Het kan wél: vrouwen die een topmannenelftal coachen

Een vrouw die een mannenelftal op het hoogste niveau coacht? Veel mensen kunnen zich er niets bij voorstellen. Alleen de gedáchte al, leidt tot verhitte discussies. Zoals die tussen Ajax-captain Sherida Spitse en voetbalanalist Pierre van Hooijdonk, vorig jaar in Studio Voetbal. Toen Spitse vertelde dat ze best een mannenteam in de Eredivisie zou willen coachen, reageerde Van Hooijdonk smalend. „Het mannenvoetbal is een haantjeswereld”, zei hij. Een vrouw is in die wereld minder geloofwaardig.

„Nee” zei Emma Hayes, bondscoach van het Amerikaanse vrouwenelftal, onlangs tegen een BBC-journalist die wilde weten of eigenaren van professionele mannenclubs bereid zijn vrouwen als coach aan te trekken. „Anders waren ze er wel.” Zelf managet ze 25 mannelijke stafleden. Waarom zou ze dan geen mannelijke spelers kunnen coachen? „Als de best beschikbare coach toevallig een vrouw is, leren die mannen daar heus wel mee leven.”

Hoeveel vrouwen een topmannenelftal coachen lijkt nergens te worden bijgehouden. Als ik de FIFA per mail vraag om statistieken krijg ik na lang aandringen twee linkjes: een oud artikel over een technische studiegroep die WK-vrouwenwedstrijden gaat analyseren en een oud artikel over vrouwelijke coaches die een mentorprogramma gaan volgen onder leiding van ‘de beste coaches in het vrouwenvoetbal’. Op een vervolgmail krijg ik geen reactie. Wat zou daarvoor de reden zijn?

Een vrouw die een mannenelftal op het hoogste niveau coacht? Veel mensen kunnen zich er niets bij voorstellen

Met dank aan een coach met een groot internationaal netwerk krijg ik toegang tot drie vrouwen die het – bij gebrek aan een beter woord – wél flikten. De eerste is Carolina Morace, die in 1999 kort leiding gaf aan Viterbese, een club uit de Italiaanse Serie C. De tweede is Chan Yuen Ting, die in 2016 met Eastern de Hong Kong Premier League won en daarmee het Guinness Book of Records haalde. De derde is Corinne Diacre, die van 2014 tot 2017 hoofdtrainer was van de Franse tweedeklasser Clermont Foot.

Alledrie zijn ze sterke persoonlijkheden met een interessant cv. Oud-international Morace, 60, is advocaat en Europarlementariër voor Movimento 5 Stelle. Met haar voetbalanalyses voor Italiaanse omroepen (ook van mannenwedstrijden) groeide ze uit tot tv-persoonlijkheid. De 35-jarige Chan heeft een master in Sports Medicine and Health Science en was data-analist voor een mannenprofteam in Hong Kong. Nu leidt ze in China een vrouwenclubteam. De 50-jarige Diacre, 121-voudig international, deed het niet slecht als bondscoach van het Franse vrouwenelftal (2017-2023) maar lag geregeld met haar speelsters in de clinch en werd vorig jaar ontslagen.

Carolina Morace in haar tijd als manager van de London City Lionesses.
Foto Steve Bardens

„Omdat ik een baan zocht”, zegt Diacre op de vraag waarom ze de klus bij Clermont Foot op zich nam. „De voorzitter van de club belde. Ik had net het hoogste coachingdiploma gehaald.” Of ze een mannenteam kon coachen was niet de kwestie. Wél of ze een profteam kon coachen. „Coachen gaat over voetbal, niet over gender”, aldus Diacre.

Dat neemt niet weg, zeg ik, dat iedereen om haar heen wel bezig was met haar vrouw-zijn en dat slechts een enkele seksegenoot vóór haar die functie bij een professioneel mannenelftal had bekleed. „Dat is waar”, zegt ze. Het duurde een maand of vier voordat journalisten het onderwerp lieten rusten. Jullie gendervragen hangen me de keel uit, zei ze (vrij vertaald) tijdens een persconferentie. Zullen we het over voetbal gaan hebben?

De spelers van Clermont testten in de eerste weken haar tactische kennis. „Best grappig”, zegt ze, „want tactiek is min of meer mijn specialiteit, al sinds ik zelf voetbal”. Na een bumpy start ging het beter. Het scheelde weinig of Clermont, de club met het kleinste budget, was in haar tweede seizoen gepromoveerd. Jammer, want het was volgens Diacre de ultieme manier geweest om clubvoorzitter Claude Michy te bedanken. „Hij steunde me door dik en dun. En voor een coach is die steun belangrijker dan wat ook, zéker als je vrouw bent, want dan geniet je minder respect.” Heel anders is haar ervaring met Philippe Diallo, de vorig jaar geïnstalleerde voorzitter van de Franse voetbalbond. „Hij stelde mij niet aan als bondscoach, dus gaf me daarom niet de steun die ik nodig had.” Diacre zoekt een nieuwe baan en staat voor alles open. „Mannen, vrouwen, clubteam of nationaal. Ja, zet dat maar in de krant.”

Carolina Morace kreeg het aan de stok met de eigenaar van Viterbese, vertelt ze. Wijlen Luciano Gaucci was gewend zijn coaches op te dragen wie er moesten worden opgesteld. De meesten lieten zich ringeloren. „Ik zette hem voor het blok: óf je houdt daarmee op, óf ik ben weg.” De eerste week hield hij zich nog in, daarna probeerde hij de clubarts te ontslaan en belde hij de team-manager om een boodschap door te geven aan Morace met aanwijzingen. Ze had er genoeg van en vertrok, zegt ze.

Coach Corinne Diacre tijdens een wedstrijd van Franse elftal (vrouwen) tegen Uruguay.
Foto Paquot Baptiste

Zo lang vrouwen geen voetbalclubs of voetbalbonden besturen, of adviseren, zal het aantal vrouwelijke coaches in het mannenvoetbal niet toenemen, denkt Morace. „Mannen beoordelen de cv’s van sollicitanten. Zij voelen zich comfortabeler tussen seksegenoten, zeker als het om collega’s met een topfunctie gaat. In die zin is het niet anders dan in het bedrijfsleven.”

Morace gaat zich als Europarlementariër hard maken voor beter beleid, zegt ze. Iets wat Emma Hayes zal toejuichen. „Stel je vragen aan degenen die het voor het zeggen hebben”, adviseerde ze de BBC.

Chan Yuen Ting (ze haalde haar A-licentie op haar 24ste) werd alom geprezen als coach, maar had de eerste maanden in Hong Kong slapeloze nachten. „De media zaten er bovenop. Ik was bang fouten te maken en het talent van mijn spelers te verkwanselen. Maar ik had een goede basis door mijn studie en keek veel analyses van Europese topwedstrijden via YouTube. Wat ik doe is legaal, hield ik mezelf voor.”

Een studie Sports Medicine and Health Science is onontbeerlijk voor vrouwelijke coaches met aspiraties in het mannenvoetbal, zegt ze. Met kennis dwing je respect af. En ook de inbreng van haar mannelijke assistent bij Eastern was geen overbodige luxe. „Mannen en vrouwen verschillen. Wat mannelijke spelers denken en voelen vond ik soms moeilijk te beoordelen. Dan is het heel fijn als iemand af en toe iets in je oor fluistert.”