Hoe cocaïne tussen de kippenpoten in Noord-Holland leidt naar een Italiaans kopstuk van de cocaïnemaffia

In de vroege middag van maandag 8 maart 2021 valt de politie een loods binnen in het Noord-Hollandse Cruquius, een gehucht tussen Haarlem en Schiphol. Vier mannen zijn er bezig met het overladen van zeventien pallets bevroren kippenpoten die door een vrachtwagen met Italiaans kenteken die ochtend zijn opgehaald in Barneveld. Blijkens de vrachtbrief is Italië de eindbestemming.

Tussen de bevroren kippenpoten vindt de politie zeven big shopper-tassen van supermarktketen Lidl met daarin 125 blokken cocaïne van 1 kilo per stuk. Het is een bevestiging van een tip eerder die dag dat een lid van de Italiaanse Camorra vanuit de loods cocaïne smokkelt. De vier mannen, drie Nederlanders en één Italiaan worden aangehouden en in augustus veroordeeld tot vier jaar cel.

Een vondst van 125 kilo lijkt klein bier in het licht van de recordhoeveelheid cocaïne die in 2022 in beslag is genomen. Deze week maakten de Belgische en Nederlandse opsporingsautoriteiten bekend dat in de havens van Antwerpen en Rotterdam afgelopen jaar ruim 162.000 kilo cocaïne is onderschept. Dat is een nieuw gezamenlijk record en een vertienvoudiging van de 15.000 kilo die een decennium geleden werd aangetroffen in beide havens. Opsporingsautoriteiten gaan er doorgaans van uit dat ze zo’n 20 procent van alle verzonden cocaïne in beslag nemen. Dat impliceert dat circa 650.000 kilo cocaïne aan land is gekomen. Voor smokkelaars vertegenwoordigt die cocaïne een geschatte waarde van 15 miljard euro.

De vangst in Cruqius past precies in het beeld van de rol van Nederland als onbetwiste draaischijf voor de Europese cocaïnehandel. Grote partijen cocaïne worden hier opgedeeld in kleinere en doorverkocht. Via het fijnmazige distributienetwerk dat zo eigen is aan de Nederlandse economie komt die cocaïne – bijvoorbeeld meeliftend in vrachtwagens tussen bloemen of kippenpoten – vervolgens terecht in de rest van Europa, Rusland en zelfs Azië, constateert misdaadonderzoeksbureau InSight Crime in een rapport voor het ministerie van Buitenlandse Zaken. Nederland huisvest „de grootste cocaïnemarktplaats buiten Latijns-Amerika”, aldus InSight Crime. En Antwerpen is daar integraal onderdeel van. Zo’n 80 procent van alle cocaïne die in Antwerpen op de ‘kaai’ wordt gezet, belandt in Nederland.

Bolle Jos

De snelle groei van de drugseconomie en het geld dat daarin wordt verdiend maakt dat Nederlandse criminele netwerken mondiaal steeds invloedrijker worden. En lokaal ondervindt Nederland daarvan de gevolgen. Zo onthulde Het Parool afgelopen woensdag dat voormalig CDA-minister van Justitie en Veiligheid Ferd Grapperhaus vanwege ernstige bedreigingen zwaar wordt beveiligd. Volgens de krant heeft een tipgever aan de politie verteld dat die dreiging afkomstig is van ‘Bolle Jos’, een 31-jarige Brabander. Hij heeft razend snel carrière gemaakt in het criminele milieu en komt sinds enkele jaren voor in strafrechtelijke onderzoeken naar cocaïnesmokkel en het geweld dat daarmee vaak gepaard gaat.

Ook Rutte en kroonprinses Amalia worden streng beveiligd vanwege bedreigingen vanuit het criminele milieu

Eind vorig jaar bleek dat ook premier Mark Rutte en kroonprinses Amalia streng worden beveiligd vanwege bedreigingen vanuit het criminele milieu aan hun adres. Dat die dreigementen terecht serieus genomen worden, blijkt in België waar de politie in september de ontvoering van minister van Justitie Vincent Van Quickenborne ternauwernood wist te voorkomen. Er zijn inmiddels vijf verdachten aangehouden, die allemaal uit Nederland komen.

Vlaamse media noemen als opdrachtgever de naam van ene Flor B., die vastzit op verdenking van cocaïnesmokkel. Saillant detail is dat deze Flor B. vaak wordt genoemd als een zakenpartner van Bolle Jos. Beide mannen ontkennen overigens dat ze iets met de bedreigingen te maken hebben. Maar dat maakt de onrust die dit soort bedreigingen in de samenleving veroorzaakt er niet kleiner op. België en Nederland raken in de ban van de ‘Narco-terreur’.

