Het is een ‘iconische plek’: restaurant 1e klas op Amsterdam Centraal. Maar hoe lang nog?

Het is lekker in slaap vallen als de regen zachtjes tegen het tentdoek tikt. Hordes niet-kampeerders luisteren naar tikkende regen via Spotify – Rain Sounds on a Tent is ruim 9 miljoen keer gestreamd en dat is slechts één van de vele regen-op-de-tent-nummers om uit te kiezen. Kampeerders weten dat de live ervaring nog veel beter is. Die nestelen zich in hun warme slaapzak en slapen uit.

Wakker worden van een natte slaapzak omdat het grondzeil niet goed ingestopt was, is een heel ander verhaal. Of beseffen dat iemand vergeten is het dakraam van de caravan dicht te trekken.  Of een luchtbed dat gaat drijven omdat de tent in een kuil bleek te staan, of de constatering dat er geen droge sokken meer zijn. Klein leed, waar achteraf vaak wel om te lachen valt.

Wie gaat kamperen in Nederland weet dat er kans is op regen. Nederlandse zomers zijn van oudsher wisselvallig. Een zomer van nog niet eens zo lang geleden, 2011, was volgens het KNMI de natste zomer sinds het begin van de metingen. Tussen begin juni en eind augustus viel er dat jaar gemiddeld 350 millimeter regen, het langjarig gemiddelde is 225 millimeter (ook niet niks).

De zomers zijn door klimaatverandering rap aan het veranderen. In Nederland, en ook in de rest van Europa. Kampeerders die niet op regen zaten te wachten trokken decennia geleden voor de zekerheid naar Zuid-Frankrijk of Italië. Nu is daar de kans op langdurige vervelende hitte groot, en komen elke zomer wel nieuwsberichten voorbij over evacuaties wegens bosbranden. Ondertussen is de kans op een droge zomer in Nederland groter geworden.

Dan nog is het zaak genoeg droge sokken mee te nemen. Hoosbuien, waarbij meer dan 25 millimeter water in een uur kan vallen, nemen door klimaatverandering in Nederland namelijk ook toe. Neerslag ontstaat wanneer vochtige lucht opstijgt, en warme lucht bevat meer waterdamp. Behalve de luchtvochtigheid veranderen ook de processen binnen de wolken, al is nog niet helemaal begrepen hoe. Wel is duidelijk dat hevige buien inmiddels vaker voorkomen dan alleen op basis van de toegenomen waterdamp is te verwachten. Het zijn juist deze hevige buien die straten en campings doen overstromen, omdat al dat water niet snel genoeg weg kan zakken.

Om te weten of de scheerlijnen al strak gezet moeten worden, kijkt men tegenwoordig veelal naar de regenradar in de diverse weer-apps. Maar naar de lucht en de omgeving kijken, werkt ook nog gewoon. Een bui kun je onder meer aan zien komen door te letten op vogels en insecten. Vlak voor een bui neemt het aantal muggen bijvoorbeeld vaak toe, en de zwaluwen vliegen laag over de velden (die houden wel van muggen).

Qua bewolking is het zinnig de verschillende soorten cumulusbewolking te leren kennen. Een grijs wolkendek in het lage deel van de atmosfeer betekent lang niet altijd regen, als het vlakke, uitgesmeerde bewolking blijft (stratocumulus). Regenwolken zijn verticaler, die bewegen zich door verschillende luchtlagen. Een herkenbare is de cumulus congestus, of in begrijpelijker Nederlands: de bloemkoolwolk.

Nat gras in de ochtend is overigens een goed teken. Het was dan vermoedelijk een nacht zonder veel wolken en wind, wat de kans op een droge dag vergroot.

Delen

Mail de redactie

‘Zwemmen met één been is precies zoals met twee”, grijnst Vjatsjeslav (23). Hij staat in een zwarte Speedo-zwembroek na te druipen naast het vijftigmeterbad van Akvarena in Charkiv. „Ik had gedacht dat er verschil zou zijn, dat is niet zo. Ik ben als een vis in het water.”

Vijf jaar diende hij de Oekraïense strijdkrachten. Op missie in Donetsk stapte hij op een antipersoneelsmijn en verloor een been. Nu zwemt hij mee in het rehabilitatieprogramma voor veteranen. Vandaag zijn daar acht mannen.

Vjatsjeslavs zwarte prothesebeen is versierd met tatoeage-achtige tekeningen. Op het dijbeen staat een grijnzende schedel met militaire helm op en een schoppenaas. Vjatsjeslav zwemt er niet mee . „Dat mag wel. Maar ik wil het niet riskeren, hij is te duur”, glimlacht hij.

Akvarena heeft veel meegemaakt sinds de Russische invasie in Oekraïne. Begin 2022 kwam een Russische vliegtuigbom door het dak. Een trainingszaaltje en de tribune werden verwoest en een groot deel van de ramen werd eruit geblazen. Het bad zelf bleef ongeschonden en het complex was tijdens het beleg van de stad distributiepunt voor hulpgoederen. Na twee jaar renovatie ging het zwembad afgelopen zomer weer open.

‘Water heelt’

Door de ligging aan de Russische grens is het voor de Russen prijsschieten in de regio Charkiv – Oekraïne kan zich nauwelijks verweren, het luchtalarm klinkt gewoonlijk pas nadat de eerste inslagen door de stad echoën. De inwoners passen hun leefritme daarop aan. „Na een drukke nacht merken we een afname van het aantal badgasten”, zegt directeur Maksym Bondarev – in Oekraïne worden vaak de eufemismen ‘druk’ en ‘luidruchtig’ gebezigd voor de ervaring van Russische aanvallen.

