‘Het land is kapot’ klinkt het in Clacton-on-Sea, kiesdistrict van Nigel Farage

Guess who’s back, back again. Op een rapnummer van hiphopster Eminem komt Nigel Farage met een grote grijns de trappen af van de theaterzaal in het Oost-Engelse plaatsje Clacton-on-Sea. So everybody, just follow me. ’Cause we need a little controversy. Onder luid applaus en begeleid door vuurwerkfonteinen loopt Farage het podium op.

Ja, de radicale Nigel Farage is terug. Hij verliet de Britse politiek al een paar keer en steeds was dat, zei hij zelf dan, „voorgoed en definitief”. Al zeven keer eerder stelde hij zich verkiesbaar voor het Lagerhuis en nooit lukte het hem om in een kiesdistrict te winnen. Maar dit keer lijkt hij serieuze kans te maken op een zetel, bij de verkiezingen op 4 juli.

Farage besloot, nadat de datum van de Lagerhuisverkiezingen bekend was geworden, om het toch nog eens te proberen en terug te keren als partijleider van Reform UK, een populistische rechtse partij die vooral van immigratie een punt maakt. Dus doet hij nu mee aan televisiedebatten, krijgt het verkiezingsprogramma van Reform royaal aandacht in de Britse media en wordt de hopeloze campagne van de Conservatieve Partij deels aan hém toegeschreven. Inderdaad is sprake van een Farage-effect: Reform groeit in de opiniepeilingen en haalde vorige week in één peiling zelfs de Conservatieven in.

Clacton-on-Sea is een typisch Brits kustplaatsje. Er is een pier met een reuzenrad, mini-achtbaan en een amusementshal met grijpers om knuffels te winnen. Plus natuurlijk een pub van de landelijke Wetherspoon-keten, waar sommige van de bezoekers ’s middags al onvast naar buiten wankelen.

Farage koos er niet voor niets voor om zich in Clacton te kandideren: in 2014 won hier de UK Independence Party (UKIP), de voorloper van Reform, een Lagerhuiszetel, toen een populair Lagerhuislid van de Conservatieven overstapte en de zetel opnieuw won. Als enig kiesdistrict in het Verenigd Koninkrijk koos de bevolking toen in meerderheid voor UKIP. De afgelopen maanden had Reform ook één zetel in het Lagerhuis, maar ook dat was een overgestapte Tory.

Het land is kapot

Na afloop van Farages toespraak in het Princes Theater in Clacton zijn bezoekers Matthew en Gayna Brown overtuigd: ze gaan op hem stemmen. Voor Matthew is het vooral belangrijk dat wat Farage betreft het VK uit het Europees Hof voor de Rechten van de Mens in Straatsburg moet stappen: „Daarmee zitten we voor mijn gevoel nog steeds vast aan Europa, terwijl we alles prima zelf kunnen. Ik wilde toch al nooit dat we lid werden van de Europese gemeenschappelijke markt.” Hij stemde voorheen altijd op de Conservatieve Partij. „Soms alleen om ervoor te zorgen dat Labour niet aan de macht kwam. Daar ben ik klaar mee. Ik wil stemmen op iemand in wie ik geloof.”

De Browns verhuisden een paar jaar geleden van Londen naar de kust en ze vinden het een verademing. „Hier stoppen mensen voor je als je de straat wilt oversteken, in Londen word je uitgescholden.” Gayna Brown vond vooral wat Farage zei over immigratie goed. De bootjes met migranten die het Kanaal oversteken moeten worden gestopt, vindt zij. Ze ziet steeds meer moslims Clacton „binnensluipen”. „Wat zou het mooi zijn als we weer een christelijk land worden. Want als het zo doorgaat, wie weet, dragen over tien, twintig jaar onze jonge vrouwen ook hoofddoeken en lopen ze een paar meter achter hun vent.”

Wat zou het mooi zijn als we weer een christelijk land worden

Haar opvattingen passen precies in die van de doelgroep van Reform. De partij presenteerde begin deze week een verkiezingsprogramma met voorstellen op allerlei terreinen: „Want Groot-Brittannië is kapot en heeft hervormingen nodig.” Maar hun belangrijkste thema is immigratie en Farage legt steeds het verband tussen de beroerde staat van veel publieke voorzieningen en de hoge aantallen immigranten. „De bevolkingsexplosie is ons grootste probleem”, zegt hij in Clacton. Daardoor stijgen de huizenprijzen, is een afspraak bij de huisarts moeilijk te krijgen en „is onze kwaliteit van leven verslechterd”.

