Het Openbaar Ministerie gaat de grootste scheepsbouwer van Nederland, Damen Shipyards, vervolgen voor omkoping, valsheid in geschrifte en witwassen bij de verkoop van schepen in Afrika, Azië en Zuid-Amerika. Dat meldt het OM vrijdagochtend in een persbericht. Het gaat om Damen Shipyards in Gorinchem en Damen Naval Shipyards in Vlissingen, de tak die marineschepen bouwt. Ook wordt het bedrijf gedagvaard voor het overtreden van de sanctiewet na het uitbreken van de oorlog tussen Rusland en Oekraïne.
Het OM vervolgt ook een aantal (oud-)directieleden van de scheepsbouwer. Bronnen rond het onderzoek bevestigen dat het om oprichter Kommer Damen gaat, zijn zoon Arnout Damen die nu bestuursvoorzitter is, en René Berkvens, bestuursvoorzitter tussen 2006 en 2019. Ook Stephen Hobson, een tussenagent voor Damen in het Caribisch gebied, wordt vervolgd. Noch het OM, noch Damen wil dat bevestigen.
Defensieuitgaven
De timing van het besluit is precair. Een veroordeling kan zeer negatief uitpakken voor het bedrijf. Damen Shipyards mag dan vier jaar lang niet meedingen naar overheidsorders. Damen Shipyards is de grootste leverancier van de Nederlandse marine. Zeker nu de defensieuitgaven in Europa worden opgeschroefd, kan het bedrijf veel geld mislopen. In een verklaring zegt het bedrijf dat „Damen liever zijn aandacht alleen richt op de versterking van de Nederlandse maritieme sector en het bijdragen aan het tegengaan van de defensiebedreigingen die de huidige geopolitieke situatie met zich meebrengen” dan zich te moeten verweren tegen „vermoedens van het OM”.
Het besluit volgt op acht jaar onderzoek. In 2017 viel opsporingsdienst FIOD het bedrijf binnen. In 2018 en 2019 onthulde NRC, in samenwerking met Lighthouse Reports, de dubieuze verkoopmores binnen het bedrijf. Er waren onregelmatigheden bij de verkoop van een schip in Sierra Leone, bij de verkoop van een oorlogsschip in Indonesië via een agent die vermoedelijk steekpenningen kreeg, en over de dubieuze rol van de tussenhandelaar van Damen in Trinidad en Tobago die nu wordt vervolgd.
Ook bleek dat Damen veertien keer fouten had gemaakt bij het aanvragen van exportpolissen bij Atradius DSB, dat namens de Nederlandse staat deals verzekert. Sancties hierop bleven uit.
‘Eén zending kraantjes’
Een woordvoerder van Damen laat weten dat het bedrijf de afgelopen tijd in „goed gesprek” was met het OM over alle kwesties. De gesprekken konden mogelijk uitmonden in een schikking. Maar de gesprekken strandden in de periode dat de Volkskrant nieuwe corruptieverdenkingen publiceerde en tv-programma Nieuwsuur onthulde dat het bedrijf mogelijk sancties tegen Rusland overtrad. De woordvoerder van Damen: „Toen heeft het OM de gesprekken gestaakt, en nu zitten we hier.” Andere bronnen melden dat de gesprekken vastliepen op onwil aan de kant van Damen.
In een verklaring beklaagt Damen zich over het feit dat veel zaken oud zijn, voornamelijk om valsheid in geschrifte draaien en niet om corruptie, en dat sommige zaken al beoordeeld zijn door de Wereldbank. De woordvoerder wil benadrukken dat de dagvaarding voor het overtreden van sanctiewetgeving „groot lijkt”, maar slechts „één zending van kraantjes” betreft. „Damen heeft het dossier beoordeeld en concludeert dat het OM geen haalbare zaak heeft.” Het OM verwacht dat de rechtszaak in de tweede helft van dit jaar begint.