Toch helpt het zwemmen velen omgaan met de constante spanning. „De oorlog heeft mensen in de stad verkrampt. Het water ontspant weer”, zegt Ajoena Morozeva. Ze is voormalig synchroonzwemmer en hoofd van de Charkivse Zwemfederatie. „Water is magisch, water heelt.” Naar school gaan is in Charkiv vaak te onveilig. Maar het zwembad is open, en hier kunnen ze wel leeftijdsgenoten ontmoeten.

Achter in de ontvangsthal zitten Maria (15), Diana (15), Anastasia (16) en Daria (16) op een bankje te wachten tot hun zwemtraining begint. „Zwemmen is als therapie”, zegt Maria Pisaroek. „Als ik boos of verdrietig ben dan ga ik zwemmen. Daarna voel ik me beter. Het is het allercoolste.” Dat ze met vriendinnen is, helpt natuurlijk. Maria en Diana kennen elkaar sinds hun zevende. Daria kwam er twee jaar geleden bij en Anastasia sloot vorig jaar aan. „We hebben onderlinge grapjes die alleen wij begrijpen. Ik ga met een lach naar huis”, zegt Maria.

Foto Kostyantyn Chernichkin

Ze praten verlegen, maar over zwemmen zijn ze bloedserieus: twee keer per dag leggen ze zo’n 4 kilometer af in het bad. Maria wil na de middelbare school het liefst professioneel zwemmer worden. De eerste anderhalf jaar van de oorlog kon ze niet trainen. „Aan het begin was het wel zwaar om er weer in te komen. Maar ik ben blij dat ik terugkwam. Ik heb hier veel vrienden gemaakt.”

Akvarena werd gebouwd in de Sovjettijd. Ter gelegenheid van de Olympische Spelen in Moskou in 1980 kreeg Charkiv dit sportbad ‘cadeau’. Op het terrein liggen ook trainingsvelden. De aanleg van een honderdmeterbuitenbad, het grootste van Oekraïne, viel stil toen de Sovjet-Unie in 1991 uiteenviel. De betonnen tribune kijkt nog altijd uit op een bouwput.

Binnen is het charmant, schoon en onderhouden, met natuurstenen gangen en Sovjet-houtmozaïek van zwemmers. Er zijn drie zwembaden: een kinderbad, een trainingsbad en het grote wedstrijdbad. Dat heeft een hoge duikplank van 12 meter, er onder is het 6 meter diep.

Op het eerste gezicht is Akvarena niet goedkoop. Een eenmalig bezoek kost 350 hryvnja (7,20 euro) en voor 3.000 hryvnja (62 euro) kun je een maand lang onbeperkt zwemmen. Maar het zwembad zet in op zijn maatschappelijke functie. Het rehabilitatieprogramma voor veteranen is gratis. Ook kinderen van in de oorlog vermist geraakte of omgekomen militairen kunnen kosteloos komen zwemmen. Er zijn daluren en gereduceerde tarieven voor studenten, kinderen en gepensioneerden.

Akvarena heeft geen winstoogmerk. Voor de oorlog werd er quitte gedraaid. Nu dekken de opbrengsten zo’n 40 tot 60 procent van de kosten. Na het bombardement is het ‘Fonds Vitaly Danilov’ te hulp geschoten, vernoemd naar de rijke, sportieve geldschieter en politicus. Het betaalde voor de restauratie. Hoeveel dat kostte, houdt de directeur voor zich. „Meer dan 30 miljoen hryvnja”, is het enige dat hij hierover kwijt wil. Omgerekend zo’n 6 ton.

De kapotte ramen zijn aan twee zijden vervangen door aluminiumplaten. Voorheen scheen het zonlicht aan drie kanten naar binnen. Het zwembad is er wat donker door geworden, maar in oorlogstijd is het een verbetering: zes maanden geleden kwam op zo’n 200 meter van het bad opnieuw een vliegtuigbom neer. Ruiten hadden het niet overleefd.

‘Rare mensen’

In de ontvangsthal zit Maryna. Het blonde haar van zoontje Dmytro (9) zit in natte sliertjes tegen zijn voorhoofd geplakt. „Het was mijn droom dat hij een zwemmer zou worden”, zegt ze. Ze wilde een jongetje met brede schouders. Het zwembad bevalt Dmytro ook. De school waar hij naartoe zou gaan, is nog vóór zijn eerste schooldag verwoest door twee raketten. In Akvarena maakte hij vriendjes. Met de bus reizen Maryna en Dmytro drie keer per week één uur heen en één uur terug om hier te komen.

De mensen in Charkiv zijn een beetje raar, vertrouwt een bezoeker NRC toe. „Het is niet gezond van ons dat we blijven terugkomen”. In de rij voor zwemles mopperen twee kinderen over ouders die hen wakker maken om te gaan schuilen tijdens luchtaanvallen.

De voorzitter van de zwemfederatie, Morozeva, werd na een raketaanval op het gebouw waar zij in zat, een keer onder het puin uit gegraven. Ze laat een nieuwsfoto zien van het moment. Haar gezicht grijs van het stof. „Al mijn haar verloor na die dag in één keer zijn kleur”, zegt Morozeva. „Sindsdien moet ik het verven.”

Maar Charkiv ruimt op en gaat door. „In deze regio gebeurt elke nacht iets verschrikkelijks”, zegt directeur Bondarev. „We zijn nu een jaar open. We hopen dat dat zo blijft.”

Delen

Mail de redactie