Goed nieuws, houdt Farage de zaal cynisch voor: „Vandaag zijn er maar achthonderd jonge mannen in bootjes aangekomen.” Migranten die in rubberbootjes het Kanaal oversteken wil Reform „oppikken en terug naar Frankrijk brengen”.

Of dat in overleg met Frankrijk zou gebeuren, blijft onduidelijk. De migratieaantallen moeten volgens Reform netto op nul uitkomen. Dit zou betekenen dat er net zoveel mensen immigreren als emigreren. Onhaalbaar, volgens velen: in 2023 kwamen 685.000 personen méér het VK binnen dan er vertrokken.

In de meeste peilingen zou Reform tussen de 15 en 19 procent van de stemmen behalen als er nu verkiezingen zouden zijn. Oppositiepartij Labour schommelt tussen de 37 en 44 procent en de Conservatieve Partij scoort in bijna alle peilingen nog de tweede plaats, met ongeveer 21 procent van de stemmen. Reform zal Labour niet van hun waarschijnlijke overwinning afhouden en dat suggereert Farage ook niet. Deze verkiezingen zijn „saai en de uitkomst staat al vast”, zegt hij in Clacton. „Labour gaat winnen. En wij worden de officiële oppositiepartij en over vijf jaar hebben we onze partij verder opgebouwd.” Bij de verkiezingen in 2029 wil Farage proberen om premier te worden.

Voor de komende parlementsperiode is het aannemelijk dat Reform het met een bescheiden aantal zetels moet doen. Het VK heeft een first-past-the-post-kiesstelsel, wat betekent dat in elk kiesdistrict de kandidaat met de meeste stemmen de Lagerhuiszetel krijgt. De rest van de stemmen in dat gebied gaat ‘verloren’. Daardoor kan Reform landelijk gezien misschien wel 15 procent van de stemmen winnen, maar heeft de partij in lang niet alle kiesdistricten genoeg steun om de zetel ook echt binnen te halen. Volgens een recente peiling van onderzoeksbureau Survation zou Reform nu in 7 van de 650 districten winnen. Eén daarvan is Clacton.

Vooral de Conservatieve Partij heeft last van Reform in de campagne, omdat Farage voorstellen doet die de Tories rechts inhalen. Binnen de Conservatieven zou de rechtervleugel ook wel van het Europees Hof voor de Rechten van de Mens af willen. Net zoals ze de klimaatdoelen verder naar beneden willen bijstellen – Farage wil van alle klimaatmaatregelen af – en forsere belastingverlagingen zouden willen.

Premier Rishi Sunak en zijn ministers waarschuwen kiezers dat ze met hun stem op Reform juist Labour aan een extra grote meerderheid helpen. Dat is maar in een handvol kiesdistricten echt het geval, rekende dagblad The Daily Telegraph na.

Te veel mensen

Ook buiten het Princes Theater zijn veel Clactonians van plan om op Farage en Reform te stemmen. In een straat die uitkomt op de promenade runt Barbara Brooks een lunchzaak met tosti’s en gepofte aardappels. Ze stemde altijd op de Conservatieven, maar deze keer niet. Ze ziet steeds meer nagelsalons, barbierszaken en 24-uurswinkels openen om haar heen, bestierd door immigranten. „Het wordt zo net little London hier. Het gaat me niet om kleur of afkomst, maar ons land loopt gewoon over. Er zijn te veel mensen, waardoor we geen geld of ruimte hebben om hen te helpen die het nodig hebben.”

Als voorbeeld geeft Brooks haar kleindochter, die laatst van school wilde veranderen omdat ze werd gepest. Maar er was geen plek voor haar te vinden op een andere school. En in haar omgeving ziet ze buitenlanders die hooguit 16 uur per week werken en de rest aanvullen met uitkeringen. „Ze lopen in mooie spullen en rijden in mooie auto’s, terwijl mensen met een beperking amper kunnen rondkomen met wat zij aan hulp krijgen.” Als het Farage zou lukken om de immigratie te beperken, zou zij al blij zijn. „We geven hem een kans en als het shit blijkt, stemmen we hem de volgende keer gewoon weer weg.”

Delen





Mail de redactie