Kopstuk van de Camorra

„Fuck, fuck, fuck”, appt Raffaele Imperiale vanuit Dubai met zijn cryptotelefoon als hij hoort dat de cocaïne tussen de kippenpoten is gevonden. Vanuit zijn onderduikadres Dubai laat hij weten dat zijn handlangers een andere lading van 175 kilo coke zo snel mogelijk moeten verplaatsen.

Raffaele Imperiale staat al sinds 2016 internationaal gesignaleerd en is op de vlucht. Hij is lid van de Camorra, een Italiaanse maffia-organisatie die wereldwijd betrokken is bij de smokkel van cocaïne. Imperiale kent Nederland goed. Tussen 1996 en 2013 in Amsterdam stond hij ingeschreven in de gemeentelijke basisadministratie van Amsterdam. In het boek Maffiaparadijs beschrijven journalisten Stan de Jong en Koen Voskuil hoe Imperiale in Amsterdam onder andere een coffeeshop runde die hij erfde van een overleden broer.

De Nederlandse autoriteiten zien hem zien als een cruciale handlanger van Ridouan Taghi, blijkt uit dossierstukken. Hun samenwerking gaat zelfs door nadat Taghi vanaf eind 2019 vastzit in de extra-beveiligde inrichting in Vught, blijkt uit berichtenverkeer dat is verstuurd met cryptotelefoons van Sky Ecc. Maar net als Taghi weet ook Imperiale niet uit handen van justitie te blijven. Een half jaar na de inval in Cruqius wordt ook hij in Dubai gearresteerd.

Imperiale is een van de vele kopstukken van de cocaïnemaffia die de afgelopen jaren mede dankzij het werk van de Nederlandse opsporingsautoriteiten zijn aangehouden en die verantwoordelijk worden gehouden voor de smokkel van tonnen cocaïne, ter waarde van vele miljarden. Tussen deze kopstukken zitten ook een flink aantal Nederlanders. Zo zijn daar de drie Pieten: de inmiddels tot 17-jaar cel veroordeelde Rotterdammer Piet ‘Costa’, de in 2020 aangehouden Hagenees Piet S., en de recent vastgezette Surinaamse Amsterdammer Piet Wortel.

Maar ondanks die opsporingssuccessen laten de havencijfers van deze week zien dat de smokkel van cocaïne niet afneemt. Bovendien is de straatprijs al jaren stabiel en neemt de zuiverheid zelf toe. En dat laat zien hoe complex de bestrijding van de georganiseerde drugshandel is geworden en roept vragen op over het effect van de aanpak van de internationale drugssmokkel.

Toch toonde de Rotterdamse hoofdofficier Hugo Hillenaar zich dinsdag samen met de Douane tevreden bij de presentatie van de inbeslagnamecijfers. „Ben ik daar blij mee? Ja, want elke gram cocaïne die we in beslag nemen is voor mij hartstikke belangrijk want die komt niet de markt op.” In Rotterdam daalde de totale in beslaggenomen hoeveelheid cocaïne. De suggestie is dat drugscriminelen door strengere controles mogelijk de wijk naar Antwerpen nemen waar de inbeslaggenomen hoeveelheid juist steeg. Al hield Hillenaar een slag om de arm. „De exacte duiding moet de komende tijd nog wat scherper gemaakt worden.”

Geconfronteerd met de cijfers is Letizia Paoli, hoogleraar criminologie van de KU Leuven, beduidend minder enthousiast. „Of er verschuiving aan de gang is tussen Nederland en België is moeilijk te zeggen. Het is een hypothese, maar volgens mij is de groei in Antwerpen deels gerelateerd aan betere controles.”

Paoli benadrukt juist dat het gewenste effect van de jarenlange intensivering van de strijd tegen drugsbendes uit blijft. Ze noemt het „indrukwekkend” hoeveel cocaïne de afgelopen jaren in beslag is genomen, maar noemt het „nog indrukwekkender” dat de prijzen en de zuiverheid van cocaïne in Europa stabiel zijn gebleven. „Dat betekent dat de beschikbaarheid van cocaïne niet is gedaald, terwijl dat nou juist het hoofddoel van de Belgische en Nederlandse overheden is: met repressief beleid de beschikbaarheid reduceren.”

Het is volgens de criminologe moeilijk om het exacte verhaal achter de inbeslagnamecijfers op te tekenen. Naast betere controles, waardoor meer drugs gevonden wordt, speelt ook mee dat Antwerpen en Rotterdam de absolute toegangspoort tot Europa zijn geworden (vroeger was dit Spanje) en dat er in Latijns-Amerika al jaren sprake is van een explosieve groei van de hoeveelheid geteelde coca waardoor veel meer cocaïne deze kant op verscheept wordt. „Uit VN-cijfers blijkt dat de productie in Colombia nog nooit zo hoog was als nu.”