro-ncrv-treft-schikking-met-oud-spoorloos-deelnemers-a4901301″>
